English version

• polskie
podział tematyczny
 
• anglojęzyczne
podział tematyczny
 
Newsletter:

• Zamów informacje o nowościach z wybranego tematu
 
Informacje:

• o księgarni

• koszty wysyłki

• kontakt

• Cookies na stronie

Uszlachetnianiu materii w procesie pracy towarzyszy często degradacja człowieka. Skutki tej degradacji ponosi, oprócz całego społeczeństwa, poszkodowany i pracodawca. Określenie reguł postępowania w ciągle zmieniających się procesach pracy stawia przed osobami kształtującymi dziedzinę warunków pracy niezwykle trudne zadanie sprawiedliwego wyważenia faktycznych interesów zatrudnionych i pracodawców - wbrew pozorom zbieżnych w odleglejszej perspektywie. Obserwacja przepisów prawnych dotyczących bezpieczeństwa pracy w Polsce na przestrzeni ostatnich trzydziestu lat prowadzi do wniosku, że ryzyko zawodowe związane z wykonywaniem pracy z formalnego punktu widzenia nie istniało.

Ustawa z dnia 30 marca 1965 r. o bezpieczeństwie i higienie pracy (Dz.U. Nr 13, póz. 91) - art. l pkt l: "Zakład obowiązany jest zapewnić pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy wyłączające zagrożenie ich życia i zdrowia" - nie wskazywała obowiązku formułowania zagrożenia istniejącego przy określonych pracach, gdyż w myśl tej ustawy zagrożenie takie nie miało prawa istnieć, a gdy istniało, stanowiło wykroczenia przeciwko prawom pracownika (ustawa uchylona z dniem l stycznia 1975 r.).

Zmiana nastąpiła po wprowadzeniu ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz.U. Nr 24, póz. 141). W artykule 207 określającym generalne obowiązki zakładu z zakresu bhp ustalono, że zakład jest obowiązany zapewnić pracownikowi bezpieczne i higieniczne warunki pracy oraz że realizacja wyżej wymienionego obowiązku powinna stanowić nieodłączny element działalności zakładu. Z punktu widzenia prawa pracy powyższe sformułowanie wskazywało na potrzebę dokonywania ocen stanu bhp w zakładzie, ale nie definiowało stopnia ryzyka, które ponosi pracownik i pracodawca narażający swoje zdrowie i życie. Szereg wytycznych, instrukcji, wyjaśnień ministerstw, uchwał dotyczących przedmiotowej sprawy było w tym okresie "niepublikowanych". Niedostępne dlaogółu były unormowania prawne Unii Europejskiej i Międzynarodowej Organizacji Pracy.

Po roku 1989 prace zmierzające do unifikacji przepisów prawa polskiego z obowiązującymi w Europie objęty również prawo pracy, wprowadzając element uformalnienia zarządzania ryzykiem zawodowym w procesie pracy. Zastosowano zmianę treści art. 215 ustawy Kodeks pracy, to jest wprowadzenie pojęcia ryzyka zawodowego, o którego istnieniu i zakresie zakład obowiązany jest informować pracownika (Dz.U. z 1991 r. Nr 55, póz. 237). Usytuowanie przedmiotowego normatywu w rozdziale III art. 215 ustawy Kodeks pracy wskazywało na ograniczenie działania prawa w zakresie informacji o ryzyku zawodowym do zagrożeń związanych z czynnikami szkodliwymi dla zdrowia w środowisku pracy.

Po wprowadzeniu zmian w Kodeksie pracy ustawą z dnia 2 lutego 1996 r. (Dz.U. Nr 24, póz. 110) umieszczony został w art. 226 zapis dotyczący obowiązków związanych z szeroko pojętym ryzykiem zawodowym: "pracodawca jest obowiązany informować pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą, oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami".

Szczegółowe obowiązki pracodawcy określone zostały w § 39 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. Nr 129, póz. 844, zm.: Dz.U. z 2002 r. Nr 91,póz. 811).

Uformalnienie oceny stopnia ryzyka zawodowego związanego z wykonywaną pracą jest niezbędne do określenia potrzeby działań prewencyjnych oraz przedstawiania pracownikowi narażonemu na ryzyko informacji o tym, co mu grozi i jak może się przed tym ustrzec. Nawet gdyby poinformowany o ryzyku kandydat na pracownika miał zrezygnować z przyjęcia pracy, informacja taka przy prowadzeniu szkolenia bhp jest obowiązkowym, nieodłącznym elementem demokracji i pierwszym warunkiem skuteczności prowadzonej prewencji. Uświadomienie istnienia ryzyka zawodowego w formie udokumentowanej, określonej i wymiernej jest dla pracodawcy podstawą poprawnego zarządzania bezpieczeństwem pracy.

152 STRONY