W książce Główne kierunki polityki zagranicznej Polski po zimnej wojnie
autor prezentuje najważniejsze problemy i kierunki polityki zagranicznej RP w warunkach
dokonującej się transformacji ustrojowej oraz głębokich przemian systemu
międzynarodowego poczynając od 1989 roku.
Wychodząc od nowych uwarunkowań wewnętrznych i międzynarodowych analizuje polską
politykę zachodnią i wschodnią. Przedstawia osiągnięcia i problemy w tzw. opcji
euroatlantyckiej, ukazanej przez pryzmat integracji Polski z NATO i Unią Europejską oraz
stosunków z Niemcami i USA. Ukazuje także meandry polityki wschodniej wobec Rosji,
Ukrainy i Białorusi.
z recenzji
prof. dr hab. Erhard Cziomer
Uniwersytet Jagielloński
Uważam, że jest bardzo duże zapotrzebowanie na kompetentny i przystępnie napisany
podręcznik dotyczący problematyki polskiej polityki zagranicznej w szybko zmieniającym
się środowisku międzynarodowym na początku XXI wieku, a autor jest znany z bardzo
wielu publikacji z zakresu teorii polityki zagranicznej państw i stosunków
międzynarodowych oraz praktycznych aspektów tej sfery życia społecznego.
z recenzji
prof. dr hab. Mieczysław Stolarczyk
Uniwersytet Śląski w Katowicach
Ryszard Zięba, politolog, prof. dr hab., profesor zwyczajny, Jean Monnet Chair na UW,
członek Komitetu Narodowego ds. Współpracy z Międzynarodowym Stowarzyszeniem Nauk
Politycznych (IPSA) przy Wydziale I Nauk Społecznych PAN, był stypendystą na George
Washington University w Waszyngtonie i w Instytucie Studiów Bezpieczeństwa UZE w
Paryżu. Autor, współautor, redaktor naukowy książek, podręczników i artykułów na
tematy polityki zagranicznej Polski, bezpieczeństwa międzynarodowego, europeistyki i
teorii stosunków międzynarodowych.
Spis treści:
Wstęp 9
Rozdział I
Nowe uwarunkowania polityki zagranicznej Polski 13
1. Uwarunkowania wewnętrzne 14
1.1. Transformacja ustrojowa 14
1.2. Koncepcja polityki zagranicznej Polski 17
2. Uwarunkowania międzynarodowe 22
2.1. Zjednoczenie Niemiec 22
2.2. Rozpad bloku wschodniego i ZSRR 24
2.3. Przyspieszenie integracji europejskiej 27
2.4. Transformacja NATO 30
Pytania i zagadnienia kontrolne 35
Polityka zachodnia
Rozdział II
Stosunki polsko-niemieckie 39
1. Przełom w stosunkach polsko-niemieckich (1989–1991) 39
1.1. Start polityki pojednania i partnerstwa 39
1.2. Stosunek Polski do zjednoczenia Niemiec 41
2. Uregulowania prawnomiędzynarodowe stosunków wzajemnych 45
2.1. Droga do ostatecznego uznania granicy na Odrze i Nysie Łużyckiej 45
2.1.1. Działania rządu Tadeusza Mazowieckiego 45
2.1.2. Stanowisko RFN 46
2.1.3. Stanowisko czterech mocarstw w sprawie jedności Niemiec 48
2.1.4. Udział Polski w konferencji 2+4 50
2.1.5. Traktat o potwierdzeniu istniejącej granicy polsko-niemieckiej 53
2.2. Traktat o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy oraz inne umowy 54
3. Polsko-niemiecka zbieżność interesów (1991–1998) 57
3.1. „Polsko-niemiecka wspólnota interesów” 57
3.2. Rozwijanie współpracy dwustronnej 58
