Dolna granica wieku odpowiedzialności karnej w prawie polskim
Granica wieku, z jaką polskie prawo
karne wiąże zdolność ponoszenia odpowiedzialności karnej, wywołuje liczne
kontrowersje i jest szeroko dyskutowana. Wątpliwości budzi przede wszystkim jej
niezgodność z ujęciem nieletniości i dorosłości we wszystkich innych dziedzinach
prawa oraz życia społecznego.
Prezentowana monografia,
będąca syntetycznym opracowaniem zagadnienia dolnej granicy wieku odpowiedzialności
karnej w prawie polskim, stanowi istotny głos w toczonej dyspucie. Autorka
wyraża postulat podniesienia dyskusyjnej granicy wieku do momentu ukończenia lat 18 i
przywołuje szereg argumentów na poparcie tej propozycji.
Publikacja zawiera:
opis kształtowania się odpowiedzialności karnej nieletnich oraz ewolucji pojęcia
nieletniości w państwach europejskich i wybranych krajach świata,
omówienie współczesnych przepisów dotyczących granicy wieku odpowiedzialności
karnej,
analizę ekonomiczną badanego zagadnienia.
Książka skierowana jest zarówno do teoretyków, jak i praktyków prawa, a także
studentów wydziałów prawa i administracji oraz ekonomii.
Spis treści:
Wykaz skrótów
str. 11
Wstęp
str. 13
Rozdział 1
Problematyka określenia wieku sprawcy jako kryterium odpowiedzialności karnej w ujęciu
historycznym
str. 17
1.1. Zarys rozwoju kształtowania się zasad odpowiedzialności karnej na podstawie wieku
sprawcy w ustawodawstwach państw obcych
str. 17
1.1.1. Starożytność
str. 17
1.1.2. Średniowiecze
str. 19
1.1.3. Czasy wczesnonowożytne
str. 25
1.1.4. Czasy późnonowożytne
str. 31
1.2. Analiza dawnego ustawodawstwa polskiego w zakresie wieku sprawcy przestępstwa
str. 40
1.2.1. Okres VI-XVIII w.
str. 40
1.2.2. Okres zaborów i pierwsze lata po odzyskaniu niepodległości
str. 48
1.2.3. Kodeks karny z 1932 r. oraz kodeks postępowania karnego z 1928 r.
str. 57
1.2.4. Projekty powstałe po II wojnie światowej, aż do wydania kodeksu karnego z 1969
r.
str. 63
1.2.5. Kodeks karny z 1969 r.
str. 68
1.2.6. Projekty lat 1980-1982 oraz ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich
str. 74
1.2.7. Projekty kodeksu karnego z 1997 r.
str. 78
1.2.8. Kodeks karny z 1997 r.
str. 81
1.2.9. Nowelizacja ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich z 2000 r.
str. 86
1.2.10. Projekty zmian w zakresie wieku odpowiedzialności karnej powstałe po wejściu w
życie kodeksu karnego z 1997 r.
str. 88
Rozdział 2
Granica wieku odpowiedzialności karnej w systemach prawnych innych państw
str. 92
2.1. Uwagi wprowadzające
str. 92
2.2. Państwa członkowskie Unii Europejskiej
str. 92
2.2.1. Źródła prawa
str. 92
2.2.2. Górna granica nieletniości
str. 96
2.2.3. Wyjątkowa odpowiedzialność karna
str. 105
2.2.4. Dolna granica wiekowa odpowiedzialności za czyn karalny
str. 109
2.2.5. Kategoria "sprawcy młodocianego"
str. 112
2.3. Wybrane kraje europejskie nienależące do Unii Europejskiej oraz inne państwa
świata
str. 112
2.4. Podsumowanie
str. 118
Rozdział 3
Odróżnienie dziecka od osoby dorosłej de lege lata w wybranych przepisach polskiego
prawa
str. 121
3.1. Uwagi wprowadzające
str. 121
3.2. Dziecko w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
oraz w aktach prawa międzynarodowego
str. 122
3.3. "Małoletni", "niepełnoletni", "młodociany",
"dziecko" w wybranych przepisach polskiego prawa
str. 128
3.4. Podsumowanie
str. 136
Rozdział 4
Podwyższenie granicy wieku odpowiedzialności karnej w ujęciu ekonomicznym
str. 140
4.1. Ekonomiczna analiza prawa. Zarys historii oraz charakterystyka podstawowych pojęć
str. 140
4.2. Charakterystyka przestępczości nieletnich w ujęciu ekonomicznym. "Gorączka
sobotniej nocy"
str. 144
4.3. Oszacowanie oszczędności dla budżetu państwa powstałych w wyniku wprowadzenia
postulowanej zmiany legislacyjnej
str. 146
4.3.1. Ograniczenie liczby skazanych i tymczasowo aresztowanych
str. 147
4.3.2. Redukcja kosztów więziennictwa
str. 153
4.3.3. Ograniczenie recydywy
str. 156
4.3.4. Ograniczenie stygmatyzacji 17-latków
oraz zwiększenie wpływów do budżetu państwa
str. 159
4.4. Podsumowanie wyników badań
str. 164
Rozdział 5
Podsumowanie wyników badań oraz uwagi de lege ferenda na temat konieczności nowelizacji
przepisów dotyczących wieku odpowiedzialności karnej
str. 167
Bibliografia
str. 183
192 strony, Format: 13.0x20.5cm, oprawa twarda