Autor analizuje zjawisko fiskalizmu, czyli nadmiernej roli państwa w
gospodarce, obawiającej się w systemie kapitalistycznym zbyt dużym udziałem wydatków
publicznych w dochodzie narodowym, co zawsze prowadzi do przesadnych obciążeń
podatkowych, a w konsekwencji do zahamowania wzrostu gospodarczego.
W wielu krajach proces konwergencji, tj. dochodzenia do poziomu państw
najwyżej rozwiniętych, zatrzymał się w pół drogi właśnie za sprawą wysokiego
stopnia fiskalizmu.
Kazimierz Tarchalski opisuje i ocenia reformy systemowe, instytucjonalne i
ekonomiczne w Polsce na tle zmian przeprowadzonych w krajach sukcesu gospodarczego.
Wskazuje na relatywnie mało ambitny charakter polskich reform – owocujących
umiarkowanym wzrostem gospodarczym w porównaniu ze średnim wzrostem światowym w okresie
poprzedzającym globalny kryzys finansowy.
Spis treści;
Wstęp
Fiskalizm a globalny kryzys finansowy
Pozytywne strony keynesowskiej polityki pobudzania popytu w trudnych czasach
Zestawienie kosztów keynesowskich pakietów ekspansji fiskalnej
Przestrzeń fiskalna a polityka ekspansji fiskalnej w złych czasach
Dywergencja i konwergencja gospodarki polskiej
Część I Fiskalizm a wzrost gospodarczy
Wzrost fiskalizmu w świecie
Przyczyny wzrostu rozmiarów i funkcji państwa w rozwiniętych krajach demokratycznych
Wzrost dobrobytu: prawo Wagnera
Stronniczość fiskalna systemów demokratycznych
Aneks I. Dwa modele finansowania emerytur
Wpływ sytuacji politycznej po I i II wojnie światowej
Starzenie się społeczeństw zachodnich, większa dostępność emerytur i wysoki
wskaźnik zastąpienia dochodów z pracy
Słabość konstrukcji "europejskiego modelu socjalnego"
"Europejski model socjalny" jako element arsenału poprawności politycznej w
Europie Zachodniej
Finansowanie deficytów budżetowych a fiskalizm
Rola doktryny "taniego keynesizmu" w ekspansji fiskalizmu
Inercja taniego keynesizmu
Przykłady odejścia od keynesizmu: niekeynesowskie skutki konsolidacji polityki fiskalnej
Aneks II. Modele niekeynesowskich efektów redukcji wydatków publicznych
Widzialne koszty fiskalizmu
Niewidzialne koszty fiskalizmu (straty martwej wagi)
Straty martwej wagi (SMW) podatków od dochodów z pracy
Szacunki strat martwej wagi (SMW) dochodów z pracy
Aneks III. Przegląd rezultatów badań elastyczności (i korelacji) wzrostu
gospodarczego, zatrudnienia i inwestycji względem zmian w opodatkowaniu itd
Koszty fiskalizmu w dobie mobilności siły roboczej
Owoc fiskalizmu: niskie tempo wzrostu gospodarczego
Szacunki optymalnego poziomu wydatków publicznych
Modele wzrostu gospodarczego
Aneks IV. 2000 lat historii konwergencji i dywergencji
Rodzaje konwergencji i czynniki ją określające
Konwergencja a stopień otwarcia gospodarki
Dywergencja i jej przyczyny
Konwergencja realna a konwergencja nominalna
Trzy dekady dywergencji UE-USA
Historia dywergencji UE-USA
Historia elementów systemu instytucjonalnego i polityki ekonomicznej USA
Zapis niektórych elementów "socjalizmu finansowego" USA
Keynesizm w dobrych czasach
Ogólna charakterystyka UE
Sukcesy UE
Słabości UE
Porównanie relatywnych słabości i osiągnięć USA i UE
Porównanie instytucji rynku pracy, nierówności dochodów i technologii
USA i ich głównych konkurentów ekonomicznych: 2003, 2004
Kontrowersyjne instytucje UE
Propozycje naprawy Paktu Stabilności i Wzrostu
