W książce zaprezentowana
jest nowoczesna wizja bezpieczeństwa systemu bankowego, na którą składa się wiele
elementów (normy ostrożnościowe i regulacje kapitałowe, nadzór bankowy oraz systemy
gwarancyjne, pomocowe i płatnicze, polityka banku centralnego). Autor zastanawia się nad
istotą bezpieczeństwa w kontekście konkurencji i współpracy na rynku bankowym UE oraz
istotą konfliktu między zapobieganiem upadłości a promocją konkurencji. W tym celu
analizuje problemy kryzysów bankowych, pomocy publicznej dla banków oraz pożyczek
ostatniej instancji, rolę europejskiego układu instytucjonalnego (EMU i EBC), systemów
płatniczych oraz nadzoru bankowego w kontekście integracji europejskiej.
Autor bada również
znaczenie systemów gwarantowania depozytów oraz pomocy publicznej dla banków w UE na
tle dyskutowanych rozwiązań alternatywnych, bliższych teoriom rynkowym - nie
traktującym banków jako podmiotów wymagających szczególnych przywilejów czy to w
sferze konkurencji, czy to regulacji.
Istotnym wymiarem
bezpieczeństwa systemu bankowego jest problem spełnienia wymogów ochrony konkurencji i
konsumenta na wspólnym rynku bankowym UE. Kwestią rzutującą na konkurencję jest
harmonizacja prawa bankowego w UE, w tym implementacja dyrektyw bankowych. Okazuje się,
że dla rozwoju i promocji konkurencji na wspólnym rynku niekonieczna jest 100%
harmonizacja. Elementy arbitrażu prawnego nie muszą być zawsze oceniane negatywnie -
wynikają one bowiem z cech poszczególnych gospodarek krajowych i mogą być
trwałą częścią systemu.
dr Andrzej Olechowski
Spis treści
Wykaz skrótów
Wprowadzenie
1. SYSTEM BANKOWY A PROBLEMY
KRYZYSÓW
1.1. Globalizacja a kryzysy
1.2. Rynek usług finansowych
- pośrednicy finansowi
1.3. Wrażliwość banków na
kryzysy
1.4. Teorie kryzysów
finansowych i bankowych
1.5. Przyczyny kryzysów
bankowych
1.6. Kryzysy bankowe a ryzyko
systemowe (jak kształtować regulacje kapitałowe?)
1.7. Ryzyko systemowe a
koncepcja swobodnej bankowości
1.8. Bezpieczeństwo a
efektywność banków - dylematy regulacji
1.9. Przykłady kryzysów
finansowych
1.10. Przyczyny słabości
międzynarodowego systemu finansowego
1.11. Słabości systemu
finansowego (efekt zarażenia)
1.12. Warunki stabilności
rynków finansowych
1.13. Instytucje służące
stabilności międzynarodowego systemu finansowego
1.14. Ocena roli
międzynarodowych instytucji finansowych
2. SYSTEMY POMOCOWE,
GWARANCYJNE I POŻYCZKI OSTATNIEJ INSTANCJI
2.1. Pomoc publiczna (kwestie
ogólne)
2.2. System pomocy publicznej
na tle art.87- 89
2.3. Pluralizm celów
zwolnień spod zakazu pomocy publicznej w UE
2.4. Możliwości szerokiej
wykładni wyjątków od zakazu pomocy publicznej w Polsce
2.5. Kierunki rozwoju systemu
pomocy publicznej
2.6. Problemy pomocy
publicznej dla banków w Polsce
2.7. Formy pomocy publicznej
dla banków (pomoc publiczna czy prywatna?)
2.8. Pomoc publiczna dla
banków w UE
2.9. Banki publiczne a
równość konkurencji
2.10. Przypadek Crédit
Lyonnais
2.10.1. Historia przypadku CL
2.10.2. Działania Francji na
rzecz akceptacji planu pomocy przez Komisję
2.10.3. Plan pomocy doraźnej - negocjacje z Komisją
2.10.4. Eskalacja pomocy i
dalsze negocjacje
2.10.5. Komentarze innych
banków w sprawie pomocy publicznej dla CL
2.10.6. Plan restrukturyzacji
przedłożony przez władze francuskie w lipcu 1997 r.
2.10.7. Zastosowanie
europejskich reguł pomocy publicznej do banków
2.10.8. Ocena zgodności pomocy dla banków z zasadami WR
2.10.9. Decyzje w sprawach
fuzji bankowych jako kontekst problemu pomocy dla banków
2.11. Przypadek Crédit
Foncier de France
2.12. Harmonizacja prawa
bankowego a konkurencja regulacyjna (systemy gwarantowania depozytów i pożyczki
ostatniej instancji)
2.13. Problemy kształtowania
systemów gwarancyjnych
2.14. Systemy gwarancyjne a
nadzór bankowy
2.15. Celowość regulacji w
kontekście systemów gwarancyjnych i pożyczek ostatniej instancji (problem optymalnego
zakresu harmonizacji)
2.16. Systemy gwarancyjne a
rozwiązania alternatywne (Czy banki powinny mieć przywileje?)
