Szanowni Państwo!
Książka pt.
Atrakcyjność inwestycyjna polskich regionów. W poszukiwaniu nowych miar pod redakcją
naukową Hanny Godlewskiej-Majkowskiej, którą oddajemy do rąk Państwa, jest pierwszym
tytułem z Serii: Studia i Analizy Instytutu Przedsiębiorstwa. Seria ta pomyślana jest
jako forum i sposób prezentacji wyników badań naukowych realizowanych w Instytucie.
Instytut
Przedsiębiorstwa jest jednostką naukowo-dydaktyczną w strukturze Kolegium Nauk o
Przedsiębiorstwie Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. Profi l naukowo- badawczy
Instytutu Przedsiębiorstwa wyznaczają badania nad wzajemnymi zależnościami pomiędzy
funkcjonowaniem i rozwojem współczesnego przedsiębiorstwa a lokalnym, regionalnym,
krajowym, międzynarodowym i globalnym otoczeniem rynkowym, społecznym i
instytucjonalnym, nad uwarunkowaniami rozwoju przedsiębiorczości i konkurencyjności
przedsiębiorstw i regionów. Wieloletnie projekty badawcze, będące wizytówką
Instytutu, dotyczą zmian strukturalnych w polskiej gospodarce w perspektywie tworzenia
gospodarki usług, czynników rozwoju przedsiębiorstw, a w szczególności znaczenia
zasobów pracy, edukacji i ekologii dla rozwoju przedsiębiorczości oraz poprawy
konkurencyjności przedsiębiorstw i regionów, a także dla oceny atrakcyjności
inwestycyjnej polskich regionów.
W ramach tych
obszarów badawczych aktualnie prowadzone są prace, których tematami są: „Zasoby
pracy jako uwarunkowanie atrakcyjności polskich regionów dla inwestycji w sektory
wysokich technologii” i „Atrakcyjność inwestycyjna regionów Polski a kształtowanie
lokalnych i regionalnych specjalizacji gospodarczych” oraz realizowany jest grant
rozwojowy „Lokalny system edukacyjny jako instrument tworzenia gospodarki
edukacyjnej”. Efektem badań w drugim z wymienionych tematów będą coroczne raporty o
atrakcyjności inwestycyjnej polskich regionów, podregionów i powiatów. Pierwszy z nich
zawiera niniejsza publikacja.
Celem prac
badawczych prowadzonych w Instytucie jest włączenie się w tworzenie w Polsce
praktycznej teorii przedsiębiorstwa. Teoria ta w Polsce dopiero się rodzi, a
współczesna praktyka stawia tej teorii coraz to nowe wyzwania. Prace badawcze Instytutu
mają jednak nie tylko charakter teoretyczny, ale także aplikacyjny, zawierają wnioski i
rekomendacje dla praktyki gospodarczej. Między innymi Instytut współpracuje z Polską
Agencją Informacji i Inwestycji Zagranicznych, która korzysta z wyników naszych prac w
działalności związanej z promowaniem Polski i polskich regionów wśród inwestorów
zagranicznych. W badaniu atrakcyjności inwestycyjnej polskich regionów, którego wyniki
przedstawiono w książce, wykorzystana została metoda autorska, opracowana przez
zespół pracujący pod kierunkiem Profesor Hanny Godlewskiej-Majkowskiej, wicedyrektor
Instytutu Przedsiębiorstwa. Nowatorstwo tej metody polega na uwzględnieniu w ocenie obok
atrakcyjności potencjalnej także atrakcyjności rzeczywistej i włączeniu do niej
wskaźników efektywnościowych. Jest to metoda, która nie wymaga zbierania informacji
źródłowych, a bazuje na danych dostępnych w Banku Danych Regionalnych Głównego
Urzędu Statystycznego. Umożliwia badanie atrakcyjności inwestycyjnej województw,
powiatów, gmin oraz atrakcyjności dla inwestorów z różnych sektorów. Zdajemy sobie
sprawę, że metoda ta wymaga dalszego doskonalenia, dlatego w tytule zaznaczono, że jest
to krok w poszukiwaniu nowych miar atrakcyjności inwestycyjnej. Zapraszam do lektury tej
i kolejnych pozycji z inaugurowanej Serii oraz do dyskusji nad omawianymi w nich
zagadnieniami. Mam nadzieję, że przyczyni się ona do wymiany informacji o badaniach
prowadzonych w innych ośrodkach naukowych i że włączą się do niej przedstawiciele
praktyki gospodarczej. Instytut jest otwarty na współpracę. Uwagi i propozycje mogą
Państwo przekazywać na adres Instytutu Przedsiębiorstwa.
Prof. Irena
Lichniak
Dyrektor
Instytutu Przedsiębiorstwa
Szkoły
Głównej Handlowej
Spis
treści
Wstęp (Hanna
Godlewska-Majkowska)
........................................................................ 11
Rozdział 1. OCENA
ATRAKCYJNOŚCI REGIONU – PROBLEMY
METODYCZNE
........................................................................................
