Autorzy publikacji podjęli próbę przybliżenia
wartościowego wyrazu całości nakładów ponoszonych przez przedsiębiorstwa
transportowe, istoty kosztów, analizy ich poszczególnych elementów, jak też czynników
(w tym ustawowych), które wpływają na ich wyraz pieniężny.
Opracowanie składa się z sześciu rozdziałów.
W rozdziale pierwszym poza encyklopedycznym przywołaniem definicji transportu
oraz procesu przewozowego i logistycznego autorzy postanowili podkreślić szczególne
właściwości, swoiste dla tego działu gospodarki narodowej a przede wszystkim jego
materialny charakter.
W rozdziale drugim przeprowadzono analizę znaczenia trzech pojęć, takich
jak: nakłady, koszty, wydatki, które często stosowane są zamiennie. Powołano
się na opracowania i terminologię obco- i polskojęzyczną z zakresu ekonomii i
finansów. Omówiono szczegółowo znaczenie każdego z terminów i istotne różnice
między nimi. Wykazano, że określenia te nie są synonimami, a ich błędne użycie
niezgodne z ich faktyczną treścią pojęciową może mieć niekorzystne skutki
ekonomiczne, również w specyficznej działalności transportowej. Przeprowadzono ponadto
klasyfikację kosztów transportu w układach: rodzajowym, funkcjonalnym i kalkulacyjnym,
a w każdym z nich przyjęto kryteria różnicujące.
Rozdział trzeci odnosi się do kosztów działalności operacyjnej
przedsiębiorstw transportowych, które zostały ujęte w układzie rodzajowym.
Szczególną uwagę poświęcono tym pozycjom, które są charakterystyczne, ze względu
na zakres przedmiotowy, dla transportu samochodowego. Dotyczy to przede wszystkim leasingu
(jako formy usług obcych), podatków i opłat obciążających branżę transportu
samochodowego, w tym podatku od środków transportu, opłaty drogowej i środowiskowej.
Wyeksponowano zagadnienie wszelkich ubezpieczeń związanych z działalnością transportu
samochodowego. Przeprowadzono przegląd aktów prawnych, będących podstawą ustalania
wysokości podatków i opłat, obciążających transport samochodowy, za kilka ostatnich
lat do 2011 roku włącznie.
W rozdziale czwartym zaprezentowano problematykę kosztów logistycznych.
Wskazano na współczesne uwarunkowania funkcjonowania łańcuchów dostaw a także na
znaczenie informacji jako istotnego elementu kosztów logistycznych. Ponadto przedstawiono
i omówiono kryteria będące podstawą ich klasyfikacji.
W rozdziale piątym podano przegląd mierników oraz wskaźników
techniczno-ekonomicznych uwzględniających specyficzne cechy działalności transportu
samochodowego. Skonstruowano układ kalkulacyjny kosztów dla przewozów
samochodowych ładunków, który uwzględnia ich podział na zależne i niezależne od
przebiegu oraz nośniki kosztów. Zaprezentowano wzory analityczne, które zawierają
koszty według wyżej wymienionego podziału jak też wybrane wskaźniki
techniczno-ekonomiczne do obliczeń kosztu jednostkowego tonokilometra.
Rozdział szósty zawiera wyniki badań struktury rodzajowej kosztów w
przedsiębiorstwach transportu samochodowego w Polsce prowadzonych przez Instytut
Transportu Samochodowego (ITS) w Warszawie w 2010 roku. Badaniami objęto
przedsiębiorstwa wykonujące przewozy ładunków zarówno w relacjach krajowych jak i
międzynarodowych. Dla tych rodzajów przewozów podano średnie koszty wozokilometra
według przyjętych grup kosztów.
Do publikacji dołączony został program informatyczny wraz z instrukcją do
samodzielnego obliczania kosztów jednostkowych w przedsiębiorstwach transportu
samochodowego. Program umożliwia przeprowadzenie uproszczonej analizy uzyskanych
wyników poprzez wprowadzenie zmian wartości liczbowych poszczególnych elementów
kosztów oraz wskaźników techniczno-ekonomicznych.
188 stron, B5, oprawa miękka