Zagadnienia aferowej przestępczości gospodarczej, a szczególnie wyrafinowanych
oszustw finansowych to współcześnie najczęściej informacje medialne. Brak jest analiz
i wyników badań tych zagrożeń w ramach literatury naukowej i popularnonaukowej, a
szczególnie kryminologicznej i kryminalistycznej.
Wciąż brak jest profesjonalnych badań i analiz przestępczości gospodarczej oraz
oszustw klasycznych, jak i oszustw finansowych (np.: bankowych, giełdowych, kredytowych,
piramid i parabanków, zaliczkowych - nigeryjskich), a także nasilających się wciąż
różnorodnych oszustw internetowych.
Rozpoznawanie i ściganie, a także analizowanie i badanie tego typu zjawisk, ma istotne
znaczenie praktyczne dla zapobiegania przestępczości gospodarczej i wszelkim rodzajom
oszustw na szkodę osób fizycznych, jak i instytucji finansowych, a także innych firm i
przedsiębiorstw.
Celem monografii jest przybliżenie zagrożeń związanych z oszustwami
finansowymi oraz rozpoznawanie ich symptomów i stosowania ich w działaniach
zapobiegawczych. Książka zapełnia lukę naukową i wskazuje na wiele
praktycznych aspektów przeciwdziałania, a także pozwoli na uzupełnienie wiedzy z tej
dziedziny pracowników wielu instytucji. Ponadto, monografia ma również charakter
poradnika i stanowi analityczno-badawcze studium kryminologiczne, kryminalistyczne i
karnoprawne.
Praca adresowana jest do pięciu głównych grup zawodowych, które realizują zadania w
zakresie rozpoznawania i przeciwdziałania zorganizowanej przestępczości gospodarczej, a
szczególnie oszustwom finansowym, czyli do:
- wszystkich instytucji finansowych, a przede wszystkim do banków, biur maklerskich i
towarzystw ubezpieczeniowych;
- pracowników firm prowadzących audyty i kontrole finansowe;
- policji, prokuratury i sądów, a także ABW, WSI, CBA;
- menedżerów, których obowiązkiem jest zapewnienie bezpieczeństwa finansowego firmy
oraz podejmowanie decyzji, by wyeliminować konsekwencje niepotrzebnego ryzyka;
- przedstawicieli nauki i studentów, szczególnie z zakresu: prawa karnego i
gospodarczego, administracyjnego, bankowego, finansów, kryminologii i kryminalistyki oraz
organizacji i zarządzania, a także do wszystkich innych zainteresowanych tą złożoną
i niezwykle trudną problematyką.
Spis treści
WSTĘP
Rozdział 1 - PRZESTĘPSTWA GOSPODARCZE PRZEŁOMU XX I XXI WIEKU NA TLE POLSKICH
CZYNNIKÓW KRYMINOGENNYCH
Pojęcie i formy przestępczości gospodarczej
Badania nad etiologią przestępczości gospodarczej
Współczesna przestępczość w Polsce - główne zagrożenia
Przestępstwa gospodarcze i przestępstwa "towarzyszące"
Perfekcjonizacja i uzawodowienie przestępczości
Światowe tendencje w przestępczości gospodarczej
Sylwetka przestępcy gospodarczego
Triada: biznes - polityka - przestępczość
Definicja i uwarunkowania oszustwa
Rozdział 2 - OSZUSTWA BANKOWE, GIEŁDOWE I W RAMACH AKREDYTYWY
OSZUSTWA BANKOWE
Przestępczość bankowa na tle innych zagrożeń
Formy przestępstw ekonomiczno - finansowych
Przestępstwa na szkodę banków
Modus operandi sprawców oszustw bankowych i ubezpieczeniowych
Największe malwersacje bankowe
BCCI - oszustwa i pranie pieniędzy na miarę afery stulecia
