Cztery dekady socjologii na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika
Socjologia i socjologia wsi krajów Europy Środkowej
Zgromadzenie i przygotowanie do druku materiałów do prezentowanej książki trwało
długo, a jeszcze dłużej dojrzewała idea całego przedsięwzięcia. Pierwszym impulsem
stały się nagrody jubileuszowe dla pracowników Instytutu Socjologii za 20, 25, 30 oraz
35 lat ich aktywności zawodowej, którzy z niejakim zdumieniem konstatowali, że
przekroczyli już, a wraz z nimi i socjologia toruńska, wiek młodzieńczy i najwyższa
pora na bilanse wieku dojrzałego. Impulsem drugim była lawina doktoratów i habilitacji
naszych pracowników – absolwentów socjologii toruńskiej – w pierwszej
dekadzie XXI wieku. Owe awanse naukowe traktowaliśmy jako oczywistą zapowiedź
nieuchronnie nadchodzącej zmiany pokoleniowej, skutkującej przejmowaniem sterów
socjologii na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika przez drugą generację socjologów
toruńskich (trzydziestolatków i czterdziestolatków), już ukształtowanych w
strukturach Katedry, a potem Instytutu Socjologii. I wreszcie pod koniec dekady pojawił
się impuls trzeci – nieubłagany upływ czasu, którego skutkiem w najbliższych kilku
latach jest i będzie odchodzenie pierwszej generacji pracowników Instytutu na wcale
nieprzedwczesne emerytury.
W następstwie tych zdarzeń 20 października roku 2007, z inicjatywy ówczesnej Rady i
Dyrekcji Instytutu Socjologii, większość jego byłych i obecnych pracowników spotkała
się na sesji poświęconej „dokonaniom i planom naukowym Instytutu, zorganizowanej dla
uczczenia trzydziestu lat działalności socjologicznej jednostki organizacyjnej
(Zakładu, Katedry, Instytutu) w Uniwersytecie Mikołaja Kopernika”. Podczas tego
spotkania, nadzwyczaj dobrze zapisanego w pamięci jego uczestników, pojawiła się
propozycja, aby nie było to jednorazowe wydarzenie, tylko początek czegoś na kształt
obchodów jubileuszu socjologii toruńskiej, ich zwieńczeniem zaś powinno być kolejne
spotkanie, na którym światło dzienne ujrzy tom jubileuszowy, będący próbą
zbilansowania pierwszych dekad socjologii na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika.
Przedmowa (Andrzej Kaleta) / 11
Włodzimierz Wincławski (Zbigniew Tadeusz Wierzbicki) / 25
Instytut Socjologii – historia i współczesność
Włodzimierz Wincławski, Dzieje socjologii w Toruniu do końca wieku XX / 33
Krzysztof Olechnicki, Zakład Badań Kultury / 45
Andrzej Kaleta, Zakład Socjologii Obszarów Rustykalnych / 51
Włodzimierz Wincławski, Zakład Socjologii Ogólnej i Historii Socjologii / 57
Krzysztof Piątek, Zakład Polityki Społecznej / 61
Dominik Antonowicz, Zakład Socjologii Nauki / 75
Andrzej Zybertowicz, Zakład Interesów Grupowych / 79
Krystyna Szafraniec, Zakład Socjologii Edukacji i Młodzieży / 87
Monika Kwiecińska-Zdrenka, „Eastern European Countryside”. Międzynarodowe czasopismo
Instytutu Socjologii / 93
Marcelina Smużewska, Studencki ruch naukowy w Instytucie Socjologii / 99
Joanna Kamińska, Pracownicy naukowo-dydaktyczni Instytutu Socjologii / 123
Joanna Kamińska. Pracownicy administracyjni i techniczni Instytutu Socjologii / 195
O specyfice wsi i jej socjologii
Christian Giordano, Przekłamana transformacja / 199
Krzysztof Gorlach, Marta Klekotko, Piotr Nowak, W obliczu globalnego dyskursu.
Współczesna polska socjologia wsi w relacji do anglosaskich studiów nad obszarami
wiejskimi / 219
Elwira Piszczek, Różne spojrzenia na kwestię wiejską. Przedmiot zainteresowań
socjologii wsi w Polsce oraz krajach niemiecko- i angielskojęzycznych / 269
Izabella Bukraba-Rylska, Socjologia wsi w Polsce. Przemiany dyscypliny badawczej,
przemiany etosu badacza / 293
Andrzej Kaleta, Socjologia wsi w Polsce i Niemczech / 321
Gerd Vonderach, Czy dla socjologów wsi z krajów Europy Środkowej nie ma już
interesujących problemów badawczych? / 337
Klasycy socjologii wsi krajów Europy Środkowej
Włodzimierz Wincławski, Innocent Arnošt Bláha. Ojciec czeskiej socjologii oraz
socjologii wsi / 357
Włodzimierz Wincławski, Valtasar Bogišić. Prekursor socjologii wsi na Bałkanach / 361
Włodzimierz Wincławski, Józef Chałasiński. Klasyk polskiej socjologii wsi / 367
Zoltán Bugovics,
Ferenc Erdei. Badacz obszarów wiejskich na Węgrzech / 381
Włodzimierz Wincławski, Bogusław Gałęski. Próba teorii zagadnień społecznych wsi
polskiej / 391
Zbigniew T. Wierzbicki, Ludwik Górski. Prekursor polskiej socjologii wsi / 395
Włodzimierz Wincławski, Władysław Grabski. Twórca instytucjonalnej socjologii wsi w
Polsce / 413
Zbigniew Tadeusz Wierzbicki, Dimitrie Gusti. Bukareszteńska szkoła badań
monograficznych wsi / 419
Julita Pieńkosz, Iwan Hadżijski. Wizja narodu i wsi bułgarskiej / 427
Michał Głuszkowski, Mychajło Hruszewski. Ukraiński polityk, historyk, socjolog i
etnograf / 443
Gerd Vonderach, Herbert Kötter. Wybitny niemiecki socjolog wsi i rolnictwa / 451
Łukasz M. Dominiak, Anton Štefánek. Prekursor słowackiej socjologii, publicysta,
patriota, działacz społeczny, socjograf / 461
Włodzimierz Wincławski, Jan Szczepański. Ostatni uczeń Floriana Znanieckiego / 465
Włodzimierz Wincławski, Jan Turowski. Współtwórca odrodzonej socjologii wsi w Polsce
/ 477
Włodzimierz Wincławski, Zbigniew Tadeusz Wierzbicki. Nestor polskiej socjologii wsi /
487
490 stron, Format: 16.0x22.5cm, oprawa miękka
