Związkowe przedstawicielstwo pracowników zakładu pracy
Książka stanowi wszechstronne opracowanie problematyki funkcjonowania
związków zawodowych w zakładzie pracy.
Autorzy - pracownicy naukowi i sędziowie - rozważają zasadnicze kwestie obecnej
regulacji prawnej tego zagadnienia w świetle przepisów prawa i orzecznictwa sądowego
oraz wskazują na konieczne zmiany w tym zakresie.
Szczegółowej analizie poddano między innymi zasady funkcjonowania
zakładowej i międzyzakładowej organizacji związkowej, reprezentatywności związkowej
w zakładzie pracy i relacji między związkami zawodowymi a pozazwiązkowym
przedstawicielstwem pracowników w miejscu pracy.
Autorzy omawiają prawne ułatwienia dla działalności związku zawodowego i
ochronę działaczy związkowych w zakładzie pracy. Czytelnik znajdzie tu
szczegółowe prezentacje takich zagadnień jak np.: zwolnienia od pracy dla działaczy
związkowych, prawo związku do prowadzenia działalności gospodarczej, nadużywanie
przez działaczy ochrony przed rozwiązaniem umowy o pracę, informowanie pracodawcy o
pracownikach korzystających z ochrony związkowej.
W książce zawarto również charakterystykę wielu istotnych uprawnień związku
zawodowego w zakładzie pracy. W szczególności dotyczy to kompetencji
organizacji związkowej i przedstawicielstwa pozazwiązkowego do tworzenia zakładowych
przepisów prawa pracy, prawa przedstawicieli pracowników do uzyskiwania od pracodawcy
informacji koniecznych do reprezentowania i obrony pracowników, prowadzenia zakładowych
sporów zbiorowych, okupacji zakładu pracy jako formy protestu pracowniczego.
Publikacja może służyć pomocą praktykom: działaczom związkowym, pracodawcom,
specjalistom HR, adwokatom i radcom prawnym, a także pracownikom naukowym i studentom.
Spis treści:
Wykaz skrótów
str. 17
Wprowadzenie
str. 23
Część pierwsza
Organizacyjny model związkowej reprezentacji pracowników zakładu pracy
str. 25
Rozdział 1
Związkowe przedstawicielstwo pracowników zakładu pracy w Polsce - ewolucja, stan
obecny, przyszłość
(Zbigniew Hajn)
str. 27
1. Uwagi wstępne
str. 27
2. Geneza i ewolucja
str. 28
3. Stan obecny
str. 34
4. Przyszłość
str. 50
5. Podsumowanie
str. 57
Rozdział 2
Związki zawodowe w zakładach pracy w Polsce w świetle badań opinii publicznej
(Paweł Kikosicki)
str. 59
Rozdział 3
Przedstawicielstwo związkowe w zakładzie pracy w świetle prawa unijnego
(Walerian Sanetra)
str. 67
1. Ostrożność twórców traktatu rzymskiego wobec związków zawodowych
str. 67
2. Ewolucja prawa wspólnotowego (unijnego) dotyczącego ruchu zawodowego
(przedstawicielstwa związkowego w zakładzie pracy)
str. 69
3. Pozycja związków zawodowych a forsowanie idei "dialogu partnerów
społecznych"
str. 72
4. Realizacja idei "współzarządzania pracowników" jako czynnik osłabiający
pozycję przedstawicielstwa związkowego w zakładzie pracy
str. 73
5. Harmonizacja prawa w zakresie "reprezentacji i obrony zbiorowych interesów
pracowników" a traktatowe wyłączenie spraw dotyczących "prawa zrzeszania
się oraz prawa do strajku i prawa do lokautu"
str. 78
6. Sposoby rozumienia pojęcia "prawo zrzeszania się"
str. 80
7. Przedstawicielstwo związkowe w zakładzie pracy a informowanie i prowadzenie
konsultacji z pracownikami
str. 82
8. Unormowania unijne a stanowisko Trybunału Konstytucyjnego w kwestii przedstawicielstwa
pracowniczego w przepisach dotyczących informacji i prowadzenia konsultacji z
pracownikami
str. 84
9. Swoboda przedsiębiorczości jako reguła wyznaczająca granice związkowej akcji
zbiorowej
str. 87
10. Ograniczenie wolności prowadzenia akcji zbiorowej przez unijną zasadę wolności
świadczenia usług
str. 88
Rozdział 4
Pojęcie zakładowej organizacji związkowej
(Tatiana Wrocławska)
str. 91