Oszustwo na opcjach waniliowych - największa afera bankowa
Banki a światowe afery finansowe związane z fałszowaniem sprawozdań finansowych
Wykorzystywanie "śpiących rachunków"
Banki a lokaty z oszustw podatkowych
Poszukiwanie "dowodowego śladu transakcyjnego"
MANIPULACJE (OSZUSTWA) GIEŁDOWE
Prawo "pierwszego miliona" a informacje poufne
Rozwój rynku kapitałowego
Sztuka wyboru akcji: wiedza, intuicja czy przypadek
Zasady inwestowania na giełdzie
Pułapki gry giełdowej
Modus operandi sprawców manipulacji giełdowych na przykładzie praktyki śledczej FBI
Manipulowanie informacją,
"Pudełkowanie"
"Jazda na gapę"
"Stowarzyszenie wspólnego obrotu"
"Sprzedaż wewnętrzna"
Fałszywe zgłoszenia do KPW
"Czysty handel"
"Bicie piany"
"Malowanie wstęgi"
"Transakcje z wyprzedzeniem"
"Transakcje ukartowane" i "zajeżdżanie"
"Zmiana rąk"
"Przemieszczenie transakcji"
"Handel po godzinach"
Gromadzenie dowodów w postępowaniu karnym
Pompowanie cen i inne głośne afery
Maklerzy giełdowi na usługach mafii
Przestępstwa na polskim rynku kapitałowym
Perfekcjonizm sprawców a problemy wykrywcze
Współdziałanie maklera z inwestorem
Manipulant - makler - publicysta
Pierwsze sprawy o "insider trading"
Fałszerstwa i oszustwa
"Białe kołnierzyki" w "spółdzielni"
Poszukiwany obrotny makler wart 10 milionów zł
Ochrona publicznego obrotu papierami wartościowymi
Klasyfikacja przepisów
Szczegółowe postanowienia art. 178 - 184 ustawy
Fałszowanie informacji
Kryminologiczne i kryminalistyczne aspekty zapobiegania
Rozpoznawanie transakcji podejrzanych
Profilaktyczne procedury biur maklerskich oparte o "chińskie mury"
Potrzebny profesjonalizm
Determinanty skutecznego działania
Zalecenia dla ostrożnego inwestora
OSZUSTWA W RAMACH AKREDYTYWY
Handlowe transakcje dokumentowe w rozliczeniach bankowych
Definicja akredytywy w przepisach międzynarodowych
Definicja i rodzaje akredytyw w polskim prawie bankowym
Rola "Jednolitych zwyczajów i praktyki..."
Uwaga na "rozsądną staranność" i "cechy zewnętrzne"
Zapobieganie oszustwom w ramach akredytywy
Akredytywa z Wysp Dziewiczych
Najsłynniejsze oszustwa w ramach akredytywy
Akredytywa w aferze ziemniaczanej
Międzynarodowa afera fałszerzy i oszustów na przykładzie materiałów Interpolu
Wnioski pod rozwagę pracowników organów ścigania, urzędników bankowych i klientów
banków
Rozdział 3 - OSZUSTWA KREDYTOWE
ZASADY UDZIELANIA KREDYTU BANKOWEGO
Jak dobrze sprzedać kredyt, czyli współczesne zalety marketingu i reklamy
Ryzyko kredytowe i jego obszary
Sylwetka idealnego kredytobiorcy a korzyści kredytodawcy
Skutki nadmiernego zadłużenia
Pojęcie kredytodawcy i kredytu
Pojęcie zdolności kredytowej
Definicja umowy kredytowej
Prawne zabezpieczenie kredytu
Kredyt konsumencki
Złe kredyty
UWARUNKOWANIA OSZUSTW KREDYTOWYCH. WYNIKI ANALIZ ORAZ OCENA ROZWOJU ZAGROŻEŃ
Z historii oszustw kredytowych
Sytuacja kryminogenna na tle przemian społeczno - gospodarczych
Oszustwa finansowe jako problem międzynarodowy. Działanie sprawców z zewnątrz banku.
Działanie sprawców wewnątrz banku
Kredyt, najlepszym "skokiem na bank" = pierwsza połowa lat 90. XX w.
