Dosłowna i niedosłowna interpretacja wierzeń religijnych
Trudno dostrzec w danej religii choćby jedno wierzenie, które rozumiane dosłownie
nie byłoby zaprzeczone, pominięte lub znacząco inaczej ujęte w innej religii. Przy
tym, wyjąwszy inteligencką elitę, wyznawcy każdej religii uważają własną za
jedynie prawdziwą.
Jest dziś rzeczą pożądaną, by religie światowe łączyły swe wysiłki na rzecz
ogólnoludzkich wartości, takich jak pokój, sprawiedliwość, solidarność, ochrona
środowiska.
Wprowadzenie
Cele, zakres i konstrukcja pracy
Objaśnienia terminologiczne
Temat pracy w polskiej literaturze filozoficznej
Zarys problemu
Część I. Sytuacja i charakterystyka dyskursu tradycyjnego
Rozdział 1. Sytuacja religijności w świecie współczesnym
1.1 Sekularyzacja religijności w cywilizacji Zachodu
1.2 Religijność polska
1.3 Istota i przyczyny sekularyzacji
1.4 Reakcja Kościoła na sekularyzację
1.5 Trwałość religijności głębokiej
Podsumowanie
Rozdział 2. O różnicy między znaczeniem dosłownym i niedosłownym
2.1 Różnica semantyczna
2.2 Czy metafory mają wartość poznawczą?
2.3 Różnica między metaforą a analogią
2.4 Mit i jego dosłowność
2.5 Prawda mitu i jej kryterium
Podsumowanie
Rozdział 3. Dwuznaczna dosłowność dyskursu tradycyjnego
3.1 O Objawieniu jako podstawie wiary dosłownej
3.2 Interpretacja Biblii dawniej i współcześnie
3.3 Dogmatyka a wiara
3.4 Hierarchia i ewolucja dogmatów
3.5 Dosłowność i niedosłowność dogmatów chrystologicznych
Podsumowanie
Część II. Dyskurs niedosłowny i jego racje
Rozdział 4.
Artur Schopenhauer: religia jako alegoria
4.1 Prawda w szatach kłamstwa
4.2. Religia w .ramach metafizyki woli
4.3 Etyka i poznanie wyższe nicią Ariadny
4.4 Wola życia ślepa i zła?
4.5 Uproszczenia i niekonsekwencje
Podsumowanie
Rozdział 5. Karl Jaspers: wierzenia religijne jako szyfry Transcendencji
5.1 Komunikacja a nie wrogość wobec religii
5.2 Sens pojęcia egzystencji
5.3 Dwa poziomy wolności
5.4 Nie ma egzystencji bez Transcendencji?
5.5 Wiara, miłość, sumienie
5.6 Treści Objawienia jako szyfry
5.7 Afirmacja wiary biblijnej
5.8 Tak i nie dla demitologizacji
Podsumowanie
Rozdział 6. George Santayana: religia jako rodzaj poezji
6.1 Życie rozumu jako dążenie do moralnej harmonii
6.2 Religia pokrewna i obca życiu rozumu
6.3 Religia zwodzi swą dosłownością
6.4 Pozytywne aspekty religii
6.5 Dlaczego niedosłowność języka religijnego?
6.6 Symboliczna natura wszelkiego poznania
6.7 Życie ducha alternatywą dla religii
Podsumowanie
Rozdział 7. Racje za niedosłownym rozumieniem religijnych dogmatów
7.1 Sprzeczności wynikające z interpretacji dosłownej
7.2 Wojny, prześladowania, nietolerancja
7.3 Konsekwencje dosłownej wiary w szatana i wieczność piekła
7.4 Krytyka historycznych podstaw Objawienia
7.5 Niezgodności między etyką religijną i świecko-humanistyczną
7.6 Współbrzmienie ze współczesnymi koncepcjami prawdy
Rozdział 8. Racje obu dyskursów w dialogu
8.1 Ciągłość tradycji doktrynalnej zagrożona?
8.2 Pojęcia analogii i tajemnicy wystarczają?
8.3 Relatywizm a relacyjność
8.4 Obawa o utratę wartości moralnych i duchowych
8.5 Elitaryzm dyskursu niedosłownego?
Refleksje kończące
Bibliografia pozycji powoływanych w tekście
Indeks
Summary. The literal and non-literal interpretation of religious beliefs
286 stron, Format: 14.5x20.5cm, oprawa miękka