GALIMATIAS ZAPRZEPASZCZONY SENS OŚWIECENIA FILIPOWICZ ST. Bankowa.pl

Galimatias

Zaprzepaszczony sens Oświecenia

Nowoczesność jest rozdarta, uwikłana w sprzeczności. Próbując wyrwać się z zamętu świata, odwołaliśmy się do autorytetu rozumu. Dziś świetnie już wiemy, że zamęt związany może być także z rozumem.

Optymistyczne przesłanie Wieku Świateł załamało się. Symbolika Oświecenia to symbolika dobroczynnej iluminacji.

Już rewolucja francuska stawia nam jednak przed oczami obraz parkosyzmów ludzkiego szaleństwa. A dzisiaj? Ze wszystkich stron wkrada się wieloznaczność i niepewność. Czy jesteśmy racjonalni?

Żyjemy w gmatwaninie prawd ułomnych, mających krótki żywot. Mówimy o demokracji, z pewnością nie wypada nam już jednak mówić o rządach rozumu. Przed bezradnością bronimy się, uciekając do krainy mitów. W mętnych wodach popkultury rodzą się nowe mitologie. Walczymy z nimi orężem utopii. Obraz Miasta Słońca zastąpiła dziś utopia rozumu komunikacyjnego. Powstaje galimatias. Czy potrafimy się z nim zmierzyć?

Racjonalność terroru (obrona rewolucji przed jej wrogami, zagrożenie obleganej przez nieprzyjaciół ojczyzny) ma charakter pozorny. W istocie bowiem najważniejsza jest sama furia sponiewierania i zastraszenia, która niweczy wszelkie wymagania rozumu. Jakże inaczej mielibyśmy bowiem oceniać samą formułę obwinienia, którą przyjmowano, tworząc prawne podstawy machiny śmierci. Zgodnie z dekretem z 22 prairiala (10 czerwca) 1794 roku Trybunał Rewolucyjny mógł wydać tylko dwa wyroki – uniewinnienie lub śmierć. Na żadne niuanse nie ma miejsca. Rewolucyjny „wymiar sprawiedliwości” stanowi w istocie świadectwo manichejskiej obsesji, która sens działania odnajduje w pragnieniu oczyszczenia, dokonującego się poprzez śmierć, poprzez unicestwienie tego, co „nieczyste”.

Ze Wstępu

Stanisław Filipowicz, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, członek rzeczywisty PAN, dziekan Wydziału I Nauk Humanistycznych i Społecznych PAN, autor licznych prac dotyczących historii myśli politycznej, demokracji, nowoczesności. Wśród nich: Mit i spektakl władzy (1988), Pochwała rozumu i cnoty. Republikańskie credo Ameryki (1997), Twarz i maska (1998), Historia myśli polityczno-prawnej (2003), Demokracja. O władzy iluzji w królestwie rozumu (2007), Prawda i wola złudzenia (2011). W swoich książkach zastanawia się nad erozją nadziei i oczekiwań związanych z tradycją Oświecenia, nad konfliktem pomiędzy wolą prawdy i wolą złudzenia, prowadzącym stopniowo do przemiany obywatelskiej kultury demokratycznej, opartej na wzorcach racjonalnego działania, w pop-kulturowy jarmark fikcji.

Wstęp

I. Iluminacja
1. Prolog
2. Objawienie.

II. Błędne ognie

III. Apostazja
1. Genealogia
2. Mitologia

IV. Dom trwogi – demokracja
1. Galimatias
2. Podziemie (resentyment)
3. Homo artif icialis – rozprzężenie mechanizmu
4. Utopia rozumu komunikacyjnego

Indeks nazwisk

206 stron, Format: 15.0x21.0cm, oprawa miękka

Po otrzymaniu zamówienia poinformujemy pocztą e-mail lub telefonicznie,
czy wybrany tytuł polskojęzyczny lub anglojęzyczny jest aktualnie na półce księgarni.