"Książka została poświęcona jednemu z
problemów najbardziej aktualnych, a zarazem ważnych dla kondycji ekonomiczno-finansowej
każdego kraju. Problemem tym jest utrzymujący się od dłuższego czasu niedobór
środków finansowych w państwowej gospodarce budżetowej, czyli ujemne saldo budżetu
państwa.
Autorka opisuje zmiany metod i źródeł finansowania
polskich deficytów budżetowych w latach 1991-2010 oraz ich skutki ekonomiczno-finansowe.
Obraz ten zaprezentowany został na tle interesującego porównania modeli transformacji
systemowej i oferuje Czytelnikowi sporą dawkę wiedzy o kształtowaniu się najnowszej
historii gospodarczej w Polsce."
prof. zw. dr hab. Hanna Sochacka-Krysiak
"W książce można wyróżnić dwa wątki. Pierwszy z nich skoncentrowany jest na
badaniu zmian w metodzie liczenia i rozmiarze deficytu oraz strukturze jego finansowania w
latach 1991-2010, drugi z kolei, na pomiarze efektywności źródeł finansowania deficytu
budżetowego. Za oryginalne podejście do oceny rozmiarów i struktury finansowania
deficytu budżetowego jest przyjęta ewolucja metod i źródeł finansowania, której
podstawą są wybrane przez autorkę przeobrażenia w systemie finansowym w Polsce oraz
przeobrażenia w sektorze finansów publicznych (reformy finansów publicznych), które
miały wpływ na metodę wyliczania i na metody klasyfikacji odpowiednich pozycji w
wydatkach i rozchodach. Po raz pierwszy podjęto badania oceny wpływu deficytu
budżetowego na sferę realną wykorzystując model wektorowej autoregresji (VAR) oraz
dokonano nowatorskiej klasyfikacji ewolucji deficytu budżetowego na określone etapy,
ukazując kategorię deficytu w nowym świetle w nauce "finanse publiczne".
Jednocześnie stworzono po raz pierwszy w literaturze przedmiotu tzw. ranking źródeł
finansowania deficytu budżetowego."
prof. dr hab. Teresa Lubińska
Jolanta Ciak - dr nauk ekonomicznych,
absolwentka Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w
Toruniu, pracownik naukowo-dydaktyczny Wyższej Szkoły Bankowej w Toruniu, wykładowca na
studiach licencjackich, magisterskich i podyplomowych na Wydziale Zarządzania i Finansów
w Toruniu i Bydgoszczy, autorka ponad 70 artykułów poświęconych problematyce deficytu
budżetowego, długu publicznego, podatków i systemu podatkowego, wydatków budżetowych
i polityki budżetowej, integracji europejskiej oraz wykorzystania funduszy Unii
Europejskiej w Polsce.
Spis treści:
Wprowadzenie
Rozdział 1
Deficyt budżetowy - istota, rodzaje i wpływ określonych czynników na saldo
budżetu państwa
1.1.Pojęcie deficytu i jego miejsce w budżecie państwa
1.2.Rodzaje deficytów budżetowych
1.3.Wahania cykliczne, inflacja, stopa procentowa i wzrost gospodarczy a stan budżetu
państwa
1.3.1.Wahania koniunkturalne a budżet państwa
1.3.2.Wpływ inflacji na saldo w budżecie państwa
1.3.3.Stopa procentowa a stan budżetu państwa
1.3.4.Deficyt a wzrost gospodarczy
1.4.Definicja i miejsce kategorii "efektywność" w teorii i badaniach deficytu
budżetowego
Rozdział 2
Przyczyny i skutki występowania oraz metody liczenia deficytów budżetowych
2.1.Przyczyny występowania deficytu budżetowego
2.2.Skutki deficytu dla budżetu państwa i całej gospodarki
2.3.Metodologia liczenia deficytu budżetowego
2.3.1.Metodologia według Międzynarodowego Funduszu Walutowego
2.3.2.Metody liczenia według Unii Europejskiej
2.3.3.Metodologia liczenia deficytu budżetowego wykorzystywana w Polsce
Rozdział 3
Kredyty i pożyczki udzielane przez bank centralny bądź banki komercyjne
finansujące deficyt budżetu państwa
3.1.Możliwości udzielania kredytów przez banki centralne - polskie
uregulowania prawne
3.2.Relacje między bankiem centralnym a rządem w zakresie zaciągania zobowiązań
kredytowych
3.3.Zasady pokrywania niedoboru budżetu państwa ze strony Narodowego Bank Polskiego w
