Wynagrodzenie szkód deliktowych doznanych przez pośrednio poszkodowanych
Monografia przybliża w sposób szczegółowy problematykę prawa cywilnego, jaką
jest odpowiedzialność za szkodę deliktową poniesioną przez pośrednio poszkodowanych
na skutek śmierci lub doznania szkody na osobie przez bezpośrednio poszkodowanego.
Zagadnienie to ma istotne znaczenie zarówno teoretyczne, jak i praktyczne. Świadczy
o tym coraz większa liczba orzeczeń Sądu Najwyższego i sądów powszechnych
odnoszących się do tego typu odpowiedzialności. Celem opracowania jest odpowiedź na
pytanie, czy obecnie obowiązujący w Polsce model kompensacji tych szkód jest
zadowalający. Autorka przeprowadza wszechstronną analizę tego zagadnienia, odwołując
się do wykładni przepisów prawa, praktyki stosowania prawa, a także wskazując
szerokie tło prawnoporównawcze.
W opracowaniu wskazano podstawy odpowiedzialności za szkodę deliktową doznaną przez
pośrednio poszkodowanych oraz roszczenia, z jakimi mogą wystąpić uprawnione podmioty,
a także czynniki wpływające na wysokość dochodzonych roszczeń. W pracy omówiono
kontrowersje, jakie występują w praktyce w związku z tymi roszczeniami, oraz
zagadnienia, które mogą stać się podstawą procesów sądowych czy sporów z
ubezpieczycielami.
Niniejsza publikacja to najobszerniejsze i jedyne aktualne w Polsce studium
poświęcone tej problematyce, dzięki czemu będzie ona przydatna prawnikom praktykom –
adwokatom, radcom prawnym i prokuratorom, sądom stosującym prawo, a także pracownikom
branży ubezpieczeniowej, biegłym powoływanym do szacowania wysokości odszkodowań oraz
osobom zainteresowanym prawem odszkodowawczym i prawem porównawczym.
Dr Monika Wałachowska – adiunkt w Katedrze Prawa Ubezpieczeniowego
Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Stypendystka
MaxPlanck Fellowship w 2012 r. Autorka licznych glos i artykułów z zakresu
odpowiedzialności odszkodowawczej, ochrony dóbr osobistych, a także prawa własności
intelektualnej, prawa mediów, prawa medycznego, prawa międzynarodowego prywatnego oraz
prawa ubezpieczeń gospodarczych.
Wykaz skrótów
Od Autorki
ROZDZIAŁ I. Uwagi wprowadzające
1. Cel i zakres pracy – problematyka roszczeń osób pośrednio poszkodowanych
2. Szkoda powstała na skutek śmierci osoby bliskiej lub w związku ze szkodą na osobie
bezpośrednio poszkodowanego
3. Sposoby naprawienia szkody
3.1. Prawo niemieckie
3.2. Prawo francuskie
3.3. Prawo angielskie
3.4. Prawo polskie
4. Projekty europejskie prawa czynów niedozwolonych
ROZDZIAŁ II. Ewolucja odpowiedzialności odszkodowawczej za szkody powstałe
na skutek śmierci osoby bliskiej
1. System prawa angielskiego – odejście od common law
2. Prawo niemieckie
3. Prawo francuskie
4. Ewolucja regulacji prawnych w prawie polskim – Kodeks zobowiązań i Kodeks cywilny
ROZDZIAŁ III. Modele kompensacji szkody powstałej na skutek śmierci osoby
bliskiej
1. Roszczenia osób pośrednio poszkodowanych – uwagi ogólne
49
2. Kryteria wyodrębnienia i charakter roszczeń osób pośrednio poszkodowanych 56
3. Krąg podmiotowy
3.1. Uwagi ogólne
3.2. Okoliczności faktyczne jako wyznacznik podmiotu uprawnionego
3.3. Ściśle okreś lona lista uprawnionych na podstawie relacji ze zmarłym
3.4. Lista uprawnionych wymienionych w przepisie prawa
3.5. Praktyka stosowania prawa
3.6. Model optymalny
3.7. Prawo polskie
4. Zakres kompensacji szkód doznanych przez osoby pośrednio poszkodowane