Krakowscy oszuści bankowi
Firma Art. -Polus oraz jej grupa fałszerzy i oszustów
Spółki Bella Arte, Totus i inni
Oskarżeni bankowcy, czyli jak umiejętnie wykorzystać nieudolność banku
Niekompetencja i korupcja - jako czynniki ułatwiające działalność oszustów
Modus operandi sprawców zorganizowanej grupy oszustów
Kredyt za wszelką cenę?
Początki stabilizacji systemu bankowego na przełomie XX i XXI w. i kolejne afery bankowe
Poczucie bezkarności jako najgroźniejszy czynnik kryminogenny - wciąż aktualny
Decydenci i zorganizowani przestępcy w rozbitym układzie korupcyjno - podatkowym
Żemek i jego "ofiary" jako przestępny układ bankowo - kredytowy
Typowe formy działania oszustów kredytowych na przełomie XX i XXI wieku
Uwagi wstępne
Kredyt dla "słupa", czyli skutki kradzieży tożsamości
Samochód dla oszusta za pieniądze banku
Zastaw hipoteczny w ocenie skorumpowanego rzeczoznawcy
Fałszywe dokumenty finansowe, handlowe i podatkowe jako podstawa do udzielenia kredytu
Cichy kredyt
Pracownik banku ponad prawem, czyli inne naruszenia prawa i procedury kredytowej
Motywy działania oszustów kredytowych
Mechanizm oszustwa kredytowego na podstawie wyników analiz i badań własnych
W stadium ubiegania się o kredyt
W stadium wykorzystania kredytu
Przestępne formy działania osób odpowiedzialnych
PRZECIWDZIAŁANIE OSZUSTWOM KREDYTOWYM
Rozpoznawcza i profilaktyczna rola procedur bankowych, nadzoru i kontroli
Zasada ograniczonego zaufania a procedura kredytowa
Model wzorcowej procedury kredytowej i jej podstawowe etapy
Obowiązek doskonalenia procedur oraz zasad nadzoru i kontroli
Profesjonalna staranność audytora
Zalety i wady kontroli
System działań kontrolnych w stadium wykorzystania kredytu
Kontrolne zadania jednostki nadrzędnej
Profilaktyczna rola biura informacji kredytowej
Rozpoznawcze i profilaktyczne działania innych instytucji
ZNACZENIE REGULACJI PRAWNYCH
Oszustwo gospodarcze, inaczej kapitałowe
Oszustwo kredytowe jako czyn podstawowy z art. 297 § 1 k.k.
Odpowiedzialność urzędnika bankowego - art. 297 § 2 k.k.
Czynny żal, czyli uniknięcie odpowiedzialności karnej - art. 297 § 3 k.k.
Łagodny stan prawny czy wyrozumiałość sądu?
NOWE I PROJEKTOWANE REGULACJE PRAWNE
Ustawa antylichwiarska,
Upadłość konsumencka - wyjście z zadłużenia dla osób fizycznych.
REAKCJA BANKÓW NA ZAISTNIAŁE PRZESTĘPSTWA
Bank jako instytucja pokrzywdzona
Przepisy kodeksu karnego chroniące bank jako wierzyciela
Art. 300 k.k. - udaremnienie lub uszczuplenie zaspokojenia wierzyciela w razie grożącej
niewypłacalności.
