Przeczytałam poważną i ciekawą pracę o tym, jak różni ludzie zachowują
się w sytuacji sporu, dotyczącego ważnych dla nich kwestii społecznych i politycznych.
Pokazano warunki, kiedy grupy dochodzą do porozumienia, a kiedy pozostają przy swoich
stanowiskach. Jest to pierwsza praca, która w tak całościowy i spójny teoretycznie
sposób podchodzi do sposobów demokratycznego rozwiązywania realnych konfliktów
społecznych i politycznych.
(...) Przedstawione ustalenia mają wartość dla praktyków, organizatorów życia
społecznego i politycznego, mówią bowiem o tym, jakie warunki należy zapewnić
dyskutującym stronom, aby mogły one dojść do porozumienia; pokazują także czynniki
utrudniające osiąganie konsensusu. Całość napisana jest jasnym językiem;
profesjonalizm Autorów jest widoczny, ale –na szczęście – nie przechodzi w
nieznośny dla czytelnika żargon naukowy.
Z recenzji prof. dr hab. Krystyny Skarżyńskiej
Książka jest wynikiem prac zespołu badawczego,którego celem było
zidentyfikowanie warunków, w jakich grupy charakteryzujące się poważnymi
sprzecznościami ideologicznymi lub sprzecznościami w zakresie interesów dochodzą do
porozumienia. Zaprezentowane tu analizy dotyczą kwestii silnie antagonizujących
społeczeństwo (aborcja, wychowanie seksualne w szkołach, ulokowanie niechcianej
inwestycji), a więc kwestii zwykle prowadzących do konfliktów i głębokich
podziałów, rzadziej do rozwiązań zadowalających strony sporu. Badacze
pokazują, że stosując deliberatywne zasady rozstrzygania sporów przynajmniej część
barier (także natury ideologicznej) na drodze do porozumienia można z powodzeniem
przekroczyć.
(...) Książka doskonale wpisuje się w debatę nad ograniczeniami demokracji, a jej
problematyka wydaje się szczególnie aktualna, w sytuacji gdy poziom debaty politycznej i
społecznej w Polsce znacząco się obniżył, gdzie spory rozstrzygane są na korzyść
tych co mają władzę, bez względu na dobro ogółu, i gdzie podział na „dobrych” i
„złych” wydaje się wyznaczać ramy i zasady komunikacji społecznej
Z recenzji dr hab. Małgorzaty Kossowskiej
Spis treści:
Wstęp
- Janusz Reykowski
Rozdział 1
Czy demokracja deliberatywna naprawi współczesną demokrację? - Jacek
Wasileiuski
Podstawy demokracji deliberatywnej
Czy demokracja bezpośrednia stanowi remedium na słabości "realnej"
demokracji?
Czy deliberacja jest lekiem na całe zło?
Nie budujmy nowych utopii
Rozdział 2
Rozwiązywanie sprzeczności ideologicznych i sprzeczności interesów w grupach
społecznych - teoria i badania - Janusz Reykowski
Sprzeczności między ludźmi jako powszechny składnik życia społecznego
Zasady demokratyczne jako sposób radzenia sobie ze społecznymi sprzecznościami
Uzgadnianie stanowisk w grupach społecznych - teoria
Uzgadnianie stanowisk w grupach społecznych - wyniki badań empirycznych
Podsumowanie
Rozdział 3
O roli facylitatora w rozwiązywaniu sporów w małych grupach - Piotr
Rycielski, Piotr Olaf Żylicz
Role i funkcje facylitatora
Standardy pracy i pożądane cechy facylitatorów
Rodzaj facylitatacji, a rozwiązywanie problemów w grupach - badania własne
Warunki prowadzenia debat
Różnice w efektach oddziaływań facylitatora
Efekty debaty w zależności od początkowych postaw badanej grupy
Efekt oddziaływań facylitacyjnych w zależności od grupy badanej
Podsumowanie
Rozdział 4
Debata deliberatywna w sytuacji konfliktu interesów - Ludmiła
Rycielska, Piotr Rycielski
Konflikt przestrzenny jako przykład konfliktu interesów
Dotychczasowe sposoby radzenia sobie z konfliktami przestrzennymi
Debata jako sposób radzenia sobie z konfliktem
Dyskusje dotyczące zagospodarowania przestrzennego
Rezultaty dyskusji
Wnioski
Rozdział 5
Czy debata polityczna może prowadzić do porozumienia? Rola konfrontacyjnego i
deliberatywnego nastawienia polityków - Aleksandra Cisłak
Debata polityczna w demokracji większościowej
Psychologiczna realność procesów deliberacji
Rola dynamiki procesów grupowych i tożsamości grupowej
Empiryczna weryfikacja deliberatywnego modelu debaty politycznej
Transformacyjny wpływ debat i ich ocena
Rola nastawienia wobec debaty
Transformacyjne efekty deliberacji ze względu na nastawienie uczestników
Podsumowanie i uwagi końcowe
Rozdział 6
Mechanizmy wyzwalające procesy synergiczne bądź antagonistyczne w grupach
deliberatywnych - Elżbieta Wesolowska
Wstęp
Założenia debaty deliberatywnej
Metoda
Analiza przypadków
Grupa Zantagonizowana
Grupa z połowicznym porozumieniem
Grupa konsensualna
Dyskusja wyników
Podsumowanie
Rozdział 7
Grupowe strategie redukowania napięcia jako konsekwencji rozpoznanej
niezgodności - zgoda buduje, niezgodę się eliminuje - Wiesław Szydło
O potrzebie posiadania racji
Sytuacja eksperymentalna
Unikanie niezgodności
Negocjowanie niezgodności
Kwestionowanie trafności odmiennych przekonań
Wnioski
Dodatek. Metodologia ilościowego opisu sesji
Rozdział 8
Stopień deliberatywności debat wokół uchwalenia konstytucji oraz ustaw
regulujących dopuszczalność przerywania ciąży - Piotr Olaf Żylicz, Renata
Gąsowska
Debata deliberatywna jako sposób rozwiązywania sporów i szukania rozwiązań
integratywnych
Analiza debat
Analiza debaty konstytucyjnej
Analiza debat wokół dopuszczalności przerywania ciąży
Podsumowanie i wnioski
Zakończenie
- Janusz Reykowski
Załącznik.
Program badań pt. "Psychologiczne uwarunkowania i konsekwencje deliberatywnego
podejmowania decyzji w grupach politycznych"
- Janusz Reykowski
Indeks osób
Indeks podstawowych terminów
232 strony, oprawa miękka