1. Wątpliwości w przedmiocie pojęcia oraz pozycji zakładowej organizacji związkowej
str. 91
2. Zakładowy zakres działania organizacji związkowej
str. 94
3. Zróżnicowanie statusu prawnego zakładowych organizacji związkowych
str. 98
4. Status pełnoprawnej zakładowej organizacji związkowej
str. 100
4.1. Wymóg zrzeszania odpowiedniej liczby osób
str. 100
4.2. Wymóg poinformowania pracodawcy o liczbie zrzeszonych osób
str. 103
5. Podsumowanie
str. 105
Rozdział 5
Międzyzakładowa organizacja związkowa
(Monika Latos-Miłkowska)
str. 107
1. Uwagi wstępne
str. 107
2. Pojęcie i miejsce międzyzakładowej organizacji związkowej w polskim modelu ruchu
związkowego
str. 108
3. Tworzenie międzyzakładowych organizacji związkowych
str. 111
4. Kompetencje międzyzakładowych organizacji związkowych
str. 114
5. Szczególna ochrona trwałości stosunku pracy działaczy zakładowych organizacji
związkowych
str. 117
6. Koszty działalności międzyzakładowej organizacji związkowej
str. 120
7. Działalność międzyzakładowej organizacji związkowej a interes pracodawcy
str. 121
8. Podsumowanie
str. 123
Rozdział 6
Pojęcie zakładowej organizacji związkowej w służbach mundurowych (Wioletta Witoszko)
str. 124
1. Prawo koalicji funkcjonariuszy służb mundurowych
str. 124
2. Ustawowa regulacja działalności związkowej w służbach mundurowych
str. 126
3. Funkcjonowanie zakładowych organizacji związkowych w służbach mundurowych
str. 130
4. Podsumowanie
str. 137
Rozdział 7
Reprezentatywność związków zawodowych w procesie zawierania zakładowych układów
zbiorowych pracy
(Radosław Galicki)
str. 141
1. Uwagi wstępne
str. 141
2. Reprezentatywna zakładowa oraz międzyzakładowa organizacja związkowa
str. 141
3. Reprezentatywność w toku rokowań nad zawarciem zakładowego układu zbiorowego pracy
str. 156
3.1. Reprezentatywność w ramach złożonej jednostki organizacyjnej
str. 158
4. Stwierdzanie reprezentatywności zakładowej
str. 160
5. Kwestia konstytucyjności kryteriów reprezentatywności zakładowej
str. 163
6. Podsumowanie
str. 168
Rozdział 8
Związki zawodowe a pozazwiązkowe przedstawicielstwo pracowników w zakładzie pracy
(Jakub Stelina)
str. 170
1. Uwagi wstępne
str. 170
2. Rodzaje zakładowego przedstawicielstwa pracowniczego
str. 174
2.1. Uwagi wstępne
str. 174
2.2. Zakładowe przedstawicielstwo o charakterze związkowym
str. 175
2.3. Zakładowe przedstawicielstwo o charakterze pozazwiązkowym
str. 178
3. Relacje między związkowymi a pozazwiązkowymi przedstawicielstwami zakładowymi
str. 184
4. Perspektywy zakładowego przedstawicielstwa pracowniczego
str. 186
Rozdział 9
Zakładowe struktury związkowe w projekcie zbiorowego kodeksu pracy (Michał Seweryński)
str. 192
1. Krytyka koncepcji zakładowej organizacji związkowej de lege lata
str. 192
2. Projektowa koncepcja zakładowego przedstawicielstwa związkowego
str. 194
2.1. Zakładowa sekcja związkowa
str. 194
2.2. Zakładowy delegat związkowy
str. 194
2.3. Reprezentacja członków związku zawodowego w zakładach bez sekcji związkowej
str. 195
2.4. Uprawnienia zakładowej sekcji związkowej
str. 196
2.4.1 Uprawnienia sekcji związkowej w zbiorowych stosunkach pracy
str. 196
2.4.2. Uprawnienia sekcji związkowej w indywidualnych stosunkach pracy
str. 196
2.5. Uprawnienia i ochrona zakładowych działaczy związkowych
str. 197
2.5.1. Uprawnienia
str. 197
2.5.2. Ochrona
str. 198
2.6. Kryteria zakładowej reprezentatywności związkowej
str. 200
3. Podsumowanie
str. 201
Rozdział 10
Zalety i wady działalności związków zawodowych na szczeblu zakładowym (Ludwik Florek)
str. 203
1. Uwagi wstępne
str. 203
2. Zalety związków zawodowych na szczeblu zakładowym
str. 204
3. Wady związków zawodowych na szczeblu zakładowym
str. 205
4. Zakładowa organizacja związkowa w prawie międzynarodowym
str. 210
