Obowiązująca od 1 stycznia 2010 r. nowa ustawa o finansach publicznych
wymusiła inne spojrzenie na system kontroli w jednostkach sektora finansów publicznych.
Aktualnie procesy kontrolne należy utożsamiać z zarządzaniem we wszystkich
obszarach tematycznych i organizacyjnych jednostki. Dodatkowo wprowadzone komunikatem nr
23 Ministra Finansów z 16 grudnia 2009 r. w sprawie standardów kontroli zarządczej dla
sektora finansów publicznych standardy kontroli zarządczej zdefiniowały nowe obszary
weryfikacji i oceny w podmiotach funkcjonujących w systemie finansowym państwa.
„Stara” ustawa o finansach publicznych nakazywała przeprowadzanie kontroli tylko w
obszarze gospodarki finansowej i procesach decyzyjnych, które miały przede wszystkim
wymiar finansowy. Ponadto w ramach nadzoru jednostki nadrzędne miały obowiązek
weryfikować gospodarowanie środkami publicznymi przez jednostki podległe, skupiając
się głównie na dokonywanych wydatkach budżetowych.
W bieżącym stanie prawnym mamy do czynienia z całościowym procesem,
którego istotą jest stworzenie rzetelnego systemu funkcjonowania jednostki sektora
finansów publicznych składającego się z następujących elementów:
- stabilnego podłoża organizacyjnego umocowanego w przepisach prawa,
- jasno sprecyzowanych i zdefiniowanych celów do osiągnięcia,
- mechanizmów monitorowania skuteczności sposobu zarządzania we wszystkich obszarach
organizacyjnych,
- metod prawidłowego i natychmiastowego reagowania na stwierdzone nieprawidłowości.
Poradnik pozwala na zrozumienie, czym jest kontrola zarządcza, jakie
obowiązki spoczywają na kierownictwu jednostki sektora finansów publicznych.
Dodatkowo szczegółowo omawia wszystkie standardy kontroli oraz zawiera
propozycje sposobu ich wdrożenia i realizowania w jednostce sektora finansów
publicznych. Scharakteryzowano też metody realizacji określonych celów oraz
przedstawiono system nadzoru nad ich realizowaniem.
Jako uzupełnienie opracowano wzorcową instrukcję w sprawie kontroli zarządczej dla
jednostek sektora finansów publicznych.
Poradnik może być wykorzystywany przez organy kontrolne przy wykonywaniu swoich
obowiązków.
Spis treści:
1. Istota i cele kontroli zarządczej
2. Obowiązki kierownictwa na wszystkich szczeblach kierowania sektorem finansów
publicznych i jego jednostek organizacyjnych
3. Charakterystyka standardów kontroli zarządczej
3.1. Środowisko wewnętrzne
3.1.1. Przestrzeganie wartości etycznych
3.1.2. Kompetencje zawodowe
3.1.3. Struktura organizacyjna
3.1.4. Delegowanie uprawnień
3.2. Cele i zarządzanie ryzykiem
3.2.1. Misja
3.2.2. Określanie celów i zadań, monitorowanie i ocena ich realizacji
3.2.3. Identyfikacja ryzyka
3.2.4. Analiza ryzyka
3.2.5. Reakcja na ryzyko
3.3. Mechanizmy kontroli
3.3.1. Dokumentowanie systemu kontroli zarządczej
3.3.2. Nadzór
3.3.3. Ciągłość działalności
3.3.4. Ochrona zasobów
3.3.5. Szczegółowe mechanizmy kontroli dotyczące operacji finansowych i gospodarczych
3.3.6. Mechanizmy kontroli dotyczące systemów informatycznych
3.4. Informacja i komunikacja
3.4.1. Bieżąca informacja
3.4.2. Komunikacja wewnętrzna
3.4.3. Komunikacja zewnętrzna
3.5. Monitorowanie i ocena
3.5.1. Monitorowanie systemu kontroli zarządczej
3.5.2. Samoocena
3.5.3. Audyt wewnętrzny
3.5.4. Uzyskanie zapewnienia o stanie kontroli zarządczej
4. Praktyczna budowa systemu kontroli zarządczej w jednostkach sektora finansów
publicznych
4.1. Instrukcja w sprawie kontroli zarządczej
5. Słownik podstawowych pojęć
112 stron, B5, oprawa miękka