latach 1989-2010
3.4.Rola banków komercyjnych w gospodarce rynkowej i możliwości udzielania kredytów
Rozdział 4
Emisja papierów wartościowych przez Skarb Państwa
4.1.Pojęcie papierów wartościowych i ich klasyfikacja
4.2.Cele emisji papierów wartościowych finansujących deficyt budżetu państwa oraz
emisji innych papierów o różnym charakterze
4.3.Zasady organizacji emisji skarbowych papierów wartościowych
4.4.Kalendarze emisji skarbowych papierów wartościowych
4.5.Wybrane rodzaje skarbowych papierów wartościowych
4.5.1.Obligacje skarbowe
4.5.1.1.Pojęcie obligacji
4.5.1.2.Rodzaje obligacji i modele ich wyceny
4.5.1.3.Zasady emisji obligacji skarbowych w Polsce
4.5.1.4.Realizacja praw wynikających z obligacji
4.5.1.5.Podstawowe operacje obligacjami
4.5.2.Istota, rodzaje i zasady emisji bonów skarbowych
4.6.Rezultaty emisji skarbowych papierów wartościowych w Polsce w latach 1992-2010
Rozdział 5
Środki z prywatyzacji majątku państwa - zanikające źródło finansowania
deficytu budżetowego
5.1.Istota i cele prywatyzacji
5.2.Rodzaje i metody prywatyzacji
5.3.Kierunki prywatyzacji majątku Skarbu Państwa
5.4.Zmiana roli środków z prywatyzacji dla budżetu państwa (dochody versus przychody z
prywatyzacji)
5.5.Kierunki polityki prywatyzacji po 2008 r
Rozdział 6
Warunki określone traktatem z Maastricht dotyczące deficytu budżetowego i
długu publicznego
6.1.Traktat z Maastricht a Pakt stabilności i wzrostu
6.2.Procedura unikania nadmiernego deficytu
6.3.Programy stabilności i konwergencji, działania oraz efekty ich podejmowania przez
kraje Unii Europejskiej
6.4.Przegląd doświadczeń państw - członków Unii Europejskiej w sferze uregulowania
zjawisk deficytu budżetowego i długu publicznego
Rozdział 7
Zmiany w metodzie i źródłach finansowania deficytów budżetowych w Polsce, ich
skutki finansowe i ekonomiczne w latach 1991-2010
7.1.Transformacja systemowa w Polsce i zmiana podejścia do deficytów
budżetowych
7.2.Okresy nasilania się i obniżania deficytów budżetowych w Polsce
7.2.1.Deficyty budżetowe lat 80. - początki niedoborów w budżecie państwa
7.2.2.Kryzys finansów publicznych - deficyty lat 1991-1992
7.2.3.Lata 1993-1997 - pozytywna tendencja w zakresie deficytu budżetowego
7.2.4.Kształtowanie się deficytów pod koniec lat 90
7.2.5.Nasilenie się deficytów budżetowych w latach 2001-2004
7.2.6.Stabilizowanie się poziomu deficytu w latach 2005-2007
7.2.7.Kształtowanie się deficytu budżetowego po 2007 r. z uwzględnieniem kryzysu
finansowego ujawnionego pod koniec pierwszej dekady XXI wieku
7.3.Źródła finansowania deficytów budżetowych w latach 1991-1994
7.4.Deficyty budżetowe i ich finansowanie w latach 1995-1996
7.5.Finansowanie deficytów w latach 1997-2007
7.6.Wpływ kryzysu na zmiany źródeł finansowania deficytów w latach 2008-2010
7.7.Ocena realizowanej w latach 1991-2010 polityki fiskalnej według kryterium równowagi
budżetowej - problem narastania długu publicznego
Rozdział 8
Próba oceny efektywności wybranych źródeł finansowania deficytu budżetowego
w Polsce w latach 1998-2010 - ujęcie modelowe
8.1.Metodologia badania i podstawy wyboru modelu
8.2.Ogólna charakterystyka modelu wektorowej autoregresji (VAR)
8.3.Wykorzystanie funkcji odpowiedzi impulsowych do badania efektywności wybranych
źródeł finansowania deficytu budżetowego - ujęcie modelowe
8.3.1.Pojęcie funkcji odpowiedzi impulsowych
8.3.2.Wyprowadzanie funkcji odpowiedzi impulsowych (VEC, VAR)
8.4.Model VAR (i)
8.5.Wyniki przeprowadzonej analizy efektywności źródeł finansowania deficytu
budżetowego przy wykorzystaniu modelu VAR(1) - funkcje odpowiedzi impulsowych
Zakończenie
Spis rysunków, schematów, wykresów
Spis tabel
Bibliografia
302 strony, B5, oprawa miękka