Art. 301 § 1 k.k. - przeniesienie majątku na nowo utworzoną jednostkę gospodarczą
Art. 302 § 1 k.k. - pokrzywdzenie niektórych wierzycieli
Formułowanie zawiadomienia o uzasadnionym podejrzeniu popełnienia przestępstwa
Pojednanie banku z wierzycielem
BIEGŁY I JEGO WIADOMOŚCI SPECJALNE W BADANIU PRZESTĘPCZOŚCI GOSPODARCZEJ I PATOLOGII
OBROTU GOSPODARCZEGO
PRZEDAWNIENIE - KLĘSKA BANKU I ŚLEDZTWA CZY BEZRADNOŚĆ SĄDU
RECEPTY NA UNIKNIĘCIE ZŁYCH KREDYTÓW I UJAWNIENIE OSZUSTWA
Rozdział 4 - KREDYT W SYSTEMIE KONSORCJUM ARGENTYŃSKIEGO
Wprowadzenie
Pojęcie systemu argentyńskiego, czyli kredytu z kosztami wstępnymi
Kusząca reklama
Raport Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
Wybrane warunki zawarte w postanowieniach umowy
Wyniki postępowań UOKiK i organów ścigania
Opinie poszkodowanych
Symptomy działania firm w systemie argentyńskim
Jak funkcjonuje nowe prawo
Rozdział 5 - INWESTOWANIE W ŁAŃCUSZKI, PIRAMIDY, PARABANKI
Wprowadzenie
"Inwestycje" Ponziego i jego następców
"Łańcuszki" i piramidy finansowe - zasady działania
Skyline i Titan - mistrzowska socjotechnika
MMM - największa piramida rosyjska
Sude i inne piramidy albańskie oraz skutki ich działalności
Przegląd polskich piramid i parabanków
Historia BKO, czyli skandaliczne życie i śmierć pierwszego aferzysty III RP
Parabanki a skutki efektywnej roli ścigania karnego
Podstawa prawna ścigania parabanków
Galicyjski Trust Kapitałowo - Inwestycyjny S.A.
Prywatna Agencja Lokacyjna
Adaldan
Jak ścigano agitatora do gry komputerowej SKYLINE
Konsorcjum Finansowo-Inwestycyjne Colloseum
Parabanki XXI wieku
Wzlot i upadek Warszawskiej Grupy Inwestycyjnej - WGI
Interbrok Investment - wyłącznie dla VIP-ów
Inne firmy - inne wyrafinowane oszustwa
Modus operandi sprawcy i zasady rozpoznawania afer inwestycyjnych
Magia oszustwa finansowego
Uwagi na temat zapobiegania
Aneks - Wzór umowy z BKO
Rozdział 6 - NOWE PROJEKTY OSZUSTW NA TLE BIEŻĄCYCH POTRZEB SPOŁECZNYCH
Wprowadzenie
Oferta Organizacji Finansowania Inwestycji (OFI)
"Gold Dore Certificates" (GDCs) - certyfikaty tylko dla VIP-ów
Humanitarian Project Funding with a Bank Guarantee
Długoterminowy tani kredyt pod gwarancję bankową
Wysoko dochodowy program finansowy za gwarancję bankową
Kredyt bezzwrotny dla gmin dotkniętych powodzią
Eldorado i Las Vegas pod Białą Podlaską
Inne projekty w formie kredytów lub dotacji unijnych
Rozdział 7 - ZAGROŻENIA Z CYBERPRZESTRZENI
SPAM JAKO ZWIASTUN OSZUSTWA Z CYBERPRZESTRZENI
Wprowadzenie
Rozpoznawanie przestępczości internetowej
Wyniki analiz Internet Fraud Complaint Center
Wszystko zaczyna się od reklamy internetowej
Pojęcie i rodzaje spamu
Skutki otrzymywania niechcianych informacji
Rodzaje spamów - wyniki badań własnych
Analiza spamów finansowych
Phishing i akcje śmieciowe oraz korzystne oferty współpracy
Wybrane efekty ścigania spamerów. Czarna lista spamerów
Wybrane regulacje UE i polskie przepisy prawne
Kilka rad dla inwestora wykorzystującego niechciane informacje
PAŃSTWO W CYBERPRZESTRZENI, JEGO OFERTY I OSZUSTWA
Uwaga na Dominion of Melchizedek.