4.1. Szeroki zakres kompensacji w prawie francuskim
4.2. Ograniczony zakres roszczeń w prawie niemieckim
4.3. Ewolucja podstaw i zakresu kompensacji w prawie angielskim
4.4. Szczególna regulacja w prawie polskim
5. Dziedziczenie roszczeń
5.1. Zasady dziedziczenia roszczeń przysługujących bezpośrednio poszkodowanemu
5.2. Roszczenia odziedziczone a roszczenia samodzielne
ROZDZIAŁ IV. Problematyka przyczynienia się bezpośrednio poszkodowanego oraz
osób bliskich zmarłego do powstania szkody lub zwiększenia jej rozmiarów
1. Uwagi ogólne
2. Instytucja przyczynienia się w prawie francuskim
3. Contributory negligence w prawie angielskim
4. Znaczenie przyczynienia się poszkodowanego w prawie niemieckim
5. Wstąpienie osoby pośrednio poszkodowanej w sytuację prawną zmarłego w prawie
polskim
ROZDZIAŁ V. Podstawowe reguły prawa odszkodowawczego a wpływ innych czynników
na zakres szkody podlegającej wynagrodzeniu. Zasada compensatio lucri cum damno
1. Uwagi ogólne
2. Compensatio lucri cum damno
2.1. Uwagi prawnoporównawcze
3. Wpływ innych czynników na zakres odszkodowania
3.1. Perspektywa wstąpienia w nowy związek małżeński
3.2. Zabezpieczenie społeczne
OZDZIAŁ VI. Odszkodowanie na rzecz osób pośrednio poszkodowanych na skutek
śmierci innej osoby (koszty pogrzebu i leczenia oraz renta)
1. Koszty pogrzebu
1.1. Uwagi ogólne
1.2. Prawo francuskie
1.3. Prawo niemieckie
1.4. Prawo angielskie
1.5. Prawo polskie
2. Zwrot kosztów leczenia w prawie polskim
3. Renta odszkodowawcza
3.1. Uwagi prawnoporównawcze
3.1.1. Prawo niemieckie
3.1.2. Prawo francuskie
3.2. Renta obligatoryjna i fakultatywna w prawie polskim
3.2.1. Uwagi ogólne
3.2.2. Renta obligatoryjna
3.2.3. Renta fakultatywna
3.3. Renta (odszkodowanie) za utratę pomocy (loss of services)
4. Odszkodowanie za szkodę w prawie angielskim
ROZDZIAŁ VII. Odszkodowanie za znaczne pogorszenie się sytuacji życiowej
1. Uwagi ogólne
2. Ewolucja interpretacji art. 446 § 3 k.c
3. Stan prawny po wprowadzeniu art. 446 § 4 k.c
4. Uwagi de lege ferenda
ROZDZIAŁ VIII. Zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę
1. Uwagi prawnoporównawcze
2. Zadośćuczynienie pieniężne w razie śmierci osoby bliskiej w prawie polskim
2.1. Regulacja art. 166 Kodeksu zobowiązań
2.2. Ewolucja orzecznictwa pod rządami Kodeksu cywilnego
2.3. Dodanie § 4 do art. 446 k.c
2.3.1. Krąg podmiotowy
2.4. Dziedziczenie roszczenia o zadośćuczynienie pieniężne za śmierć osoby bliskiej
2.5. Zagadnienia intertemporalne
2.6. Problematyka zadośćuczynienia pieniężnego za zerwanie więzi rodzinnych
2.7. Zbieg roszczeń o zadośćuczynienie i odszkodowanie oraz odziedziczonych po zmarłym
ROZDZIAŁ IX. Wynagrodzenie szkód doznanych przez rodziców na skutek
urodzenia się martwego dziecka
1. Uwagi ogólne
2. Wynagrodzenie szkód doznanych przez rodziców na skutek urodzenia się martwego
dziecka w systemach europejskich
3. Prawo USA – od common law do wrongful death statutes
4. Roszczenia przysługujące w prawie polskim rodzicom dziecka, które urodziło się
martwe
ROZDZIAŁ X. Zadośćuczynienie pieniężne na rzecz pośrednio poszkodowanych
na skutek uszkodzenia ciała lub doznania rozstroju zdrowia przez bezpośrednio
poszkodowanego
1. Uwagi wstępne
2. Uwagi prawnoporównawcze
3. Prawo polskie – uwagi de lege lata i de lege ferenda
Zakończenie
Bibliografia
436 stron, oprawa miękka