5. Podsumowanie
str. 212
Część druga
Związkowa obrona i reprezentacja pracowników w zakładzie pracy
str. 215
Rozdział 11
Rady pracowników i związki zawodowe jako reprezentanci zbiorowych interesów
pracowników na szczeblu zakładowym (Anna Dubowik)
str. 217
1. Uwagi wstępne
str. 217
2. Status prawny rad pracowników jako niezwiązkowego przedstawicielstwa pracowników
str. 219
3. Rady pracowników i związki zawodowe - cechy wspólne i różnice
str. 222
4. Zakres uprawnień informacyjno-konsultacyjnych rad pracowników
str. 226
5. Uprawnienia rad pracowników a przedmiot działalności zakładowej organizacji
związkowej
str. 229
6. Perspektywy rad pracowników jako reprezentanta zbiorowych interesów załogi
str. 230
Rozdział 12
Tworzenie zakładowych źródeł prawa pracy - związki zawodowe a przedstawiciele
wybierani (Łukasz Pisarczyk)
str. 233
1. Uwagi wstępne
str. 233
2. Ogólna charakterystyka "zakładowych" źródeł prawa pracy w rozumieniu
art. 9 k.p.
str. 234
3. Podmioty reprezentujące interesy pracownicze w zakresie tworzenia "zakładowych
źródeł prawa pracy"
str. 236
4. Podział uprawnień w zakresie tworzenia źródeł prawa pracy między różne podmioty
reprezentujące pracowników
str. 241
5. Podsumowanie
str. 248
Rozdział 13
Ograniczenia negocjacji układowych
(Grzegorz Goździewicz)
str. 250
1. Uwagi wstępne
str. 250
2. Ograniczenia podmiotowe
str. 253
3. Ograniczenia przedmiotowe
str. 255
4. Ograniczona skuteczność rokowań układowych
str. 258
Rozdział 14
Negocjacje zbiorowe prowadzone przez reprezentację związkową i pracodawcę - wybrane
aspekty teoretyczno-prawne (Paweł Nowik)
str. 263
1. Cywilnoprawna geneza negocjacji zbiorowych
str. 263
2. Cechy negocjacji zbiorowych
str. 270
3. System negocjacyjny w prawie pracy
str. 272
4. Nadrzędność metody negocjacyjnej
str. 275
5. Aksjologiczne uwarunkowania negocjacji zbiorowych
str. 281
Rozdział 15
Przedstawicielstwo pracowników w rokowaniach w celu zawarcia zakładowej umowy
emerytalnej
(Iwona Sierocka)
str. 283
1. Uwagi wstępne
str. 283
2. Przedstawicielstwo pracownicze
str. 285
3. Podsumowanie
str. 297
Rozdział 16
Prawo zakładowej organizacji związkowej do informacji
(Agnieszka Zwolińska)
str. 299
1. Uwagi wstępne
str. 299
2. Artykuł 28 u.z.z. a konkretyzacja obowiązku pracodawcy poinformowania zakładowej
organizacji związkowej w innych przepisach prawa pracy
str. 302
3. Artykuł 28 u.z.z. a prawo do informacji innych wybranych przedstawicieli pracowników
str. 307
3.1. Artykuł 28 u.z.z. a prawo do informacji rady pracowników
str. 310
3.2. Artykuł 28 u.z.z. a prawo do informacji europejskiej rady zakładowej
str. 312
4. Podsumowanie
str. 314
Rozdział 17
Dostęp związku zawodowego do informacji dotyczącej zakładu pracy a ochrona interesu
pracodawcy
(Mirosław Włodarczyk)
str. 316
1. Podstawy prawne dostępu związku zawodowego do tajemnicy pracodawcy
str. 316
2. Formy prawne ochrony tajemnicy pracodawcy
str. 318
2.1. Zakres podmiotowy obowiązku udostępniania informacji
str. 319
2.2. Rodzaje udostępnianych informacji
str. 319
2.3. Zakaz rozpowszechniania tajemnicy pracodawcy
str. 321
2.4. Inne formy ochrony tajemnicy pracodawcy
str. 323
3. Podsumowanie
str. 324
Rozdział 18
Konkurencja uprawnień informacyjnych realizowanych przez związkowe i niezwiązkowe
przedstawicielstwa pracownicze
(Monika Smusz-Kulesza)
str. 327
1. Uwagi wstępne
str. 327
2. Przedstawicielstwa pracownicze realizujące uprawnienia informacyjne
str. 328
3. Uprawnienia informacyjne realizowane przez związkowe przedstawicielstwa pracownicze
str. 334
4.Uprawnienia informacyjne realizowane przez niezwiązkowe przedstawicielstwa pracownicze
str. 337
5. Podsumowanie
str. 341
Rozdział 19
Przedmiot i strony zakładowego sporu zbiorowego pracy
(Bogusław Cudowski)
