Pierwsze, w pełni kompletne, nowoczesne opracowanie dziejów gospodarczych
Polski w powiązaniu z elementami teorii ekonomii i historii myśli ekonomicznej.
Stanowi wstęp do nauczania ekonomii.
Podręcznik dla studentów wszystkich kierunków ekonomicznych; może też być
przydatny jako pomoc dydaktyczna na wydziałach historycznych uniwersytetów i w wyższych
szkołach pedagogicznych.
Pełny wykład dziejów gospodarki polskiej, od zarania państwa do końca XX
wieku.
Przejrzysty, chronologiczny układ.
Ekonomiczne i polityczno-ustrojowe uwarunkowania zmian w gospodarce polskiej.
Krótka analiza gospodarek innych krajów w danych okresach historycznych.
Podręcznik uhonorowany w roku 2001 Nagrodą Ministra Edukacji Narodowej.
Janusz Skodlarski - profesor doktor habilitowany; historyk, kierownik
Katedry Historii Myśli Ekonomicznej i Historii Gospodarczej Wydziału
Ekonomiczno-Socjologicznego Uniwersytetu Łódzkiego; autor m.in. wydanego przez
Wydawnictwo Naukowe PWN Zarysu historii gospodarczej Polski, który od 1998 roku cieszy
się dużym powodzeniem wśród studentów.
Spis treści:
Od autora
Rozdział 1 Zagadnienie syntezy historii gospodarczej dla ekonomistów
1. Przedmiot historii gospodarczej
2. Związki historii gospodarczej i teorii ekonomii
3. Poszukiwanie centralnego czynnika syntezy historii gospodarczej
4. Próba nakreślenia koncepcji podręcznika dla studiujących nauki ekonomiczne
Rozdział 2 Tworzenie wielkiej własności ziemskiej i systemu poddaństwa (X-XII
w.)
1. Istota feudalizmu
2. Feudalizacja ustroju rolnego
3. Wyodrębnianie się podziału pracy
4. Przejawy gospodarki towarowo-pieniężnej
Rozdział 3 Dzieje osadnictwa jako przejaw działalności inwestycyjnej (XIII-XIV
w.)
1. Pierwsze systemy osadnictwa
2. Zmiany w ustroju rolnym i technice produkcji
3. Rozwój sił wytwórczych w mieście
4. Rozwój gospodarki towarowo-pieniężnej
Rozdział 4 Rozkwit i upadek gospodarki folwarczno-pańszczyźnianej
1. Przemiany ustroju rolnego w gospodarce europejskiej (XV-XVIII w.)
2. Przesłanki przejścia do gospodarki folwarczno-pańszczyźnianej
3. Folwark pańszczyźniany i jego istota
4. Kryzys systemu folwarczno-pańszczyźnianego
Rozdział 5 Proces akumulacji pierwotnej na ziemiach polskich
1. Rozumienie procesu akumulacji pierwotnej
2. Klasyczny przebieg akumulacji pierwotnej w Anglii
3. Pierwszy impuls na ziemiach polskich (druga połowa XVIII w.)
3.1. Przejawy akumulacji pierwotnej w rolnictwie
3.2. Kapitał kupiecki i bankowy
3.3. Spółki szlachecko-mieszczańskie
3.4. Początki rynku siły roboczej
4. Przemiany w latach 1807-1864
4.1. Rolnictwo głównym źródłem akumulacji pierwotnej
4.2. Polityka protekcyjna rządu
4.3. Kapitał handlowy i bankowy
4.4. Podatki i dzierżawy
4.5. Dostawy państwowe, wojskowe i spekulacje
4.6. Protekcjonizm celny i kapitały obce
4.7. Źródła rekrutacji klasy robotniczej
5. Wnioski i uwagi
Rozdział 6 Reformy uwłaszczeniowe i ich skutki
1. Zmiany strukturalne w rolnictwie europejskim
2. Nowy ustrój agrarny na ziemiach polskich
3. Ewolucja struktury agrarnej
4. Postęp w zakresie agrokultury
5. Rozwój gospodarki towarowej
6. Podział dochodu. Zmiany w położeniu chłopa i właściciela folwarku
Rozdział 7 Rewolucja przemysłowa na ziemiach polskich w XIX wieku
1. Wprowadzenie
2. Przewrót przemysłowy w Królestwie Polskim
3. Rewolucja przemysłowa w zaborze pruskim
4. Przejawy postępu technicznego w Galicji
5. Wzrost produkcji przemysłowej. Rozwój transportu i handlu
6. Zmiany w stosunkach produkcji
Rozdział 8 Początki gospodarki monopolistycznej na ziemiach polskich (1870-1914)
1. Istotne cechy gospodarki monopolistycznej
2. Przesłanki monopolizacji
2.1. Postęp techniczny i akumulacja kapitału
2.2. Koncentracja produkcji i kapitału
2.3. Czynniki zewnętrzne
2.4. Kryzys ekonomiczny
3. Charakterystyka pierwszych organizacji monopolistycznych na ziemiach polskich
4. Istota i zasady funkcjonowania związków monopolistycznych
5. Specyficzne cechy gospodarki monopolistycznej na ziemiach polskich
Rozdział 9 Ekonomiczno-społeczne konsekwencje I wojny światowej
1. Ekonomiczne przyczyny wojny
2. Materialne potrzeby krajów walczących
3. Zmiany strukturalne i instytucjonalne
4. Wpływ wojny na gospodarkę światową
5. Sytuacja na ziemiach polskich w okresie I wojny światowej
5.1. Zniszczenia wojenne, rabunek i rekwizycje
5.2. Życie gospodarcze
5.3. Położenie materialne społeczeństwa