2.17. Pomoc publiczna a
pożyczka ostatniej szansy
2.18. Istota i cechy
pożyczek ostatniej instancji - konkluzje
3. BEZPIECZEŃSTWO SYSTEMU
BANKOWEGO A EUROPEJSKA UNIA GOSPODARCZA I WALUTOWA
3.1. Etapy i warunki
tworzenia EMU
3.2. Kryteria konwergencji
EMU
3.3. Instrumenty EBC i ESBC
3.4. Czy EBC powinien być
pożyczkodawcą ostatniej instancji?
3.5. Strategie krajowe wobec
modelu EMU
3.6. Problem ochrony prawnej
przed działaniami EBC
3.7. NBP a EBC po akcesji
Polski do UE
3.8. Monopol emisyjny czy
konkurencyjne pieniądze?
3.9. Banki centralne a
systemy płatnicze
3.10. Transgraniczne przelewy kredytowe
3.11. Europejska Unia
Gospodarcza i Walutowa i Europejski Bank Centralny a konkurencja
3.12. Wpływ EMU na rozwój
usług finansowych
3.13. Ograniczenia swobody
przepływu kapitału
3.14. Główne punkty krytyki
EMU
3.15. Kraje EMU a pozostałe
kraje UE
4. BEZPIECZEŃSTWO SYSTEMU
BANKOWEGO W KONTEKŚCIE OCHRONY KONKURENCJI I KONSUMENTA
4.1. Koncentracja i kartelizacja (inspiracje dotyczące liberalizacji rynku)
4.2. Ciekawy przykład
Microsoft (tolerancja dla transakcji wiązanych?)
4.3. Problemy oligopolu w
bankowości (kartelizacja - koncentracja)
4.4. Konkurencyjne problemy
działalności bankowej
4.5. Problemy rozgraniczania
relewantnego rynku
4.6. Problem rozgraniczenia
rynku (e-commerce i e-banking)
4.7. Pretekcjonistyczne
działania krajów członkowskich
4.8. Banki a parabanki (nowy
kontekst problemu równości)
4.9. Niektóre determinanty
konkurencji na rynku bankowym
4.9.1. Problem tajemnicy
bankowej
4.9.2. Problem rajów
podatkowych
4.9.3. Problemy władztwa
korporacyjnego
4.10. E-commerce i e-banking - kierunki rozwoju
4.10.1. Globalizacja a integracja
4.10.2. Rozwój konkurencji a
nowe usługi
4.10.3. Adresy internetowe
(domeny)
4.10.4. Regulacja a
technologia
4.10.5. Problem podatków
4.10.6. Telefonia komórkowa
4.10.7. Nowe trendy w
bankowości intemetowej
4.10.8. Problemy bankowości
internetowej w Polsce
4.11. Pieniądz elektroniczny - zagadnienia bezpieczeństwa
4.12. Problemy regulacji
elektronicznych instrumentów płatniczych (kart płatniczych i elektronicznych
pieniędzy)
4.13. Problemy podpisu
elektronicznego
4.14. Opłata za autoryzację
transakcji kartami płatniczymi - czy nowy aspekt ochrony konsumenta?
4.14.1. Zasady detalicznych płatności elektronicznych
4.14.2. Przykłady procedur
antymonopolowych przeciwko bankom
4.14.3. Implikacje struktury
oligopolistycznej i efektów sieci
4.14.4. Zagrożenia
konkurencji na rynkach lokalnych
4.14.5. Ekonomiczne
uzasadnienia opłaty interchange?
4.14.6. Karty kredytowe a
debetowe
4.14.7. Sytuacja na rynku
kart płatniczych w Polsce
4.14.8. Relacje łączące
posiadacza karty z akceptantem (handlowcem) - wobec wydawcy karty (banku)
4.15. Ogólne warunki umów -
platforma współpracy w interesie klientów czy kartel skierowany przeciwko klientom?
4.15.1. Uwagi ogólne
4.15.2. Doświadczenia
krajów posiadających ogólne warunki umów
4.15.3. Doświadczenia
krajów nie posiadających ogólnych warunków umów
4.15.4. Konkurencyjny i
konsumencki kontekst ogólnych warunków umów
4.15.5. Potrzeba nowego
spojrzenia na ogólne warunki umów - sprzedaż usług finansowych na odległość oraz
e-banking
4.15.6. Nieuczciwe klauzule w
umowach zawieranych z konsumentami - ograniczeniem dla formułowania ogólnych warunków
umów
4.15.7. Możliwość
zaskarżania ogólnych warunków umów, wzorców umownych i regulaminów - poważnym
wyzwaniem dla banków
4.15.8. Podsumowanie
Literatura
286 stron