3.3. Zagadnienie rozszerzenia NATO w stosunkach polsko-niemieckich 63
3.4. „Droga Polski do Europy przez Niemcy” 66
4. Problemy w stosunkach dwustronnych (od 1998 roku) 70
4.1. Problem Centrum przeciwko Wypędzeniom 71
4.2. Problem niemieckich żądań restytucyjno-odszkodowawczych 73
4.3. Rozbieżności w kwestiach międzynarodowych 76
Pytania i zagadnienia kontrolne 78
Rozdział III
NATO w polskiej polityce zagranicznej 80
1. Pierwsze sondaże i badanie możliwości akcesji 80
2. Nawiązanie stałych kontaktów i współpracy wojskowej 87
3. Akcesja do Traktatu Północnoatlantyckiego 93
4. Pozycja i rola Polski w NATO 98
Pytania i zagadnienia kontrolne 102
Rozdział IV
Unia Europejska w polskiej polityce zagranicznej 103
1. Układ o stowarzyszeniu ze Wspólnotami Europejskimi
i kryteria akcesji 103
2. Rokowania akcesyjne 106
3. Rola i pozycja Polski w Unii Europejskiej 113
3.1. Stanowisko w sprawie reformy UE 113
3.2. Polska w polityce zagranicznej i bezpieczeństwa UE 122
3.2.1. Współpraca z UZE 122
3.2.2. Stanowisko Polski w sprawie udziału w WPZiB 124
3.3. Stanowisko w sprawie polityki obronnej UE 125
3.3.1. Reakcja Polski na proklamowanie i rozwój EPBiO 125
3.3.2. Udział Polski w budowaniu zasobów i zdolności EPBiO 127
4. Polska wobec prób wzmocnienia Unii Europejskiej 134
Pytania i zagadnienia kontrolne 137
Rozdział V
Stosunki ze Stanami Zjednoczonymi Ameryki 138
1. Zbieżność interesów Polski i Stanów Zjednoczonych Ameryki 138
2. Etap budowania więzi sojuszniczych w ramach NATO (1989–1999) 140
3. Etap samowasalizacji i klientelizmu (1999–2007) 149
4. Etap równoważenia asymetrii (od jesieni 2007 roku) 157
5. Cechy stosunków politycznych Polska–USA 160
Pytania i zagadnienia kontrolne 162
Rozdział VI
Stosunki z Federacją Rosyjską 165
1. Starania Polski o zlikwidowanie więzów imperialnej zależności i ustanowienie nowych
podstaw raktatowych stosunków wzajemnych (1990–1993) 165
2. Pogarszanie się stosunków wzajemnych w związku z integracją Polski z NATO
(1993–1999) 170
3. Od oczekiwanego przełomu do kryzysu w stosunkach wzajemnych (1999–2007) 175
4. Polityka pragmatycznego układania stosunków wzajemnych (od jesieni 2007 roku) 186
Pytania i zagadnienia kontrolne 189
Rozdział VII
Stosunki z Ukrainą 190
1. Stosunek Polski do niepodległości Ukrainy i nawiązanie współpracy
polsko-ukraińskiej 190
2. Traktat o dobrym sąsiedztwie, przyjaznych stosunkach i współpracy 192
3. Koncepcja partnerstwa strategicznego 194
4. Realizacja partnerstwa strategicznego 201
4.1. Współpraca polityczna i w zakresie bezpieczeństwa 202
4.2. Stosunki gospodarcze 208
4.3. Stosunki w dziedzinach humanitarnych 212
5. Ocena partnerstwa strategicznego 220
Pytania i zagadnienia kontrolne 224
Rozdział VIII
Stosunki z Białorusią 225
1. Budowanie podstaw umownych współpracy sąsiedzkiej (1990–1994) 226
2. Trudności w stosunkach wzajemnych (1994–2008) 230
3. Powrót do współpracy dwustronnej (od 2008 roku) 239
Pytania i zagadnienia kontrolne 242
Indeks 243
251 stron, oprawa miękka
