Autorzy przedstawianej monografii podjęli się analizy funkcjonowania, nie tylko mniej
lub bardziej znanych funduszy strukturalnych, ale wszystkich instrumentów finansowych
Unii Europejskiej. Dzięki nim w latach 2007 - 2013 napłynie do Polski wsparcie na
łączną kwotę 67,3 mld euro (czyli około 255,74 mld zł). Jest to kwota
przekraczająca roczny budżet Polski. Nie powinna ona jednak budzić przedwczesnych
nadziei. Celem funduszy europejskich nie jest bowiem rozdawnictwo środków finansowych,
ale stosownie do zapisu art. 158 Traktatu Wspólnot Europejskich wspieranie działań
służących wzmocnieniu spójności gospodarczej i społecznej Wspólnoty. Oznacza to
konieczność podjęcia wysiłków w celu przygotowania odpowiednich projektów ze strony
zainteresowanych podmiotów na poziomie narodowym, a co ma istotne znaczenie, jeżeli
uwzględnić niski stopień absorpcji funduszy unijnych przez Polskę. Recenzowane
opracowanie zamyka więc dotkliwą lukę informacyjną na naszym rynku wydawniczym,
ponieważ zawiera nie tylko kompletne informacje na temat danego funduszu, ale i ukazuje
jego cele, środki oraz ramy prawne.
Publikacja obejmuje okres programowania 2007 - 2013. Jest więc nie tylko aktualna w
momencie druku, ale pozostanie taką w najbliższych latach. Ustalane przez Unię
Europejską siedmioletnie okresy programowania nie są następnie zmieniane, zarówno w
aspekcie finansowym, jak i prawnym. Monografia Fundusze Unii Europejskiej nie może być
jednak oceniana wyłącznie w kategoriach vademecum. Zebrano w niej bowiem co prawda
rozproszone w różnych miejscach, czasami mało dostępnych, informacje na temat
instrumentów finansowych Wspólnoty, ale i dokonano w tym aspekcie analizy mechanizmu
decyzyjnego Unii Europejskiej. Jeśli przypomnieć, iż samo pojęcie „funduszy” nie
jest nigdzie zdefiniowane w prawie wspólnotowym, to łatwiej przyjdzie zrozumieć
problemy natury metodologicznej, przed którymi stanęli autorzy opracowania. Prezentowane
dzieło może pretendować do pochwały także z jeszcze jednego powodu. Napisane jest ono
językiem eleganckim, zrozumiałym, a przez to unikającym tak typowego dla wielu
opracowań naukowych hermetycznego sposobu wyrażania się. Autorzy nie zapomnieli o
obrazowaniu toku swoich wywodów sporą ilością różnego rodzaju tabel, wykresów i
schematów.
Jan Wiktor Tkaczyński (1960) studiował politologię, geografię
gospodarczą i slawistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim, a następnie w
Ludwig-Maximilians-Universitat w Monachium, gdzie doktoryzował się w 1992 roku. Tamże w
latach 1993-1994 odbył studia podyplomowe w zakresie ekonomii. Od 1994 do 2001 roku
pracownik naukowy Instytutu Ekonomii i Administracji Publicznej w Universitat der
Bundeswehr w Monachium. W 2000 roku uzyskał habilitację na Wydziale Prawa i
Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego. W latach 2001-2004 profesor europeistyki
Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Od 2004 roku profesor europeistyki Uniwersytetu
Jagiellońskiego. Profesor nauk humanistycznych (2008). Autor bądź współautor
czternastu książek. Ostatnio opublikował m.in.: Die Fonds der Europaischen Union
(2001), Varia europejskie (2002), Business Promotion Activities in Poland and Germany
(2003), Existenzgrundung in Deutschland (2004), Ustrój federalny Niemiec a system
decyzyjny Unii Europejskiej (2005) oraz Unia Europejska. Wybrane aspekty ustrojowe (2007).
Rafał Willa (1980) jest absolwentem politologii o specjalności europeistyka
Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. W chwili obecnej, jako doktorant w Instytucie
Europeistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, kończy pod kierunkiem profesora
Tkaczyńskiego pisanie pracy doktorskiej na temat europejskiej polityki rozwoju
regionalnego na przykładzie województwa kujawsko-pomorskiego. Jest współautorem
monografii Unia Europejska. Wybrane aspekty ustrojowe (2007).
Marek Świstak (1982) jest absolwentem politologii Uniwersytetu
Rzeszowskiego i europeistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Ukończył także studia
podyplomowe z zakresu zarządzania funduszami Unii Europejskiej Akademii
Górniczo-Hutniczej w Krakowie oraz ekonomii społecznej Uniwersytetu Ekonomicznego w
Krakowie. Obecnie jest doktorantem w Instytucie Europeistyki Uniwersytetu
Jagiellońskiego, gdzie pod kierunkiem profesora Tkaczyńskiego przygotowuje rozprawę
doktorską na temat wpływu funduszy Unii Europejskiej na rozwój społeczeństwa
obywatelskiego. Zawodowo zajmuje się wdrażaniem Europejskiego Funduszu Społecznego w
Małopolsce.