17
1.1. Istota
atrakcyjności inwestycyjnej regionów
(Hanna
Godlewska-Majkowska)
............................................................................. 17
1.2. Pomiar
atrakcyjności regionu (Hanna Godlewska-Majkowska) ...................... 22
1.3. Badania nad
atrakcyjnością inwestycyjną (Hanna Godlewska-Majkowska) ... 29
1.4. Wprowadzenie
do wyników badań Instytutu Przedsiębiorstwa SGH
(Magdalena Typa)
.....................................................................................................
34
Rozdział 2.
POTENCJALNA ATRAKCYJNOŚĆ INWESTYCYJNA
POLSKICH REGIONÓW
....................................................................... 39
2.1. Zmiany
potencjalnej atrakcyjności inwestycyjnej województw
w latach
2000–2005 (Hanna Godlewska-Majkowska, Magdalena Typa) ......... 39
2.1.1. Analiza
zmian potencjalnej atrakcyjności inwestycyjnej według klas
(Magdalena Typa)
........................................................................................
39
2.1.2. Zmiany
potencjalnej atrakcyjności województw i podregionów
w ujęciu
względnym (Hanna Godlewska-Majkowska) ............................. 47
2.2.
Zróżnicowanie przestrzenne potencjalnej atrakcyjności inwestycyjnej
regionów–
ujęcie kompleksowe (Agnieszka Komor) .......................................... 49
2.2.1. Województwa
.................................................................................................
51
2.2.2. Podregiony
......................................................................................................
59
2.3.
Zróżnicowanie przestrzenne potencjalnej atrakcyjności inwestycyjnej
regionów dla
wybranych rodzajów usług – w układzie według
województw
(Mariusz Kopniak)
.......................................................................... 63
2.3.1.
Pośrednictwo fi nansowe (PKD – sekcja J)
.................................................. 64
2.3.2. Handel
hurtowy i detaliczny (PKD–sekcja G) .......................................... 69
Rozdział 3.
RZECZYWISTA ATRAKCYJNOŚĆ INWESTYCYJNA
POLSKICH REGIONÓW
....................................................................... 75
3.1. Próba oceny
rzeczywistej atrakcyjności inwestycyjnej województw
(Magdalena Typa)
..................................................................................................
75
3.2. Koncentracja
przestrzenna wybranych usług a rzeczywista atrakcyjność
inwestycyjna
regionów (Teresa Pakulska, Małgorzata Poniatowska-Jaksch) .. 80
3.2.1. Metody
badawcze
...........................................................................................
81
3.2.2. Lokalizacja
usług w Polsce – wyniki badań ............................................... 84
3.3.
Zróżnicowanie przestrzenne rzeczywistej atrakcyjności inwestycyjnej
regionów dla
wybranych rodzajów usług (Mariusz Kopniak) .......................... 90
3.3.1.
Pośrednictwo fi nansowe (PKD – sekcja J)
.................................................. 91
3.3.2. Handel
hurtowy i detaliczny (PKD – sekcja G) ......................................... 93
Rozdział 4.
WYBRANE DETERMINANTY ATRAKCYJNOŚCI
INWESTYCYJNEJ
POLSKICH REGIONÓW ................................... 97
4.1. Poziom rozwoju
gospodarczego (Paweł Bartoszczuk) ....................................... 97
4.1.1. Rozwój
gospodarczy
....................................................................................... 98
4.1.2. Produkt
krajowy brutto na jednego mieszkańca ....................................... 99
4.1.3.
Atrakcyjność regionów a poziom rozwoju gospodarczego ..................... 101
4.2. Kapitał
ludzki (Hanna Godlewska-Majkowska, Irena Lichniak) .................... 110
4.2.1. Kapitał
ludzki i społeczny a konkurencyjność regionów
(Irena Lichniak)
..........................................................................................
110
4.2.2. Pomiar
kapitału ludzkiego w układzie regionalnym
(Irena Lichniak)
..........................................................................................
113
4.2.3. Wskaźnik
waloryzacji kapitału ludzkiego jako narzędzie
diagnostyczne
atrakcyjności inwestycyjnej
(Hanna
Godlewska-Majkowska) ............................................................... 118
4.2.4. Kapitał
ludzki w badaniach rozbieżności potencjalnej
i rzeczywistej
atrakcyjności inwestycyjnej regionów w 2005 r.
(Hanna
Godlewska-Majkowska) ............................................................... 123
4.3. Pomoc
publiczna (Aleksander Werner)
............................................................. 125
4.3.1. Pojęcie
pomocy publicznej
.......................................................................... 126
4.3.2. Pomoc
regionalna
........................................................................................
128
4.3.3. Udzielanie
pomocy publicznej w Polsce .................................................... 131
4.4. Zarządzanie
marketingowe jednostkami terytorialnymi (Beata Żelazko) ... 135
4.4.1. Teoretyczne
podstawy badanego problemu ............................................. 136
4.4.2.
Uwarunkowania aktywności marketingowej jednostek
terytorialnych
...............................................................................................
138
4.4.3. Potencjał
inwestycyjny a lokalizacja inwestycji w regionach ................ 140
4.4.4. Aktywność
marketingowa regionów ......................................................... 141
Zakończenie (Hanna
Godlewska-Majkowska) ......................................................... 147
Aneks
..............................................................................................................................
153
Summary
.......................................................................................................................
163
168 stron, B5