Rozdział 10 Odbudowa gospodarki polskiej. Początki stabilizacji (1918-1925)
1. Problemy gospodarki światowej
2. Skutki zaborów
3. Gospodarka wojenna
4. Inflacja markowa. Reformy skarbowe Władysława Grabskiego
Rozdział 11 Ożywienie gospodarcze w latach 1926-1929
1. Stabilizacja systemu kapitalistycznego
2. Zamach majowy. Pozytywne tendencje w gospodarce polskiej
Rozdział 12 Wielki kryzys ekonomiczny (1929-1933/35)
1. Przesłanki kryzysu
2. Kryzys w rolnictwie
3. Kryzys w przemyśle
4. Problemy walutowo-skarbowe
5. Zmiany w handlu wewnętrznym i zagranicznym
6. Polityka rządu wobec kryzysu
Rozdział 13 Główne formy interwencjonizmu państwowego w Polsce (1936-1939)
1. Uwagi wstępne
2. Program inwestycyjny. Planowanie gospodarcze
3. Stosunki pieniężno-kredytowe
4. Interwencjonizm w rolnictwie
5. Rozwój etatyzmu
6. Rozbudowa interwencjonizmu państwowego na rynku pracy
7. Metody finansowania polityki nakręcania koniunktury
8. Efekty polityki interwencyjnej
9. Bilans gospodarczy Polski odrodzonej
Rozdział 14 Gospodarka na ziemiach polskich w latach 1939-1945 na tle zmian w
ekonomice światowej
1. Ewolucja gospodarki światowej
1.1. Straty wojenne i koszty odbudowy
1.2. Poziom wyżywienia i produkcja rolna
1.3. Rozwój produkcji przemysłowej
1.4. Rozwój sił wytwórczych. Zmiany strukturalne
1.5. Handel międzynarodowy
2. Stan gospodarki na ziemiach polskich
2.1. Podstawowe założenia hitlerowskiej polityki demograficznej i ekonomicznej
2.2. Eksterminacja społeczeństwa polskiego
2.3. Przemysł i transport na potrzeby Rzeszy
2.4. Polityka kredytowo-pieniężna
2.5. Przeobrażenia w dziedzinie rolnictwa
2.6. Warunki materialno-bytowe ludności
2.7. Okupacja Kresów Wschodnich
3. Bilans strat materialnych
Rozdział 15 Zmiany w strukturze własności. Początki planowania centralnego
(1944-1949)
1. Odbudowa gospodarki światowej
2. Przesłanki zmian ustrojowych w gospodarce polskiej
3. Kształtowanie się mechanizmu centralnego planowania i zarządzania gospodarką
4. Nowa struktura własności środków produkcji
5. Proces przemian w rolnictwie
6. Bitwa o handel
7. Reorientacja stosunków gospodarczych z zagranicą
8. Położenie materialne ludności
9. Ocena dokonań w latach czterdziestych
Rozdział 16 Industrializacja i kolektywizacja (1950-1955)
1. Gospodarka światowa w szczytowym okresie zimnej wojny
2. Charakterystyka gospodarki centralnie kierowanej
3. Industrializacja i jej efekty
4. Batalia o przekształcenia własnościowe w rolnictwie
5. Ukształtowanie się nowego systemu finansowego
6. Proradziecka orientacja w handlu zagranicznym
7. Czas wyrzeczeń społecznych
Rozdział 17 Ograniczone reformy gospodarki kolektywnej. Wtórna industrializacja
(1956-1970)
1. Proces normalizacji rynku międzynarodowego
2. Przemiany polityczne w Polsce
3. Próby zmian modelu gospodarki polskiej
4. Powrót do polityki uprzemysłowienia
5. Stagnacja w rolnictwie
6. Problemy handlu zagranicznego
7. Przyczyny kryzysu społeczno-gospodarczego w 1970 r.
Rozdział 18 Próba modernizacji gospodarki polskiej. Pułapka zadłużeniowa
(1971-1980)
1. Skutki kryzysu walutowo-energetycznego
2. Koncepcja unowocześnienia gospodarki polskiej. Próby reform
3. Ożywienie gospodarcze w pierwszej połowie lat siedemdziesiątych
4. Załamanie się strategii drugiej Polski. Pułapka zadłużeniowa
5. Źródła i przejawy inflacji
6. Przesłanki Sierpnia 1980 r.
Rozdział 19 Kryzys i rozkład gospodarki centralnie kierowanej (1981-1989)
1. Ewolucja gospodarki światowej
2. Powstanie NSZZ "Solidarność". Demokratyzacja życia
społeczno-gospodarczego w kraju
3. Próby reform gospodarczych
4. Kryzys gospodarki nakazowo-rozdzielczej. Hiperinflacja
5. Niereformowalność gospodarki socjalistycznej
6. Pogorszenie się stopy życiowej polskiego społeczeństwa
7. Próba bilansu gospodarki PRL
Rozdział 20 Powrót do systemu rynkowego. Stabilizacja i transformacja ustrojowa
(1990-1998)
1. Gospodarka światowa po załamaniu się systemu komunistycznego
2. Przełom w Polsce w 1989 r. i jego konsekwencje polityczne
3. Podstawowe założenia Planu Balcerowicza
4. Transformacja systemowa
5. Skutki gospodarczo-społeczne reform
6. Prozachodnia orientacja w handlu zagranicznym. Umowa o stowarzyszeniu z Unią
Europejską. CEFTA
7. Ocena procesu transformacji ustrojowej w Polsce
Wykaz materiałów pomocniczych
Mapy
Rysunki
Fotografie
Tabele
576 stron, miękka oprawa