Spis treści:
Wykaz użytych skrótów
Wykaz tabel, schematów, wykresów i map
I. Instrumenty finansowe jako element budowy instytucjonalnej Wspólnot
Europejskich
1. Fundusze a polityka budżetowa Unii Europejskiej
2. Prawno-administracyjne uwarunkowania funduszy europejskich w procesie wspólnotowej
działalności wykonawczej
II. Ewolucja polityki regionalnej Unii Europejskiej
1. Historia polityki regionalnej Unii Europejskiej
1.1. Lata 1952-1971
1.2. Lata 1972-1985
1.3. Lata 1986-1999
1.4. Lata2000-2006
2. Propozycje legislacyjne Komisji Europejskiej dotyczące lat 2007-2013
3. Polityka regionalna w latach 2007-2013
3.1. Polityka regionalna, polityka strukturalna czy polityka spójności?
III. Zasady pomocy finansowej Unii Europejskiej jako przejaw dbałości o
efektywność jej polityki regionalnej
1. Zasady generalne
1.1. Zasada subsydiarności
1.2. Zasada dodatkowości (współfinansowania)
1.3. Zasada koncentracji
1.4. Zasada koordynacji
1.5. Zasada partnerstwa
1.6. Zasada podziału zarządzania
1.7. Zasada earmarking
1.8. Pozostałe zasady
2. Zasady szczegółowe
2.1. Zasada programowania
2.2. Zasada kontroli
2.3. Zasada monitorowania
2.4. Zasada ewaluacji (oceny)
2.5. Zasada informowania i promocji
2.6. Wspólne zasady dotyczące dokonywania płatności
2.6.1. Mechanizm wprowadzania korekt
IV. Fundusze strukturalne Unii Europejskiej jako wspólnotowe instrumenty rozwoju
1. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego
2. Europejski Fundusz Społeczny
3. Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej instrumentem prawnym realizacji
programów współpracy terytorialnej
V. Fundusz Spójności
1. Cechy charakterystyczne Funduszu Spójności: 1994 rok
2. Rozwój zasad wdrażania Funduszu Spójności: 2000 rok
3. Zarządzanie projektami finansowanymi z Funduszu Spójności w latach 1994-1999 i
2000-2006
4. Perspektywa finansowa 2007-2013
5. Analiza Rozporządzenia Rady nr 1084/2006 z 11 lipca 2006 roku ustanawiającego Fundusz
Spójności i uchylającego Rozporządzenie nr 1164/94
VI. Fundusze rolne - rozwój obszarów wiejskich czy wsparcie rolnictwa?
1. Europejski Fundusz Rolny Gwarancji
2. Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich
2.1. Programowanie
2.2. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013
2.3. System instytucjonalny
2.3.1. Instytucja Zarządzająca
2.3.2. Agencja Płatnicza
2.3.3. Jednostka Certyfikująca
2.3.4. Jednostka Koordynująca
2.4. Uwagi końcowe
3. Europejski Fundusz Rybacki
3.1. Obszary wsparcia
3.2. Programowanie
3.3. System instytucjonalny
VII. Fundusze unijne o ukierunkowaniu tematycznym
1. Wspólnotowy Fundusz Tytoniowy
2. Europejski Fundusz Weterynaryjny
3. Europejski Fundusz Dostosowania do Globalizacji
4. Fundusz Solidarności Unii Europejskiej
5. Fundusz Gwarancyjny dla działań zewnętrznych
VIII. Możliwości finansowania przez Unię Europejską w ramach obszaru
sprawiedliwości, wolności i bezpieczeństwa
1. Program ramowy "Solidarność i zarządzanie przepływami
migracyjnymi"
1.1. Fundusz Granic Zewnętrznych
1.2. Europejski Fundusz Powrotu Imigrantów
1.3. Europejski Fundusz na rzecz Uchodźców
1.4. Europejski Fundusz na rzecz Integracji Obywateli Państw Trzecich
1.5. Postanowienia wspólne dla czterech funduszy programu ramowego
2. "Solidarność i zarządzanie przepływami migracyjnymi" Program ramowy
"Prawa podstawowe i sprawiedliwość"
2.1. Wymiar sprawiedliwości w sprawach karnych
2.2. Prawa podstawowe i obywatelstwo
2.3. Daphnelll
2.4. Wymiar sprawiedliwości w sprawach cywilnych
2.5. Profilaktyka narkotykowa i informacja o narkotykach
2.6. Postanowienia wspólne dla pięciu programów szczegółowych programu ramowego
"Prawa podstawowe i sprawiedliwość"
3. Program ramowy "Bezpieczeństwo i ochrona wolności"
3.1. Zapobieganie, gotowość i zarządzanie skutkami terroryzmu i innymi rodzajami ryzyka
dla bezpieczeństwa
3.2. Zapobieganie i walka z przestępczością
3.3. Postanowienia wspólne dla dwóch programów szczegółowych programu ramowego
"Bezpieczeństwo i ochrona wolności" Instrument Finansowy Ochrony Ludności
IX. Fundusze unijne dla krajów kandydujących do Unii Europejskiej oraz dla
państw i regionów partnerskich
1. Instrument Pomocy Przedakcesyjnej
2. Europejski Instrument Sąsiedztwa i Partnerstwa
3. Instrument Finansowy Współpracy na rzecz Rozwoju
4. Instrument na rzecz współpracy z państwami uprzemysłowionymi
5. Instrument na rzecz Stabilności
7. 10. Europejski Fundusz Rozwoju
8. Europejski Instrument na rzecz Wspierania Demokracji i Praw Człowieka na Świecie
9. Instrument Współpracy w Dziedzinie Bezpieczeństwa Jądrowego
X. Fundusze europejskie - rozwiązania ogólnoeuropejskie Norweski Mechanizm
1. Finansowy i Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego -
alternatywna możliwość finansowania rozwoju gospodarczego czy uzupełnienie funduszy
Unii Europejskiej?