Koszty redystrybucyjnego modelu ochrony społecznej
Efekty przyspieszonego starzenia się społeczeństw UE
Odpowiedzialne systemy zabezpieczenia społecznego oparte na oszczędnościach przyszłych
beneficjentów
Modele Indywidualnych Rachunków Ubezpieczenia (IRU) od przewidywalnych zagrożeń
Ryzyko dożycia zaawansowanego wieku: indywidualne rachunki emerytalne (IRE)
Ryzyko bezrobocia: rachunki oszczędnościowe zabezpieczające przed ryzykiem bezrobocia
Ryzyko choroby lub utraty zdrowia: "indywidualne rachunki na ochronę zdrowia"
(IROZ)
Część II
Konwergencja gospodarcza, byłe kraje socjalistyczne Europy Wschodniej i Azji
Centralnej a stare i młode tygrysy gospodarcze Pacyfiku (i Irlandia)
Zróżnicowany stopień fiskalizmu w byłych krajach socjalistycznych
Azji Centralnej i Europy Wschodniej
Sposoby walki z fiskalizmem
Redukcje wydatków sektora publicznego
Redukcje i reformy podatków
Wysokość klina podatkowego i jego konsekwencje
Systemy emerytalne w grupie byłych krajów socjalistycznych (BKS)
Systemy ubezpieczeń medycznych w grupie BKS
Aneks V. Sposoby przywracania równowagi budżetowej w byłych krajach
socjalistycznych: 1996-2004, % PKB
Redukcje fiskalizmu a tempo konwergencji
Niewielki, ambitny "tygrys celtycki": Irlandia, 1987-2007
Niewielkie ambitne byłe "demoludy"
Dalekowschodnie kraje o relatywnie wysokim poziomie rozwoju
Japonia
Korea Południowa
Singapur
Hongkong
Nowa Zelandia
Australia
Niski stopień fiskalizmu "tygrysów gospodarczych" a efektywność ekspansywnej
polityki fiskalnej
Model szwedzki
Aneks VI. Miejsce Szwecji i Polski według dwóch rankingów międzynarodowej
konkurencyjności ekonomicznej i instytucjonalnej
Część III
Fiskalizm i konwergencja a konkurencyjność polskiej gospodarki
Ewolucja fiskalizmu w Polsce: 1937-2007
Poziom rozwoju gospodarczego Polski a fiskalizm
Nieskuteczność reguł ograniczania wydatków publicznych w Polsce
Dywergencja UE w stosunku do USA i mniej korzystne aspekty członkostwa
Polski w UE
Niekorzystny wpływ UE na RP
Tempo konwergencji gospodarki polskiej
Relatywnie silne strony gospodarki polskiej
Sukcesy transformacji ustrojowej
Nowy system emerytalny w Polsce
Napływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich (ZIB)
Inne relatywne sukcesy polskiej transformacji
Relatywnie słabe strony gospodarki polskiej
Konwergencja a międzynarodowe wskaźniki konkurencyjności Polski
Aneks VII. Dziedziny gospodarki, polityki, kultury i nauki itd., w których konkurencyjność
Polski jest niska
Koszty rozwojowe nadmiernych transferów społecznych
Publiczne transfery społeczne a nakłady na infrastrukturę
Wydatki społeczne a spadek stopy oszczędności
Wydatki państwa a inwestycje prywatne
Wydatki społeczne a przedsiębiorczość
Zasiłki bezwarunkowe a zatrudnienie w szarej strefie
Wysoki klin podatkowy
Stary system emerytalny
Wczesne emerytury i zasiłki przedemerytalne
Wczesne emerytury a wykształcenie emeryta
System ubezpieczeń rolników (KRUS)
System ubezpieczeń osób niepełnosprawnych
Fiskalizm a dewastacja polskiego rynku pracy
Elementy słabości instytucjonalnych - streszczenie
Nierealizowane zalecenia instytucji międzynarodowych: OECD
Wnioski
Rekomendacje
Aneks AI. Elementy teorii mikroekonomicznych kosztów społecznych
opodatkowania
Aneks AII. Miary strat martwej wagi \
Bibliografia
Spis tabel i wykresów
256 stron, miękka oprawa