str. 345
1. Uwagi wstępne
str. 345
2. Przedmiot sporu zbiorowego według art. 1 u.r.s.z.
str. 349
3. Strony
str. 355
4. Podsumowanie
str. 360
Rozdział 20
Okupacja zakładu pracy jako forma protestu związkowego
(Małgorzata Kurzynoga)
str. 363
1. Uwagi wstępne
str. 363
2. Pojęcie okupacji zakładu pracy
str. 365
3. Okupacja zakłócająca funkcjonowanie zakładu pracy
str. 367
4. Okupacja zakładu pracy a prawo własności pracodawcy
str. 371
5. Okupacja zakładu pracy a swoboda prowadzenia działalności gospodarczej
str. 375
6. Okupacja zakładu pracy a przepisy prawa karnego
str. 377
7. Podsumowanie
str. 381
Rozdział 21
Ochrona zdrowia i życia pracowników jako zadanie związku zawodowego
(Teresa Wyka)
str. 383
1. Miejsce ochrony zdrowia i życia pracowników wśród innych zadań związku zawodowego
str. 383
2. Zakres podmiotowy związkowego zadania ochrony zdrowia i życia pracowników
str. 387
3. Rodzaje kompetencji służących realizacji zadania ochrony zdrowia i życia
pracowników
str. 388
4. Kompetencje kontrolne związków zawodowych dla realizacji ochrony zdrowia i życia
pracowników
str. 389
5. Kompetencje konsultacyjne związków zawodowych w dziedzinie ochrony zdrowia i życia
pracowników
str. 393
6. Podsumowanie
str. 396
Rozdział 22
Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną bezprawnymi działaniami zakładowej
organizacji związkowej - problem podmiotu odpowiedzialności
(Piotr Grzebyk)
str. 398
1. Uwagi wstępne
str. 398
2. Zakładowa organizacja związkowa
str. 399
3. Związek zawodowy jako osoba prawna
str. 399
4. Osobowość prawna versus model struktur zakładowych
str. 401
5. Modele badawcze
str. 402
5.1. Zakładowa organizacja bez osobowości prawnej jako samodzielny podmiot praw
str. 403
5.2. Zakładowa organizacja bez osobowości prawnej jako quasi-organ związku zawodowego
str. 404
5.3. Zakładowa organizacja z osobowością prawną jako quasi-organ związku zawodowego
str. 405
5.4. Zakładowa organizacja z osobowością prawną jako samodzielny podmiot praw
str. 406
6. Artykuł 429 k.c. a model struktur zakładowych
str. 408
7. Działania "wewnętrzne i zewnętrzne" zakładowej organizacji związkowej
str. 410
8. Podsumowanie
str. 412
Rozdział 23
Weryfikacja przez pracodawcę oświadczeń składanych przez zakładową organizację
związkową
(Jakub Szmit)
str. 414
1. Uwagi wstępne
str. 414
2. Oświadczenie o powstaniu organizacji związkowej
str. 417
3. Oświadczenie o liczbie członków organizacji
str. 420
4. Oświadczenie o osobach uprawnionych do reprezentowania organizacji związkowej wobec
pracodawcy
str. 423
5. Podsumowanie
str. 426
Rozdział 24
Głosowanie przez pełnomocnika na walnym zebraniu członków związku zawodowego
(Katarzyna Roszewska)
str. 430
1. Ograniczenia prawa działania przez pełnomocnika
str. 430
2. Status organizacji związkowej i samorządność związków zawodowych
str. 435
3. Konsekwencje prawne braku unormowania przez ustawodawcę pełnomocnictwa przy
podejmowaniu uchwał
str. 440
Część trzecia
Ułatwienia w działalności związkowej i ochrona przedstawicieli związkowych w
zakładzie pracy
str. 457
Rozdział 25
Ułatwienia w działalności zakładowej organizacji związkowej - wybrane uwagi na tle
przepisów ustawy o związkach zawodowych
(Zbigniew Góral)
str. 459
1. Uwagi wstępne
str. 459
2. Pojęcie ułatwień
str. 460
3. Zakres podmiotowy "ułatwień"
str. 461
4. Zakres przedmiotowy "ułatwień"
