English version

• polskie
podział tematyczny
 
• anglojęzyczne
podział tematyczny
 
Newsletter:

• Zamów informacje o nowościach z wybranego tematu
 
Informacje:

• o księgarni

• koszty wysyłki

• kontakt

• Cookies na stronie

Wielkość i dramat Władysława Gomułki

Gomułka w czasie całego życia zmagał się z losem wyznaczonym przez główny nurt najnowszej historii Polski. Oto człowiekowi z nizin społecznych dane było znaleźć się na szczycie odpowiedzialności za naród i państwo. Jego życie osnute jest jak literacki dramat człowieka, który mocą własnej woli wstąpił na scenę historii ze wszystkimi jej nadziejami i dramatami, wzlotami i upadkami. Nie wyniosło go do roli wybitnego męża stanu dziedzictwo klas wyższych czy rodowe wyposażenie umysłowe i kulturalne. Jego myśli wyrosły z ekstremalnej biedy, jego czyny były nieustanną próbą budowania lepszego życia dla ludzi społecznie upośledzonych, jego uniwersytetami były więzienia. Gomułka był reprezentantem tych sił, które swoją rolę kierowniczą w państwie chciały spełniać przy respektowaniu godności narodowej. Tę walkę Gomułka przegrał, bo nie miał jak Tito w Jugosławii dostatecznej bazy krajowej i działał poza strefą wpływów zachodnich wyznaczoną przez Wielką Trójkę.

Gomułka był politykiem dwu przemówień, które należały jakby do różnych osób, (jedno z roku 1956, drugie z roku 1968). To pierwsze wygłosił jako inaugurację swojej roli na stanowisku pierwszego sekretarza KC PZPR po głośnych wydarzeniach październikowych. Było ono wielką rozprawą ze stalinizmem i projektem reform dla Polski. Druga mowa z roku 1968 po dramatycznych marcowych kontestacjach studenckich stała się już świadectwem kryzysu w Polsce i schyłku przywództwa Gomułki.

Odejście Gomułki odbyło się bez utraty godności, jako odejście wielkiego polityka, którego przywilejem jest wielki dramat. Nie był to jednak dramat utraconej władzy, bo nie ona była celem jego życia. Pod koniec lat siedemdziesiątych narastał u Gomułki coraz głębszy pesymizm. W wielu wypowiedziach można było znaleźć przeczucie, że klasa robotnicza, której służył całe życie, gotuje sobie zły los. Wszak po zwycięstwie "Solidarności" nastąpiła klęska robotników, jako głównych ofiar transformacji. Nie znaczy to, że w poprzednim systemie wszystko było w porządku. Powtarzają się jednak i upadają nowe utopie, pozostają tylko cierniowe drogi postępu.

Józef Tejchma (fragment wstępu)

189 stron