Przedłożona Szanownemu Czytelnikowi książka System podatkowy w świetle teorii
optymalnego opodatkowania jest rozprawą habilitacyjną autora. Stanowi ona naturalną
kontynuację rozważań zawartych w pierwszej publikacji, podręczniku akademickim pt.
Wstęp do teorii opodatkowania.
System podatkowy w świetle teorii optymalnego opodatkowania wyraża w swej istocie
stanowisko autora w dyskusji nad reformą systemu podatkowego – a właściwie szerzej
– nad reformą systemu finansów publicznych w Polsce. Punktem odniesienia stanowiska
autora jest rekomendacja teorii optymalnego opodatkowania, nurtu w ramach ogólnej teorii
opodatkowania, który zrodził się w latach 70. XX wieku jako odpowiedź na rosnący
fiskalizm w większości demokratycznych państw Europy Zachodniej. Według niej kryterium
podatku optymalnego stanowi minimalizacja kosztów procesu fiskalnego przy danych wpływach
podatkowych. Z teorii optymalnego opodatkowania autor wyprowadza cztery zasady, które
powinny stanowić podstawę każdej kompleksowej i wewnętrznie spójnej reformy systemu
podatkowego. Są to:
• zasada zgodności struktury systemu podatkowego ze strategicznym celem państwa
• zasada ekwiwalentności świadczeń pomiędzy państwem a podatnikiem jako
podstawa wymiaru podatku
• zasada neutralności systemu podatkowego względem mechanizmu rynkowego
• zasada minimalizacji kosztów procesu fiskalnego.
W konkluzji pracy, wychodząc z oceny strukturalnych cech systemu podatkowego w Polsce,
autor omawia dwie alternatywne koncepcje systemów podatkowych, a mianowicie: system
zorientowany na obciążenie bieżącej konsumpcji oraz proekologiczny system podatkowy. W
obliczu preferencji dla celów rozwojowych i wyzwań ze strony środowiska naturalnego,
teoretyczne koncepcje tych systemów mogłyby stanowić przesłanki dla realnych
rozwiązań reformowanego systemu podatkowego w Polsce.
SPIS TREŚCI
Wstęp
Rozdział I
Podstawowe kategorie teorii opodatkowania
1. Przesłanki istnienia sektora publicznego wynikające z ograniczeń modelu
doskonałej konkurencji a cele opodatkowania
2. Ekonomiczna i formalna istota podatku
3. Technika opodatkowania
4. Elementy teorii podatku liniowego
4.1. Warianty podatku liniowego
4.2. Problemy podejmowane przez teorię podatku liniowego
5. Lokacyjna efektywność systemu podatkowego a sprawiedliwość redystrybucyjna
6. Legitymizacja poboru podatków i zasady opodatkowania
6.1. Idea ekwiwalentu a uzasadnienie pobrań podatkowych
6.2. Możliwości płatnicze a sprawiedliwy rozkład obciążeń
podatkowych
6.3. Zasady opodatkowania
7. Struktura systemu podatkowego
7.1. Miejsce poboru podatku –schemat systemu podatkowego
8. Makroekonomiczne miary redystrybucji fiskalnej państwa
8.1. Stopa podatkowa
8.2. Stopa obciążeń fiskalnych
8.3. Stopa wydatków państwa
9. Podsumowanie
Rozdział II
Koszty procesu fiskalnego
1. Ogólny schemat dynamiki obciążeń związanych z procesem fiskalnym
2. Elementy kosztów procesu fiskalnego
2.1. Pieniężne obciążenia podatkowe
2.2. Koszty wymiaru i poboru podatków
2.3. Koszty płacenia podatków
2.4. Dodatkowe straty w dobrobycie –excess burden
3. Problemy związane z kwantyfikacją kosztów procesu fiskalnego – próba empirycznej
weryfikacji kosztów fiskalizmu w roku 2002 w Polsce
3.1. Wyniki niektórych szacunków
3.2. Próba empirycznej weryfikacji kosztów fiskalizmu w Polsce w roku
2002
4. Podsumowanie
Rozdział III
Poszukiwanie optymalnego systemu opodatkowania
1. Kryterium podatku optymalnego
2. Założenia i metoda teorii optymalnego opodatkowania: podział na podatki neutralne
first best i zniekształcające second best
3. Płaszczyzny zakłóceń mechanizmu rynkowego przez podatki zniekształcające
4. Podatki first best: zróżnicowany podatek ryczałtowy i jednolity podatek od
konsumpcji
4.1. Podatki a struktura bieżącej konsumpcji
4.2. Podatki a konsumpcja dóbr i czas wolny
4.3. Podatki a konsumpcja bieżąca i przyszła
5. Ogólna idea opodatkowania second best
6. Opodatkowanie second best konsumpcji: podatek jednolity versus stawki zróżnicowane
6.1. Reguła Ramseya
6.2. Ogólna zasad pośredniego opodatkowania czasu wolnego
6.3. Reguła odwrotnej proporcjonalności stawek podatkowych względem
elastyczności
6.4. Reguła Corletta-Hague’a
6.5. Kiedy stawki jednolite będą optymalne?
6.6. Efektywne i sprawiedliwe opodatkowanie w modelu wielu konsumentów
6.7. Stawki jednolite czy zróżnicowane?
7. Opodatkowanie second best dochodów z pracy: postulatów taryfy liniowej
7.1. Koncepcje optymalnej nieliniowej taryfy podatku dochodowego
7.2. Koncepcja optymalnej liniowej taryfy opodatkowania
8. Opodatkowanie dochodów od kapitału – postulat zerowej stawki opodatkowania
8.1. Specyficzne cechy dochodów od kapitału
8.2. Co wynika z teorii optymalnego opodatkowania dla opodatkowania
dochodów od kapitału?
9. Opodatkowanie sektora produkcji: Mirrleesa zasada efektywności
10. Podsumowanie
Rozdział IV
Zasady racjonalizacji systemu podatkowego wynikającego z teorii optymalnego
opodatkowania
1. Struktura systemu opodatkowanego a strategiczny cel rozwoju państwa
2. Zasada ekwiwalentności świadczeń jako podstawa wymiaru wpływów podatkowych
3. Zasada neutralności systemu podatkowego względem mechanizmu rynkowego
4. Zasada minimalizacji kosztów procesu fiskalnego
5. Podsumowanie
Rozdział V
Alternatywne koncepcje systemu podatkowego
1. Strukturalne cechy systemu podatkowego w Polsce
2. System podatkowy zorientowany na opodatkowanie konsumpcji bieżącej
2.1. Podatek od konsumpcji
2.2. Podatek od płynności firmy (podatek cash-flow)
2.3. Podatek dochodowy od osób fizycznych oczyszczony z oszczędności
lub z dochodów od oszczędności
2.4. Podatek dochodowy od zysku przedsiębiorstwa oczyszczony z
oprocentowania wartości kapitału własnego (realnego i finansowego)
3. Teoretyczne podstawy systemu podatkowego zorientowanego ekologicznie
3.1. Podatek Pigou
3.2. Standardowy podatek imisyjny
3.3. Podatek emisyjny
3.4. Podatek energetyczny
3.5. Transfer uprawnień do emisji i handel emisjami
3.6. Makroekonomiczne kryteria oceny efektywności podatków
ekologicznych
3.7. Makroekonomiczne uwarunkowania reformy systemu podatkowego w
kierunku orientacji ekologicznej
Zakończenie – wybór dla Polski
Bibliografia
266 stron, B5
- 
- 
- 
- 
-