str. 463
5. Ułatwienia dla zakładowej organizacji związkowej a ochrona trwałości stosunku
pracy działaczy związkowych
str. 465
6. Ułatwienia dla zakładowej organizacji związkowej a potrzeba uwzględniania
interesów pracodawcy
str. 467
7. Ułatwienia dla zakładowej organizacji związkowej jako finansowo-organizacyjne
obciążenie pracodawcy
str. 469
8. Podsumowanie
str. 471
Rozdział 26
Doraźne zwolnienia od pracy w ustawie o związkach zawodowych
(Jan Piątkowski)
str. 474
1. Uwagi wstępne
str. 474
2. Schemat doraźnego zwalniania
str. 478
3. Przesłanki zwolnienia
str. 482
4. Domniemanie wiarygodności zwolnienia
str. 490
5. Tryb doraźnego zwolnienia
str. 496
6. Szczególna ochrona zatrudnienia i warunków pracy
str. 502
7. Ocena regulacji i uwagi de lege ferenda
str. 504
Rozdział 27
Prawo związku zawodowego do prowadzenia działalności gospodarczej
(Michał Raczkowski)
str. 511
1. Uwagi wstępne
str. 511
2. Działalność gospodarcza związku zawodowego
str. 511
3. Funkcjonalne przesłanki wyodrębnienia
str. 514
4. Uwarunkowania prawne
str. 516
5. Stan obecny - uwagi na tle wybranych statutów związków zawodowych
str. 517
6. Podsumowanie
str. 518
Rozdział 28
Informacja o pracownikach korzystających z obrony związku zawodowego
(Łukasz Prasołek)
str. 520
1. Uwagi wstępne
str. 520
2. Ewolucja orzecznictwa Sądu Najwyższego
str. 521
3. Stanowiska doktryny
str. 525
4. Informacje o przynależności związkowej a ochrona danych osobowych
str. 529
5. Konsekwencje naruszenia trybu udzielania informacji
str. 533
6. Podsumowanie i uwagi de lege ferenda
str. 534
Rozdział 29
Szczególna ochrona stosunku pracy przedstawicieli związkowych zatrudnionych na innej
podstawie niż umowa o pracę
(Beata Rutkowska)
str. 537
1. Uwagi wstępne
str. 537
2. Ochrona warunków pracy lub płacy
str. 538
3. Ochrona trwałości stosunku pracy
str. 545
4. Podsumowanie
str. 550
Rozdział 30
Nadużycie prawa ochrony trwałości stosunku pracy działacza związkowego
(Marta Madej)
str. 553
1. Uwagi wstępne
str. 553
2. Mechanizm ochrony trwałości stosunku pracy działacza związkowego
str. 554
3. Przesłanki i konsekwencje prawne nadużycia prawa
str. 554
4. Zakres i środki ochrony działacza związkowego - uwagi de lege lata i de lege ferenda
str. 557
5. Podsumowanie
str. 562
Rozdział 31
Wykorzystywanie prawa tworzenia zakładowych organizacji związkowych i prawa do
pełnienia funkcji związkowych do ochrony indywidualnego interesu działacza w świetle
orzecznictwa sądowego
(Piotr Prusinowski)
str. 564
1. Uwagi wstępne
str. 564
2. Prawo tworzenia związków zawodowych i pełnienia funkcji związkowych a status
pracowniczy działacza związkowego
str. 566
3. Ujęcie temporalne ochrony trwałości stosunku pracy działaczy związkowych
str. 570
4. Indywidualne interesy zatrudnionych a szczególna ochrona trwałości stosunku pracy
działaczy związkowych w orzecznictwie sądowym
str. 571
5. Podsumowanie
str. 576
Rozdział 32
Szczególna ochrona trwałości zatrudnienia działaczy związkowych pozostających w
zatrudnieniu cywilnoprawnym - uwagi de lege lata i de lege ferenda
(Ewa Podgórska-Rakiel)
str. 578
1. Uwagi wstępne
str. 578
2. Standardy Międzynarodowej Organizacji Pracy
str. 580
3. Ocena obowiązującej regulacji prawnej
str. 583
4. Uwagi de lege ferenda
str. 589
5. Podsumowanie
str. 595
598 stron, Format: 13.0x20.5cm, oprawa twarda