2. Szwajcarski Program Współpracy w celu Zmniejszenia Różnic Społeczno -Gospodarczych
w Obrębie Rozszerzonej Unii Europejskiej
2.1. Postanowienia wspólne
2.2. Szwajcarsko-Polski Program Współpracy
3. Inne instrumenty wsparcia (JASPERS, JEREMIE, JESSICA)
3.1. JASPERS
3.2. JEREMIE
3.3. JESSICA
XI. Programy wspólnotowe - wsparcie inicjatyw horyzontalnych poprzez promowanie
ogólnoeuropejskiego partnerstwa
1. 7. Program Ramowy
2. Kultura 2007-2013
3. Uczenie się przez całe życie
4. Młodzież w działaniu
5. Europa dla obywateli
6. Media 2007
7. eContent+
8. LIFE+
9. Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji
9.1. Program na rzecz przedsiębiorczości i innowacji
9.2. Program na rzecz wspierania polityki w zakresie technologii informacyjnych i
komunikacyjnych
9.3. Inteligentna energia - program dla Europy
10. Wspólnotowy program na rzecz zatrudnienia i solidarności społecznej -Progress
2007-2013
11. Program działań dla ceł we Wspólnocie - Customs 2008-2013
12. Wspólnotowy program poprawy skuteczności systemów podatkowych na rynku wewnętrznym
- Fiscalis 2008-2013
13. Europejska Sieć Obserwacyjna Planowania Przestrzennego - ESPON II
14. URBACTII
15. Program działań Wspólnoty w dziedzinie ochrony konsumentów 2007-2013
16. Drugi Wspólnotowy program działań w dziedzinie zdrowia 2008-2013
XII. Programowanie rozwoju regionalnego 2007-2013
1. Zasadnicze kierunki programowania na poziomie wspólnotowym
1.1. Strategiczne Wytyczne Wspólnoty
1.2. Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia
2. System wdrażania polityki regionalnej w Polsce w latach 2007-2013
2.1. Krajowe ramy prawne programowania interwencji w ramach polityki regionalnej
2.2. System instytucjonalny
2.2.1. Instytucja Zarządzająca
2.2.2. Instytucja Pośrednicząca
2.2.3. Instytucja Wdrażająca (Instytucja Pośrednicząca II stopnia)
2.2.4. Instytucja Certyfikująca
2.2.5. Instytucja Audytowa
2.2.6. Komitet Monitorujący
2.2.7. Krajowa Jednostka Oceny
2.2.8. Komitet Koordynujący NSRO 2007-2013
2.3. Krajowe dokumenty o charakterze strategicznym
2.3.1. Krajowy Program Reform na lata 2005-2008
2.3.2. Strategia Rozwoju Kraju
3. Programy operacyjne i ich rodzaje
3.1. Przepływy finansowe w ramach wdrażania programów operacyjnych
3.2. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko
3.3. Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka
3.4. Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej
3.5. Program Operacyjny Pomoc Techniczna
3.6. Program Operacyjny Kapitał Ludzki
3.7. Regionalne Programy Operacyjne
XIII. Wdrażanie funduszy strukturalnych w Polsce w latach 2004-2006 - wnioski na
lata 2007-2013
1. Sytuacja społeczno-ekonomiczna Polski i poszczególnych regionów na tle
państw i regionów "starej" Unii Europejskiej - analiza porównawcza
2.Warunki członkostwa uzyskane przez Polskę w Traktacie Akcesyjnym w rozdziale
"Polityka regionalna i koordynacja instrumentów strukturalnych"
3. Ocena gotowości strony polskiej do absorpcji funduszy strukturalnych
3.1. Przygotowania do funduszy strukturalnych
3.2. Administracja publiczna w Polsce
4. Pierwszy okres funduszy Unii Europejskiej w Polsce - doświadczenia z lat 2004-2006 i
perspektywy na lata 2007-2013
4.1. Polityka strukturalna Unii Europejskiej w latach 2000-2006 - pierwsze wnioski
4.2. Polityka strukturalna Unii Europejskiej w Polsce w latach 2004-2006- pierwsze wnioski
5. Efektywność zarządzania funduszami Unii Europejskiej - analiza porównawcza systemu
zarządzania, funduszami w okresach programowania 2004-2006 i 2007-2013
Bibliografia
585 stron, B5, miękka oprawa
