Handel elektroniczny i bankowość elektroniczną należy rozważać z perspektywy
globalizacji, tzn.: globalnej konkurencji i regulacji, konkurencji i współpracy,
harmonizacji prawa lub tzw. konkurencji regulacyjnej. Szczególnej uwagi wymagają
europejskie reguły ochrony konkurencji oraz zasady pomocy publicznej, które muszą być
w polu widzenia ze względu na:
- skrajnie wysokie nakłady niezbędne do wdrażania najnowszych technologii przez
banki i inne firmy (media elektroniczne, telekomunikacja),
- niejasną przyszłość i znaczne ryzyko niechęci i braku zaufania klientów do
przestawienia się na elektroniczne świadczenie usług finansowych.
Internet jest zjawiskiem przede wszystkim technologicznym. Dzięki jednak
niespotykanemu w historii rozprzestrzenieniu się zmienia on warunki gospodarowania w
takim stopniu, że coraz częściej mówi się o "ekonomii internetowej". Czy to
znaczy, że w gospodarce zaczynają działać inne prawa ekonomiczne niż w dotychczasowej
gospodarce? Odpowiadając negatywnie na to pytanie, podkreśla się równocześnie
głęboki charakter zmian i nowe trendy (e-commerce oraz e-banking, elektroniczne systemy
płatnicze, giełdy i rynki elektroniczne, nowe szanse i zagrożenia dla konsumenta w
warunkach sprzedaży na odległość).
Przyszła regulacja powinna odchodzić od podejścia sektorowego ze względu na
posuwającą się konwergencję telekomunikacji, mediów audiowizualnych i sektora
technologii informacyjnych. Podobne usługi mogą być obecnie dostarczane do klientów
przez różne sieci zarówno stałe, jak i mobilne (telefon, TV kablową, Internet). W
centrum uwagi prawa konkurencji stoi problem oligopoli, kolektywnej pozycji dominującej i
ewentualnego zastosowania doktryny "essential facility". Głównym problemem
jest stworzenie spójnych ram regulacyjnych opartych na idei "neutralności
technologicznej" - metoda dostępu do sieci czy dostaw usługi powinna pozostać
irrelewantna. W ten sposób inwestowanie w nowe technologie będzie wypływało z potrzeb
rozwoju rynku, a bodźce w tej mierze nie będą sztucznie zniekształcane.
Prof. dr hab. Włodzimierz Szpringer - absolwent Wydziału
Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego. Pracownik naukowy Kolegium Nauk o
Przedsiębiorstwie Szkoły Głównej Handlowej oraz Wydziału Zarządzania Uniwersytetu
Warszawskiego. Interesuje się polityką i prawem konkurencji, a także konkurencją i
regulacją w sektorze finansowym. Autor licznych publikacji m.in.: Polskie regulacje
bankowe (perspektywa europejska), Handel elektroniczny (konkurencja czy współpraca?),
Europejskie regulacje bankowe, Ochrona klienta usług bankowych w UE i w Polsce,
Bezpieczeństwo systemu bankowego. Staże naukowe na uniwersytetach w Tybindze,
Konstancji, Augsburgu, Bonn i Grazu. Działalność doradcza na rzecz licznych instytucji,
m.in. Sejmu RP, KIE, UOKiK, Ministerstwa Gospodarki, NBP, Związku Banków Polskich,
Fundacji Edukacji i Badań Bankowych.
Spis treści:
