O człowieku w czasach trudnych
Urywki filozoficzne
Człowiekowi nigdy nie jest łatwo. Śmierć, ból, choroby, cierpienie, nieustanne
poszukiwania sprawiedliwości, niepewność jutra, walka o przetrwanie, ból zawiedzionych
nadziei, porażki życia i głód idei, to wszystko manifestuje się jako rezultat
metafizycznej skazy w naszym bytowaniu. Dzisiaj, gdy potrzebujemy więcej niż
kiedykolwiek mocy i sił do przetrwania i rozwoju, rezygnacja i poddanie się losowi staje
się postawą coraz częstszą. Tragizm naszej egzystencji polega na tym, że jesteśmy
stworzeni jako szukający Nieskończoności i wieczności, natomiast żyjemy zawsze w
konkretności, codzienności i przemijalności.
Próby zagłuszenia sytuacji trudnych i ich ukrycia często pojawiają się jako
potrzeba naszego życia. Najłatwiej zagłuszyć je rozpaczą, która – jak dowodził S.
Kierkegaard – jest „chorobą na śmierć”, gdyż doświadczamy w niej niemocy w
afirmacji samego siebie. Ale można też to uczynić zuchwalstwem i budować egotyczną
egzystencję, w której chce się zapomnieć o tym, że samo życie ludzkie jest zadaniem,
i ograniczyć je tylko do podejmowania jakichś drobnych zadań. Jednak zapomnienie o tym,
„żeśmy łupina tylko i listowie” (Rilke) wcale nie jest ludzkie, lecz odwrotnie jest
ono „arcynieludzkie”.
Wstęp / 9
1. Poszukiwać mądrości / 19
Współczesne zagrożenia / 29
Mądrość i wartości / 34
Udział w świecie wartości / 37
Człowiek i mądrość / 40
Mądrość a obecność świata / 43
Mądrość i człowiek wobec siebie / 46
Mądrość ku człowiekowi / 49
Mądrość i świętość / 57
Święta mądrość i mądra świętość / 65
2. O prawdzie i innych ważnościach / 69
Utrata orientacji / 78
Filozofia i problem ważności / 88
Wolność i świat ważności / 98
Fundamentalizm / 112
Transcendentalna teoria ważności / 123
Hermeneutyczna teoria ważności / 132
Ocalić świat ważności / 140
3. Systemy myślenia i człowiek / 149
Tylko nasza filozofia / 159
Myśleć razem z inną kulturą / 168
Interkulturowa filozofia? / 176
Filozofia pierwsza i myśl hebrajska / 186
Grecka filozofia pierwsza / 199
Wschód i to, co pierwsze / 207
Trudności systemów orientacji / 222
4. Człowiek i miejsca: Heidelberg, Wierzenica i August Cieszkowski /
233
Heidelberg / 243
Wierzenica / 252
Cieszkowski i nowożytna obecność przyszłości / 255
Myśl filozoficzna Cieszkowskiego / 259
Zakończenie / 265
Man in Difficult Times. Philosophical Snippets (Summary) / 271
Literatura cytowana / 279
Indeks nazwisk / 291
294 stron, Format: 13.0x20.0cm, oprawa miękka