Architektura jest sztuką tworzenia obiektów użytecznych, stabilnych i harmonijnie
wtopionych w przestrzeń. System finansowy gospodarki tworzą wszystkie podmioty
gospodarcze powiązane ze sobą instrumentami finansowymi wyrażającymi prawa i
zobowiązania materialne podmiotów. Instrumenty finansowe wymieniane są we
współczesnej gospodarce pomiędzy podmiotami na rynkach finansowych. Podmioty finansowe
i ich grupy tworzą obiekty, instrumenty finansowe szlaki komunikacyjne, zaś rynki
miejsca i sposoby ich połączeń (place, ronda, skrzyżowania). Ta metafora ośmieliła
mnie do użycia terminu "architektura" w tytule książki. Jestem bowiem
przekonany, że stworzony mądrością i doświadczeniem wielu pokoleń system finansowy
gospodarki spełnia pożądane cechy systemu architektonicznego: jest stabilny i
użyteczny oraz harmonijnie wkomponowany w system całej gospodarki.
Książka składa się z dziewięciu rozdziałów podzielonych na trzy części. Każda
z nich dotyczy najważniejszych elementów systemu: instrumentów, podmiotów i rynków
finansowych. Część pierwsza (rozdziały 1-3) poświęcona jest pieniądzowi i
niepieniężnym instrumentom finansowym. Pieniądz jako najstarszy instrument
finansowy zmieniał swoją formę dostosowując się do zmieniających się potrzeb
człowieka i gospodarki. Niezależnie od zmieniającej się postaci pełnił jednak zawsze
te same funkcje. Chciałem zwrócić m.in. uwagę na stałość określonych praw w
obrocie pieniądza, niezależnie od tego czy było nim złoto, czy zapis w elektronicznym
nośniku informacji. Instrumenty finansowe opisane są w grupach według najważniejszych
kryteriów ich klasyfikacji (rodzaj reprezentowanego prawa, płynność, dochód, ryzyko).
Dochodowość i związane z nią ryzyko instrumentów finansowych wpływają na ich ceny,
które są zdyskontowaną sumą przyszłych strumieni dochodów. W rozdziale trzecim
opisano podstawowe problemy ustalania efektywnych (rzeczywistych) i realnych stóp
procentowych i dyskontowych.
Część drugą (rozdziały 4-7) poświęciłem podmiotom systemu finansowego:
finalnym wierzycielom i dłużnikom oraz pośrednikom finansowym, transferującym
oszczędności tych pierwszych w zobowiązania drugich. Grupy pośredników finansowych
zostały opisane zgodnie z kryterium sposobu pozyskiwania kapitału oraz możliwości i
strategii inwestycyjnych. Kardynalne znaczenie w zarządzaniu działalnością
pośredników finansowych ma ryzyko. Jego rodzaje, sposób pomiaru i zabezpieczeń
zostały opisane w rozdziale siódmym.
Część trzecia (rozdziały 8-9) poświęcona jest rynkom finansowym:
natychmiastowym (spot) i terminowym. Rynki te zostały sklasyfikowane według
najistotniejszych ich cech. Bardziej szczegółowo opisany został mechanizm
funkcjonowania rynków o podstawowym znaczeniu dla gospodarki: walutowych, lokat
międzybankowych, kapitałowych.
Każdy rozdział zawiera zbiór pytań sprawdzających wybrane elementy wiedzy w nim
zawartej oraz zadania, które ćwiczyć mają umiejętności praktycznego jej
wykorzystania. Rozdziały kończą się listą rekomendowanej literatury krajowej,
poszerzającej wiedzę w nich prezentowaną. W ostatniej części pracy pomieszczono
odpowiedzi na pytania i rozwiązania zadań. W przypadku, gdy odpowiedź zawarta jest w
tekście rozdziału, wskazane są strony, na których się ona znajduje.
W zasadzie należałoby polecać studiowanie książki od jej początku według
kolejności rozdziałów. Nie jest to jednak konieczne. Każda jej część stanowi
względnie wyodrębnioną całość i może być przedmiotem oddzielnych studiów.
Naczelną ideą książki jest całościowe systemowe ujęcie problematyki finansów
gospodarki narodowej. Jak to zwykle bywa w ujęciach całościowych, gubi się szczegóły
funkcjonowania konkretnych podmiotów i rynków finansowych. Zawiedzionych brakiem takiej
szczegółowej wiedzy odsyłam do rekomendowanej w każdym rozdziale literatury.
Książka ta napisana jest z myślą o kształceniu tych, którzy zawodowo związani
będą z podmiotami i rynkami finansowymi oraz tych, którzy będą jedynie korzystać z
ich usług. Dla pierwszych jest to niewątpliwie tylko wstęp do dalszych pogłębionych
studiów. Dla drugich stanowić może kompendium wiedzy wystarczającej dla zrozumienia
funkcjonowania finansowych partnerów biznesowych.
Ze Wstępu
Dr hab. Marian Górski, profesor Uniwersytetu Warszawskiego od 1990
roku, jest absolwentem Wydziału Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego. Przeszedł
wszystkie szczeble kariery akademickiej na Wydziale Zarządzania UW: doktorat w roku 1977,
habilitacja w 1987. Odbył staże naukowe na Carleton University (Kanada), na Universitat
Hamburg (RFN - stypendium Humboldta), w Kellogg's School ofNorthwestern University (USA) i
Wharton School of Pennsylvania University (USA). W latach 1990 - 1996 pełnił funkcje
Dziekana Wydziału Zarządzania UW. Obecnie kieruje Zakładem Bankowości i Rynków
Finansowych oraz Studium Doktoranckim na tym Wydziale.
Zakres zainteresowań: makroekonomia, ekonomia porównawcza, system finansowy
gospodarki, rynki kapitałowe, bankowość, polityka monetarna. Wypromował trzy prace
doktorskie oraz ponad pięćdziesiąt prac magisterskich. Autor i współautor 12
książek (w tym 3 w języku angielskim i l w rosyjskim) oraz ponad 40 artykułów
naukowych (w tym 5 w języku angielskim).Od 1991 roku był członkiem, a od 1995
Przewodniczącym Rady Banku Wielkopolskiego Banku Kredytowego S.A. W latach 2001 - 2005
pełnił funkcję Przewodniczącego Rady Nadzorczej Banku Zachodniego WBK S.A. Aktualnie
jest Przewodniczącym w dwóch innych radach nadzorczych. Jest członkiem Zespołu
Ekspertów Ministra Edukacji Narodowej oraz członkiem Komisji Egzaminacyjnej przy
Ministrze Skarbu do spraw egzaminów dla kandydatów na członków rad nadzorczych.
236 stron, B5, miękka oprawa