Atol Taongi
Konstytucja i prawo bankowe Melchizedeku
Cyberbanking i inne oszustwa
Założyciele Melchizedeku i ich przeszłość biznesowo-kryminalna
OSZUSTWA Z WYKORZYSTANIEM KART PŁATNICZYCH
Rozpoznane formy fałszerstw i oszustw przy użyciu kart płatniczych
Przestępne wykorzystywanie Internetu
Sniffery pakietów
Spoofing WWW
Phishing
Inne rozpoznane formy działania
Skimming bankomatowy
Wykorzystywanie kart zagubionych i skradzionych
Przerabianie i podrabianie kart płatniczych
"Biały plastik" (technika White Plastic)
Karty niedoręczone
Nielegalne wykorzystanie numeru karty
Carding i inne metody działania
Wciąż ryzykowne transakcje internetowe
Specyfika przestępstw komputerowych
Przestępstwa komputerowe przewidziane w kodeksie karnym
Inne przestępstwa związane z powszechnym stosowaniem komputerów
Rozdział 8 - NIGERYJSKIE OSZUSTWA ZALICZKOWE
Wprowadzenie
Największe afery zaliczkowe
Polscy biznesmeni ofiarami oszustów nigeryjskich
Pojęcie nigeryjskiego oszustwa zaliczkowego, czyli z kosztami wstępnymi
Mechanizmy oszustwa zaliczkowego według FBI
Geneza i uwarunkowania zaliczkowych oszustw nigeryjskich
Rozpoznane rozmiary i skutki oszustw nigeryjskich
Fenomenologia kryminalna
Adresaci i ofiary oszustów
Mago-mago, czyli magiczne tworzenie dolarów i banków
"Nigeryjski łącznik" - efekty polskiego śledztwa dziennikarskiego
Modus operandi sprawców
Przytłoczony bogactwem oferent oczekuje pomocy
Etapy działania oszusta
Zaliczka za prowizję i polskie dokumenty finansowo - bankowe
Symptomy oszustwa nigeryjskiego
Niespodziewane efekty biznesowej wizyty w Nigerii
Sylwetka sprawcy i organizacja "przedsiębiorstw" przestępczych
Główne warianty oszustw zaliczkowych
Wariant nigeryjski - uniwersalny
Wariant panamski - pranie pieniędzy
Wariant wysokiej specjalizacji - PIB czyli Pierwszorzędne Instrumenty Bankowe
Przegląd podejrzanych ofert
Kontrakt "rządowy"
Zakup polskich złotych, jako sugestia prania pieniędzy i tworzenie nowych miejsc pracy
Program handlowy dla dobrego banku
Oferta przy okazji rzekomej zmianie adresu
Kryminalistyczno - finansowa charakterystyka podejrzanych ofert
Syntetyczne ujęcie rozpoznanych metod działania sprawców oraz podstawowe wskazania
zapobiegawcze
Wybrane przedsięwzięcia profilaktyczne wybranych instytucji
Ostrzeżenia Ministerstwa Gospodarki i Ambasady Nigerii
Propozycje profilaktycznych czynności banków
Rozpoznawcze i zapobiegawcze działania policyjne
ANEKS
WYKAZ TERMINÓW STOWANYCH W BANKOWOŚCI I ICH SKRÓTY, KTÓRYMI SĄ NASYCONE OFERTY
OSZUSTÓW
PRZYKŁADY OFERT NADSYŁANYCH DO INSTYTUCJI FINANSOWO - BANKOWYCH
WYKAZ NAJCZĘŚCIEJ WYSTĘPUJĄCYCH OSÓB I FIRM NADSYŁAJĄCYCH PODEJRZANE OFERTY
Rozdział 9 - CIEMNA I ZŁOTA LICZBA PRZESTĘPSTW GOSPODARCZYCH
"Złota reguła 10 procent"
Rozpoznawanie przestępczości "utajonej"
Pojęcie i uwarunkowania oraz skutki występowania ciemnej liczby przestępstw
Terminologia i zakres pojęć dotyczących przestępstw kryminalnych
"Teoria obwarzanka" a ciemna liczba oszustw gospodarczych
Złota liczba przestępstw i jej niektóre aspekty
Działalność i perypetie szefa Broadway International Limited
"Złoty" przestępca a władza polityczna i gospodarcza
Kazus "złotego przestępcy"
Ciemna liczba a ekonomiczne skutki przestępczości
Rozpoznane dochody z działalności przestępczej
Sektory oszustw gospodarczych
Wady statystyk przestępczości
Brak wiarygodności czy manipulacje
Kreatywna statystyka policyjna dla propagandy sukcesu
Co do ukrycia mają inne policje?
Wnioski z dotychczasowych analiz i badań kryminologicznych
Podsumowanie i wnioski
Bibliografia
496 stron, B5, miękka oprawa
