Gry sztuki z architekturą
Nowoczesne powinowactwa i współczesne integracje
Książka, wpisująca się we wciąż aktualne w dobie „postmedializmu” dyskusje o
rozmywaniu się granic sztuk, stawia pytanie o miejsce architektury w nowoczesnych
systemach sztuk pięknych i we współczesnych definicjach sztuk wizualnych.
Inspiracją do podjęcia tych rozważań stały się współczesne praktyki
artystyczne, w których wyłania się wyraźnie nurt zainteresowania architekturą oraz
sposobami architektonicznej reprezentacji. Współczesne integracje są ukazane na tle
dawnych powinowactw, a zwłaszcza na tle osiemnastowiecznej krytyki doktryny ut
pictura poesis, nowoczesnych systemów sztuk pięknych, często marginalizujących
architekturę, dziewiętnastowiecznego postulatu syntezy sztuk (Gesamtkunswerk)
czy koncepcji integracji sztuk z lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XX wieku.
Zwrot ku architekturze, zauważalny w praktykach artystycznych, zostaje przedstawiony
również w odniesieniu do przemieszczeń perspektyw badawczych współczesnej
humanistyki. Omówione w książce zagadnienia są analizowane z perspektywy badawczej
dyscypliny historii sztuki, która – w ciągu kilku ostatnich dekad – uległa wielu
metodologicznym „zwrotom”. Rozważania o współczesnych powinowactwach architektury i
sztuk wizualnych, zawarte w prezentowanej książce, stanowią propozycję odnowienia
historii sztuki – nie tylko jako współczesnej nauki o obrazie, ale i współczesnej
nauki o przestrzeni, ze szczególnym uwzględnieniem architektury jako „sztuki
kształtowania przestrzeni”.
Wprowadzenie / 11
Część I. Historia sztuki, architektura i współczesne praktyki
artystyczne
Rozdział 1. Historia sztuki jako nauka o obrazach / 29
Prolegomena. Projektowanie i organizacja przestrzeni / 29
Historia sztuki wobec architektury / 42
Patrzenie i obchód / 56
Rozdział 2. Historia sztuki wobec przestrzeni / 63
Historia sztuki wobec ciemności / 63
Historia sztuki i „zwrot przestrzenny” / 77
Krytyka architektury wobec krytyki sztuki / 91
Część II. Architektura i sztuki. Nowoczesne powinowactwa i granice
Rozdział 1. Powinowactwa i pierwszeństwo sztuk / 103
Powinowactwa z wyboru i granice sztuk / 103
Architektura i „nurt horacjański” / 114
Architektura wśród sztuk pięknych / 120
Rozdział 2. Architecture parlante. Między architekturą, poezją a malarstwem
/ 135
Architecture parlante we współczesnej i nowoczesnej teorii architektury / 135
Ut architectura poesis / 154
Architektura jako sztuka obrazu / 160
Rozdział 3. Transkrypcje gesamtkunstwerk / 173
Gesamtkunstwerk we współczesnej i nowoczesnej teorii sztuki / 173
Początki gesamtkunstwerk / 181
Gesamtkunstwerk i architektura / 187
Część III. Architektura i sztuki. Współczesne integracje i
przemieszczenia
Rozdział 1. Architektura jako sztuka / 201
Architektura wśród sztuk plastycznych / 201
Architektura i wystawy sztuk / 222
Transgresje praktyk i dyscyplin / 247
Rozdział 2. Między rzeźbą a architekturą / 261
Rzeźba architektoniczna / 261
Architektoniczność minimalizmu / 273
Architektoniczność rzeźby / rzeźbiarskość architektury / 289
Rozdział 3. Przestrzenie sztuki i architektury / 301
Architektoniczność instalacji / 301
Sztuka publiczna / sztuka architektoniczna / 338
Część IV. Sztuki wizualne i architektura.W poszukiwaniu wspólnego terenu
Rozdział 1. Od architektury do sztuki / 359
Ineinanderspiel. Gry sztuki i architektury z przestrzenią / 359
Sztuka jako krytyka architektury / 365
Architektura i anarchia, czyli o granicach sztuk / 380
Mur, kurtyna i blok / 388
Terytoria i tereny praktyk artystycznych / 403
Rozdział 2. Gry sztuki ze skalą architektury / 415
Model jako idea architektury / 415
Rzeźby-makiety, czyli propozycje dla architektury / 428
Skalowanie architektury/ 446
Rozdział 3. Od sztuki do architektury / 471
Gry sztuki współczesnej z modernizmami / 471
Między instalacją architektoniczną a rzeźbą / 496
Rozdział 4. Obrazowanie architektury / 519
Modele architektonicznego ciała / 519
Ożywianie przestrzeni publicznej / 534
Zakończenie / 553
Bibliografia / 561
Wykaz ilustracji / 599
Summary / 607
Indeks osobowy / 613
650 stron, Format: 15.0x21.0cm, oprawa twarda z obwolutą