Ustanowienie spadkobiercy w testamencie w systemach prawnych Common Law
i Civil Law
Prezentowane opracowanie to analiza instytucji powołania spadkobiercy w
testamencie.
Autor stara się odpowiedzieć na cztery pytania: kto może być spadkodawcą,
kogo można ustanowić spadkobiercą, co może zostać przekazane w spadku oraz w jaki
sposób spadkodawca może w testamencie ustanowić spadkobiercę.
Praca jest nie tylko klasyczną monografią z zakresu prawa spadkowego, lecz także
włącza się w nurt ogólnoeuropejskiej dyskusji o unifikacji prawa prywatnego. Stawia
pytanie o możliwość i celowość unifikacji prawa spadkowego, identyfikuje przeszkody
dla tego procesu (co daje asumpt dla dyskusji o unifikacji pojęcia własności) oraz
porównuje odmienności w zakresie regulacji dziedziczenia i testamentów w prawie
anglosaskim i kontynentalnym. Publikacja może być użyteczna dla teoretyków i dla
praktyków, którzy coraz częściej muszą rozwiązywać problemy dotyczące
dziedziczenia mienia znajdującego się w różnych krajach i oceniać ważność i
skuteczność testamentów sporządzonych w odmiennych systemach prawnych.
Spis treści:
Przedmowa
Wykaz skrótów
Wykaz literatury
Wykaz orzeczeń
Wprowadzenie
Rozdział I. Zagadnienia terminologiczne
§ 1. Terminologia procesu unifikacji prawa
I. Konsolidacja (kompilacja)
II. Kodyfikacja
1. Kodyfikacja a system common law
2. Kodeks jako kategoria technicznoprawna
3. Specyficzne formy kodyfikacji: Restatements of law i modelowe statuty
III. Harmonizacja
IV. Unifikacja
V. Terminologia procesu unifikacji prawa a ustanowienie spadkobiercy w testamencie
§ 2. Podstawowa terminologia prawa spadkowego
I. Dziedziczenie testamentowe i ustawowe (testacy i intestacy)
II. Pojęcie spadkobiercy (dziedzica, zapisobiercy) - successor (beneficiary, heir,
legatee)
III. Pojęcie testamentu (will)
IV. Powołanie spadkobiercy jako klauzula testamentowa (appointment of successor,
institution of successor)
V. Ustanowienie spadkobiercy a konieczna treść testamentu
Rozdział II. Powołanie spadkobiercy w systemach prawnych common
law i civil law
§ 1. Sposób powołania spadkobierców w testamencie
I. Powołanie spadkobiercy w testamencie
1. Sposób powołania spadkobiercy
2. Powołanie spadkobiercy pod warunkiem lub z zastrzeżeniem terminu
3. Spadkobiercy substytucyjni
4. Powołanie spadkobiercy a rodzaj otrzymanego w spadku przysporzenia
5. Doktryna inkorporacji (doctrine of incorporation).
6. Kodycyl
7. Pełnomocnictwo do powołania spadkobiercy (delegation of power to appoint successors)
II. Powołanie spadkobiercy w aktach niebędących testamentami
1. Współwłasność (joint tenancy)
2. Desygnowanie beneficjentów (beneficiary designations, statutory nominations)
3. Precatory instruments
4. Darowizna na wypadek śmierci (gifts in case of death)
5. Umowy regulujące dziedziczenie (contracts to make wills)
III. Podsumowanie
§ 2. Zakres podmiotowy powołania do spadku w testamencie (pojęcia spadkodawcy i
spadkobiercy)
I. Pojęcie spadkodawcy (testatora)
II. Pojęcie spadkobiercy
1. Niezdolność do dziedziczenia i niegodność dziedziczenia w systemie civl law
2. Niezdolność do dziedziczenia i niegodność dziedziczenia w systemie common law
3. Podsumowanie
§ 3. Ustanowienie spadkobiercą przez powołanie do określonych praw ze spadku
I. Skład spadku
II. Powołanie spadkobiercy do rzeczy lub praw należących do osób trzecich
1. Stanowisko systemu common law
2. Stanowisko systemu civil law
3. Podsumowanie
III. Ograniczenia swobody testowania
1. Swoboda testowania w systemie prawa anglosaskiego
2. Swoboda testowania w systemie prawa kontynentalnego
3. Podsumowanie
IV. Wpływ testatora na losy majątku po śmierci (testament działowy)
V. Podsumowanie -możliwość unifikacji regulacji zakresu swobody testatora przy
powołaniu spadkobierców przez rozrządzenie mortis causa
na ich rzecz prawami lub rzeczami
§ 4. Przejście praw na spadkobierców testamentowych
I. Stanowisko systemu civil law
II. Stanowisko systemu common law
III. Mechanizm transmisji aktywów i pasywów mortis causa w ujęciu porównawczym
IV. Podsumowanie
Rozdział III. Odmienna koncepcja własności w systemie common
law i civil law jako najważniejsza przeszkoda dla unifikacji instytucji ustanowienia
spadkobiercy
§ 1. Terminologia prawa własności
I. Common law
II.Civillaw
III. Pojęcie własności
§ 2. Pojęcie własności w systemie common law
§ 3. Pojęcie własności w systemie civillaw
§ 4. Możliwość unifikacji koncepcji prawa własności (dyskusje teoretyczne)
§ 5. Praktyczne doświadczenia z unifikacją prawa własności
§ 6. Wprowadzenie trustów w systemie civil law jako przykład próby unifikacji prawa
własności
I. Własność appropriated to apurpose (powiązana z celem)
II. Własność trustee (zarządcy trustu)
§ 7. Propozycja jednolitej koncepcji prawa własności
§ 8. Uzasadnienie celowości unifikacji prawa własności
I. Unifikacja własności ograniczona do kwestii terminologicznych
II. Unifikacja prawa własności ograniczona do niektórych jego części
III. Argumenty podważające celowość unifikacji prawa własności i ich krytyka
IV. Argumenty za unifikacją prawa własności
V. Podsumowanie
Rozdział IV. Argumenty uzasadniające potrzebę unifikacji
regulacji powołania spadkobiercy
§ 1. Uzasadnienie dla unifikacji (całego) prawa prywatnego
I. Argumenty na rzecz unifikacji prawa prywatnego
II. Krytyka stanowiska przeciwnego unifikowaniu prawa prywatnego
§ 2. Uzasadnienie dla unifikacji prawa spadkowego (regulacji ustanowienia spadkobiercy)
§ 3. Podsumowanie
Rozdział V. Konkluzje de lege lata i wnioski de lege ferenda
§ 1. Wnioski końcowe
§ 2. Założenia propozycji zunifikowanych reguł ustanowienia spadkobiercy
Indeks rzeczowy
370 stron, B5, miękka oprawa
- 
-