Od połowy lat 70. gospodarki najpierw zachodnie, a potem światowe przeżywały
okres euforii finansowej.
Techniki i produkty, te najbardziej klasyczne, jak dług czy kredyt, i te
bardziej tajemnicze, jak derywaty, były postrzegane jako lekarstwo na wszelkie bolączki
– zarówno gospodarcze, jak i polityczne.
Po 2007 roku euforia finansowa opadła, odsłaniając tym samym poważne
– choć nie śmiertelne – schorzenia współczesnego kapitalizmu.
Tematem tej książki jest analiza spuścizny systemowej oraz diagnoza
kierunków działań koniecznych do odnalezienia ładu gospodarczego.
Zrozumieć świat, w którym żyjemy. Autorzy piszą książki, a my, czytelnicy, je
czytamy. Kolejna pozycja Studia EMKA, tym razem pióra prof. Paula H. Dembinskiego,
prowadzi nas po krętych drogach współczesnych finansów. Pokazuje ich twórczą rolę,
gdy służą dla zysku. I niszczącą siłę, gdy zysk zamienia się w chciwość.
Waldemar Pawlak
wicepremier, minister gospodarki
Paul H. Dembinski krytykuje w swej książce zjawiska współczesnego kapitalizmu,
przede wszystkim dominację świata finansów nad światem realnej gospodarki. Tę
dominację nazywa „finansjalizacją”.
Zjawisko „finansjalizacji” opisuje językiem socjologa, filozofa, historyka (a raczej
historiozofa) i finansisty. Ta synteza jest dużą zaletą książki. Sprawia, że jest
ona interesująca nie tylko dla ekonomistów. Staje się głosem w dyskusji o współczesnym
świecie i mechanizmach rządzących społeczeństwem.
Witold Gadomski, „Gazeta Wyborcza”
Jeszcze dwa lata temu książka, która tak bezwarunkowo potępiłaby
finansjalizację gospodarki świata, nie znalazłaby zrozumienia w anglojęzycznych
krajach, w których dominuje rynkowy model gospodarki podporządkowany kapitałowi. Dziś
Paul Dembinski może już swobodnie głosić, że rynki finansowe sieją spustoszenie w
strukturach społeczno-ekonomicznych, nie obawiając się odrzucenia czy zignorowania.
Katastrofa finansowa, jaka zaczęła się w sierpniu 2007 r., skłania do gruntownego
przemyślenia roli rynków finansowych. A ta książka – prowokacyjna i prezentująca
odmienny niż anglosaski punkt widzenia – może być dobrą podstawą dla takiej
analizy.
John Plender, publicysta „Financial Times”
Spis treści:
Wstęp do wydania polskiego
Słowo wstępne
Wprowadzenie
Sprzyjający kontekst
Podstawy teoretyczne
Jak finansjalizacja zmienia społeczeństwo
Struktura raportu
Część I Finansowa góra lodowa
1.1.Historia rozwoju finansów
Lata euforyczne
Pieniądz: od służebnego do rządzącego
Informatyczna euforia
Pęknięcie pieniądza
1.2.Gracze i instytucje
Rynek jako mechanizm budzący zaufanie
Megagracze
Strażnicy świątyni rynku
Deficyt publiczny i sposób jego finansowania
1.3.Finansowy światopogląd
Etos efektywności
Ryzyko i zwrot z kapitału: atrakcyjny paradygmat
Ryzyko - lęk przed ryzykiem - przyszłość bez ryzyka
Od zysku do chciwości: rozpasana namiętność
Część II Motory euforii
2.1.Relacje i transakcje finansowe
Relacje finansowe
Od relacji do transakcji finansowej
Transakcje finansowe
2.2.Upowszechnienie transakcji
Zmiany instytucjonalne
Rynek finansowy jako pudło rezonansowe
Finanse jako pośrednictwo
Relacje i transakcje: rząd wielkości statystycznych
Działalność finansowa i reszta gospodarki
2.3.Wielkie przedsiębiorstwa: nośnik finansjalizacji
Wielkie korporacje
Gospodarka globalnego marketingu
Wartość przedsiębiorstw: nowe formy kapitału
Shareholder value - religia nowych majstrów
Królowanie ROE
Procedura - konieczny pomocnik wydajności
2.4.Finansjalizacja tkanki gospodarczej
Podwykonawcy wielkich korporacji
Małe i średnie przedsiębiorstwa - czyhający private eąuity
2.5.Klient związany z przedsiębiorstwem
Zaplanowane starzenie się produktów
Spersonalizowane stosunki z klientem
"Rozpuszczanie" produktu w usługach
Alienacja ugłaskanego konsumenta
2.6.Inne aspekty finansjalizacji
Wiek antycypacji - banki i ich klienci
Człowiek w uścisku finansjalizacji
Finanse - odpowiedź metafizyczna
2.7.Konsekwencje Nowego Porządku
Część III Działalność finansowa - jakiego ładu
społeczno-gospodarczego chcemy?
3.1.Ograniczenia wewnętrzne
Spektrum jałowości
Złożoność
Koncentracja gospodarczej potęgi
3.2.Ograniczenia wynikające z ludzkiej natury
Transakcja - ponad konfliktem interesów
Alienacja etyczna
Uczucie bezsilności
3.3.Co robić?
Zakwestionowanie etyki finansowej
Wspieranie trwałych relacji
Zmienić sposoby wynagradzania
Rozładować oszczędności finansowe
Załączniki
Załącznik 1: Ratunek, naprawa, reforma. Fragment 79. Raportu Rocznego Banku Rozrachunków
Międzynarodowych (29 czerwca 2009 r.)
Załącznik 2: O działalność finansową w służbie dobra wspólnego. Manifest
Obserwatorium Działalności Finansowej
Załącznik 3: Informacja o Obserwatorium Działalności Finansowej
Załącznik 4: Informacja o autorze
232 strony. oprawa miękka
