Uznawanie dokumentacji organizacyjnej za wymysł biurokratów powoduje, że wielu
przedsiębiorców traktuje ją jako uciążliwą dolegliwość wymuszoną przez prawo, a
nie jako instrument sprawnego zarządzania firmą. Nie przywiązują więc do niej
należytej wagi. Korzystają często z rozwiązań organizacyjnych odziedziczonych po
przedsiębiorstwach państwowych lub skopiowanych z zaprzyjaźnionych firm.
Gospodarka rynkowa stawia jednak inne wymagania. Ryzyko jest wkalkulowane w sukces.
Organizacja formalna nie może więc być budowana tak, aby sprowadzić ryzyko do poziomu
zerowego. Musi ona zapewnić niezbędny poziom porządku, nie może jednak tłumić
inicjatywy najbardziej twórczych jej uczestników.
Dobrze funkcjonujące przedsiębiorstwa w gospodarce rynkowej strzegą tajemnic
organizacyjnych podobnie jak konstrukcji i technologii. To know-how jest efektem wielu lat
doświadczeń i odzwierciedla poziom kultury organizacji. Stosunkowo łatwo można się
dowiedzieć, kto z imienia i nazwiska jest prezesem czy wiceprezesem. O wiele trudniej
dowiedzieć się, jaki jest ich zakres uprawnień, a jeszcze trudniej, jaka jest procedura
podejmowania decyzji, system motywacyjny itp.
Prezentowane Czytelnikowi opracowanie powinno ułatwić tworzenie
dokumentacji organizacyjnej instytucji, szczególnie tych, które funkcjonują jako
podmioty gospodacze.
(prof. Ryszard Rutka - fragment wstępu).
W opracowaniu scharakteryzowano następujące zagadnienia:
- Uwarunkowania procesu formalizacji
- Struktura organizacyjna jako odzwierciedlenie podstawowych cech
przedsiębiorstwa
- Dokumentacja organizacji formalnej
- Opisy stanowisk pracy
Ryszard Rutka - prof. zw. dr hab. w Instytucie Organizacji i
Zarządzania na Wydziale Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego. Główne kierunki jego
zainteresowań naukowo-badawczych dotyczą teorii organizacji i zarządzania,
diagnozowania i projektowania organizacji, badania ewolucji warunków kierowania.
Współpracuje również z praktyką gospodarczą, m.in. projekty restrukturyzacji
przedsiębiorstw, prowadzi zajęcia na studiach podyplomowych i MBA.
Spis treści:
Wstęp
I. Uwarunkowania procesu formalizacji
1. Kiedy rodzi się potrzeba formalizacji organizacji przedsiębiorstwa
2. Cele i skutki formalizacji
3. Obszary formalizacji
a. Od kreatywności do formalizacji działań
b. Koordynacja jako wyznacznik zakresu formalizacji działań
c. Przedmiot formalizacji
4. Strategia przedsiębiorstwa
5. Kultura i strategia organizacyjna jako uwarunkowanie procesu formalizacji
II. Struktura organizacyjna jako odzwierciedlenie podstawowych cech
przedsiębiorstwa
1. Struktura organizacyjna jako przedmiot analizy
2. Więzi organizacyjne
a. Odmiany statusu komórek funkcjonalnych
3. Struktura organizacyjna małego przedsiębiorstwa
4. Ilościowy i jakościowy podział pracy
5. Główne funkcje przedsiębiorstwa
a. Czym jest funkcja jako pojęcie organizatorskie?
6. Kryteria łączenia stanowisk organizacyjnych w grupy
a. Struktury oparte na integracji wokół funkcji
b. Struktury oparte na integracji wokół zadań
c. Inne kryteria integracji stanowisk
7. Spiętrzenie struktury organizacyjnej
8. Decentralizacja zarządzania przedsiębiorstwem
9. Struktury elastyczne
10. Przykłady przekształceń organizacyjnych firm
a. Firma „Metrox” – przekształcenie w strukturę dywizjonalną
b. Dojrzała struktura dywizjonalna firmy AAB Ltd.
c. Recentralizacja zarządzania firmą „AQUA VITA”
III. Dokumentacja organizacji formalnej
1. Dokumentacja organizacji formalnej
2. Regulamin organizacyjny
a. Postanowienia ogólne
b. Ramowe zakresy zadań wchodzących w skład głównych funkcji przedsiębiorstwa
c. Uniwersalne obowiązki, uprawnienia i odpowiedzialność stanowisk kierowniczych
d. Uniwersalne obowiązki, uprawnienia i odpowiedzialność stanowisk wykonawczych
3. Schemat organizacyjny jako odzwierciedlenie podstawowych cech struktury organizacyjnej
4. Układ hierarchiczny i nazewnictwo jednostek organizacyjnych
5. Dokumenty formalizujące dynamiczne aspekty organizacji
a. Instrukcja obiegu dokumentów
b. Procedury
c. Mapy procesów
d. Tablice kompetencyjne
IV. Opisy stanowisk pracy
1. Opis stanowiska pracy jako efekt współdziałania służb organizatorskich i służb
zarządzania zasobami ludzkimi [M. Czerska, R. Rutka]
2. Struktura i treść opisów stanowisk pracy [M. Czerska, R. Rutka]
3. Proces budowy opisu stanowiska pracy [M. Czerska, R. Rutka]
4. Obszary wykorzystania opisów stanowisk pracy [M. Czerska, R. Rutka]
5. Obowiązki, uprawnienia i odpowiedzialność jako kluczowe składowe opisu stanowiska
pracy
a. Formułowanie zakresu obowiązków
b. Formułowanie zakresu uprawnień
c. Formułowanie odpowiedzialności
6. Identyfikacja kompetencji na podstawie zakresu obowiązków, uprawnień i
odpowiedzialności
7. Przykłady kart opisów stanowisk pracy
a. Opisy stanowisk w pionie handlowym przedsiębiorstwa
b. Opisy stanowisk w pionie lecznictwa w szpitalu
Bibliografia
238 stron, oprawa miękka