Uwagi wstępne
Konkurencja a regulacja w obliczu globalizacji
1. Problem tzw. konkurencji regulacyjnej
2. Czy europejski model prawa konkurencji?
3. Swobody wspólnego rynku a europejskie reguły konkurencji
4. System kontroli pomocy publicznej w UE
5. Transgraniczne kartele i fuzje i ich ocena (problem światowego prawa konkurencji)
6. Konkurencja na rynku telekomunikacyjnym
7. Konkurencja na rynku mediów elektronicznych
Cechy sieci a rozwój internetu
1. Znaczenie rozwoju Internetu dla gospodarki
2. Fenomen sieci a problem regulacji
3. Konkurencyjna charakterystyka układów sieciowych (na przykładzie Internetu)
4. Zagadnienie kolektywnej pozycji dominującej (problem oligopoli)
5. Doktryna essential facility
5.1. Istota doktryny essential facility
5.2. Dylematy stosowania essential facility doctrin
5.3. Własność intelektualna jako essential facility?
6. Prawo konkurencji a prawo własności intelektualnej
Handel elektroniczny a ochrona konsumenta
1. Infrastruktura instytucjonalna e-commerce w USA i w UE (obszary regulacji)
2. Program zmian ochrony konsumenta w UE
3. Problem elektronicznego zawiera kontraktów
4. Obowiązki informacyjne a e-commerce
5. Problemy podatkowe rozwoju e-commerce
6. M-commerce - czy analogia do e-commerce?
7. Kartelowe zagrożenie rynków elektronicznych
8. Przykład rozgraniczania relewantnego rynku: AOL/Time Warner i VISA International
8.1. Uwagi wstępne
8.2. AOL/Time Warner
8.3. VISA International
Ochrona konkurencji w sektorze bankowym
1. Problemy konkurencji na rynku bankowym
2. Przykłady
3. Ochrona konkurencji w sektorze bankowym
4. Kierunki koncentracji w sektorze bankowym (organy nadzoru bankowego czy urzedy
antymonopolowe?)
5. Sieć bezpieczeństwa banków jako istotne odstępstwo od reguł konkurencji (sposób
podejścia do kryzysów)
6. Efekt zarażania a ryzyko systemowe
7. Celowość regulacji systemu bankowego (teorie pośrednictwa finansowego)
8. Racja bytu systemów gwarancyjnych
Nowe regulacje pomocy publicznej a banki
1. Pomoc w formie kapitału ryzyka
2. Pomoc w formie gwarancji lub poręczeń
3. Pomoc fiskalna
4. Pomoc ratunkowa i restrukturyzacyjna
5. Pomoc dla małych i średnich firm
6. Pomoc błaha
7. Specyfika pomoc publicznej dla banków
7.1. Credit Lyonnais i Credit Foncier de France
7.2. Credit Agricole (CA)
7.3. Societe Marseillaise de credit (SMC)
7.4. Westdeutsche Landesbank (WestLB)
7.5. Societe de Banque Occidentale (SDBO)
7.6. GAN Group
Problemy integracji wspólnego rynku finansowego UE
1. Kluczowe problemy integracji na tle dyrektywy o e-commerce
2. Problemy integracji wspólnego rynku kapitałowego UE
3. Giełdy w obliczu New Economy
4. Rewolucja internetowa - nowe wyzwania dla rynku kapitałowego
Kluczowe problemy bankowości elektronicznej
1. Kierunki rozwoju systemu bankowości elektronicznej
2. Szanse i zagrożenia w bankowości elektronicznej
3. Problem nadzoru nad bankowością elektroniczną
4. Problem regulacji sprzedaży usług finansowych na odległość
Konkurencja miedzy instrumentami płatniczymi
1. Problem przelewów transgranicznych
2. Emitenci pieniądza elektronicznego (instytucje kredytowe a instytucje pieniądza
elektronicznego
3. Różnice w regulacji wydawania kart płatniczych i elektronicznych pieniędzy w
krajach UE
4. Konkurencyjność miedzy środkami płatniczymi
5. Czy elektroniczne pieniądze zastąpią gotówkę?
6. Formy elektronicznych instrumentów płatniczych
7. Piniądz sieciowy
8. Problem płatności w Internecie
9. Czy pesymistyczna prognoza rozwoju systemów płatności w Interencie? (przykład
systemu EBPP)
10. Monopol emisyjny banku centralnego a "konkurencyjne pieniądze"
Systemy kart płatniczych - między monopolem a konkurencją
1. Procedury związane z zastosowaniem kart płatniczych
2. Rozwój orzecznictwa
3. Korzyści i zagrożenia dla wydawcy, akceptanta i posiadacza karty
4. Relacje władzy rynkowej w systemach kart płatniczych
5. Problem monopolu w systemach płatniczych
6. Nowe koncepcje prawa konkurencji jako kontekst oceny roli wydawców kart
7. Argumenty przemawiające na korzyść wydawców kart płatniczych
8. Niektóre przykłady postępowań antymonopolowych wobec systemów kart płatniczych
Literatura
208 stron, B5, oprawa miękka
