Komunistyczne Chiny na przełomie wieków XX i XXI stają się jednym z
głównych ośrodków, w których kształtuje się współcześnie ład
ekonomiczno-społeczny w skali globalnej. Możemy obserwować, jak w odpowiedzi na
wyzwania, jakie niesie ze sobą wolnorynkowa strategia gospodarcza państw demokracji
zachodniej, tworzy się w tej części świata nowoczesne państwo. Państwo, które jest
nowoczesne na swój własny sposób, ponieważ buduje swą pozycję w oparciu o inny niż
zachodni obraz świata i inną skalę wartości.
Bez znajomości podstaw tego sposobu bycia w świecie trudno nam będzie poprawnie
odczytywać intencje i kierunek, w jaki obecnie zmierzają chińskie elity polityczne.
Stąd – paradoksalnie - książka traktująca o początkach sztuki konfucjańskiej może
okazać się interesującą lekturą nie tylko dla wąskiego grona jej amatorów. Bowiem
prezentuje się w niej sztukę – jej techniki, style i idee – na tle filozoficznego
obrazu świata powszechnie zakładanego przez przedstawicieli cywilizacji chińskiej.
Uważny czytelnik w trakcie lektury, sam może zdobyć umiejętność spoglądania na
sposób „chiński” na świat wokół niego. Wtedy lekturze książki o filozoficznych
podstawach sztuki odległej starożytności towarzyszyć będzie możliwość większego
zrozumienia tego, co dzieje się we współczesnym świecie.
Anna Iwona Wójcik, jest adiunktem w Zakładzie Filozofii Kultury
Instytutu Filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego i kierownikiem Zespołu Badawczego
Filozofii Wschodu.
W swych zainteresowaniach badawczych konsekwentnie zwraca się w kierunku filozofii
chińskiej, koncentrując się w sposób szczególny na konfucjanizmie. Jest autorką
książek: Konfucjusz (1995); Wolność i władza. Filozoficzne idee cywilizacji
liberalnej i konfucjańskiej w próbie międzykulturowego porównania (2002) oraz
tłumaczenia Laozi Księga dao i de z komentarzami Wang Bi (2006). Wraz z Leszkiem
Sosnowskim jest współredaktorką i współautorką Ogrodów – zwierciadeł kultury:
tom I Wschód (2004), tom II Zachód (2008).
Spis treści:
Wstęp 7
Rozdział 1. Kosmos, czyli o tym, co jest najbardziej oczywiste 19
1.1. Diagramy 25
1.2. Księgi źródłowe 26
1.3. Mądrość – jej źródła i natura 29
1.4. Pochodzenie świata 31
1.5. Pochodzenie istnień jednostkowych 34
1.6. Świat i to, co jest poza światem 35
1.7. Różnorodność świata 36
1.8. Przeciwieństwa i sprzeczności 39
1.9. Rzeczy i relacje 40
1.10. Prawda i cała prawda 43
1.11. Zmiana i niezmienność 44
1.12. Problem tożsamości 46
Rozdział 2. Mikrokosmos, czyli o tym, jak być sobą w wiecznie zmieniającym
się świecie 51
2.1. Konfucjusz i kontynuatorzy: Mencjusz oraz Xunzi 53
2.2. Laozi i Zhuangzi 69
Rozdział 3. Użyteczna elegancja rodu Zhou 83
3.1. „Jest jak kamień szlachetny, cięty i szlifowany, cyzelowany i wygładzony…”
87
3.2. „A rozrywkę jeno w sześciu sztukach (yi) znajduj!” 95
3.2.1. Sztuka ceremonii 99
3.2.1.1. Sztuka ceremonii religijnych 108
3.2.2. Muzyka 121
3.2.2.1. Xunzi „O muzyce” 125
3.2.3. Kaligrafi a 128
3.2.4. Księgi klasyczne 147
3.2.4.1. Sztuka cytatu 158
3.2.5. Jedność sześciu sztuk 162
3.3. „….od kogoż mógłby on takiej szlachetności się nauczyć?” 166
3.4. „A dwór twój niech będzie Akademią…” 175
3.5. „Kierując się ku dao…” 180
Rozdział 4. Wieczna elegancja bezużytecznych form 187
4.1. „Jak nieociosany kloc, tak byli prości…” 188
4.2. „Żeby błądzić […] w bezczynności lub beztrosko odpoczywać…” 195
4.2.1. Droga ceremonii i muzyki 196
4.2.2. Droga pędzla 207
4.2.3. Droga powożenia zaprzęgiem konnym i łucznictwa 209
4.2.4. Droga ksiąg 212
4.3. „Wielki nauczyciel” 222
4.4. „Na dworze duchowym… w pustej komnacie serca…” 228
4.5. „Wracając do dao…” 230
Rozdział 5. Co dalej – w stronę metafizyki i koncepcji estetycznych 235
Bibliografia 255
260 stron, B5, oprawa miękka
