Z dziejów skarbowości
Od czasów starożytnych państwo jest formą organizacji życia społeczności
wielkich i małych. Ażeby należycie pełnić swoje funkcje państwo potrzebuje
środków. Uzyskuje je przez pobieranie różnorodnych danin publicznych, początkowo
wymaganych w naturze, a z czasem również w pieniądzu. Państwo popiera pieniądza,
także po to, aby dostarczyć poręcznego środka wyrażania wartości w obiegu
gospodarczym. Pieniądzem i jego substytutami rządzący mogą w różny sposób
manipulować, aby osiągać swoje cele. Całoksztatł zagadnień związanych z finansami
państwa, wraz z instytucjami zajmującymi się tymi sprawami, określamy mianem
skarbowości.
Skarbowość wiąże się bezpośrednio z dystrybucją bogactwa wytworzonego przez
społeczeństwo. Tymczasem dobra materialne występują zawsze w pewnej ograniczonej
ilości. Zapotrzebowanie na te dobra jest jednak praktycznie nieograniczone. Z jednej
strony państwo domaga się dla siebie - a pośrednio dla tych, za których odpowiada -
znacznych środków. Z drugiej strony ci członkowie społeczeństwa, którzy posiadają
takie środki najczęściej nie kwapią się do tych, by je udostępniać. Państwo
organizuje więc aparat skarbowy, zajmujący się pobieraniem i wydatkowaniem znacznej
części bogactwa społecznego. Stąd skarbowość budziła zawsze tak znaczną
ciekawość oraz wielkie namiętności, zarówno rządzących jak i rządzonych.
Niniejszy tom artykułów naukowych odpowiada więc w pewien sposób na to, trwające
od wielu wieków, zainteresowanie. Jest to odpowiedź wyważona, nie mająca na celu
zysku, a w każdym razie zysku finansowego ich autorów. Odpowiedź, którą stanowi ten
tom, powstała w wyniku konferencji w Kudowej Zdroju w dniach 4-6 lipca 2008 r.
Słowo wstępne
PODATKI I CŁA
1. JAROSŁAW ROMINKIEWICZ, System podatkowy w Atenach epoki klasycznej
2. MARIAN. J. PTAK, Podatek szacunkowy na Śląsku w świetle dokumentu z 1295
roku
3. PAWEŁ WIĄZEK, Cło generalne w nowożytnej Rzeczypospolitej .
4. PIOTR JUREK, "Ofiara wieczysta" i jej egzekucja w dobie Sejmu
Czteroletniego
5. JÓZEF KOREDCZUK, "Bykowe". Epizod z dziejów podatków w Polsce
KWESTIE ORGANIZACYJNE
6. ALEKSANDRA KACZMARCZYK, Zasady finansowania syssitii w Sparcie i na Krecie
7. RAFAŁ WOJCIECHOWSKI, Znaczenie publikanów dla skarbowości republiki
rzymskiej
8. IRENEUSZ ŻEBER, O pojęciu skarbu państwa w starożytnym Rzymie .
9. JACEK PRZYGODZKI, Administracja skarbowa Księstwa Warszawskiego (1807-1813)
10. TOMASZ KRUSZEWSKI, Budżet prowincji śląskiej w XIX i XX wieku
11. TOMASZ DOLATA, Uwagi o organizacji i funkcjonowaniu polskich urzędów
skarbowych podatków i opłat skarbowych w latach 1918-1927
12. MAREK PODKOWSKI, Działalność finansowa i jej kontrola wewnętrzna w gminie
wiejskiej po uchwaleniu ustawy scaleniowej w 1933 roku
OBIEG PIENIĘŻNY
13. TOMASZ FEDORSZCZAK, Dekret w przedmiocie ochrony ludności przed lichwą
wojenną z 1918 roku
14. ANDRZEJ PASEK, Fałszowanie pieniędzy i papierów wartościowych w
pozaborowych kodeksach karnych Drugiej Rzeczypospolitej
15. ALFRED KONIECZNY, Pieniądz zastępczy w hitlerowskich obozach
koncentracyjnych. Na przykładzie KL Gross-Rosen
16. MAREK KlNSTLER, Europejski Bank Centralny (EBC)
Wykaz treści zeszytów konferencyjnych z lat 1997-2006
245 stron, B5, oprawa twarda