Podręcznik przedstawia węzłowe zagadnienia ogólne prawa –
rozumianego jako złożone, lecz dające się ująć jako całość zjawisko historyczne,
psychologiczne, społeczne, kulturowe, komunikacyjne czy polityczne – a nie jako zbiór
przepisów obowiązujących „tu i teraz”.
Część pierwsza dotyczy stosunków między teorią i filozofią prawa w ramach
niedogmatycznych dyscyplin nauk prawnych.
W części drugiej szeroko przedstawione są podstawowe kierunki filozoficznej
i teoretycznej refleksji nad prawem.
Część trzecia zawiera próbę odpowiedzi na pytania: co to jest prawo – w
wymiarze formalnym, aksjologicznym i realnym; jakie powinno być dobre prawo; co powoduje,
że prawo obowiązuje.
W ostatniej części, stanowiącej podsumowanie, porusza się kwestie tworzenia
i stosowania prawa w takim kontynentalnym państwie europejskim jak Rzeczpospolita Polska
u progu drugiej dekady XXI w. Korzy-stanie z podręcznika ułatwiają obszerne skorowidze:
osobowy i rzeczowy, jak również wykaz cytowanych źródeł i literatury.
Hubert Izdebski jest profesorem zwyczajnym, dyrektorem Instytutu Nauk
o Państwie i Prawie Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego (od 1993
r.). Wykłada w Collegium Civitas oraz Krajowej Szkole Administracji Publicznej, wykonuje
także zawód radcy prawnego. Jest autorem książek z zakresu prawa publicznego oraz jego
podstaw teore-tycznych i historycznych, w tym wydanych przez LexisNexis: Fundamenty
współczesnych państw, Doktryny polityczno-prawne oraz Samorząd terytorialny. Podstawy
ustroju i działalności.
Spis treści:
Wprowadzenie
Część pierwsza
TEORIA PRAWA A FILOZOFIA PRAWA -PODEJŚCIA DO ZJAWISKA PRAWA
ROZDZIAŁ I. Filozofia a teoria
ROZDZIAŁ II. Początki terminów "filozofia prawa" i "teoria
prawa"
ROZDZIAŁ III. Filozofia prawa a teoria prawa we współczesnej doktrynie polskiej
ROZDZIAŁ IV Teoria prawa a filozofia prawa na kontynencie europejskim i w krajach
anglosaskich
ROZDZIAŁ V Teoria i filozofia prawa a postdyscyplinarność w naukach
społecznych
Część druga
PODSTAWOWE MATERIE SPORU O PRAWO.
SZKOŁY MYŚLENIA FILOZOFICZNEGO, POLITYCZNEGO I PRAWNICZEGO A KIERUNKI FILOZOFII I TEORII
PRAWA
ROZDZIAŁ VI. Uwagi wprowadzające
ROZDZIAŁ VII. Podstawowe kierunki sporów o prawo
1.Prawo a państwo
2.Prawo autonomiczne w stosunku do władzy publicznej i rządy prawa
a prawo tworzone przez władzę i państwo prawne
3.Antypozytywizm i realizm prawniczy a pozytywizm i formalizm
prawniczy
ROZDZIAŁ VIII. Różne podejścia filozoficzne a rozumienie prawa
1.Filozofia w starożytności a prawo
2.Myśl św. Tomasza z Akwinu i ontologiczne podejście do prawa
3.Filozofia Hegla - prawo jako zjawisko historyczne
4.Filozofia Immanuela Kanta i teoriopoznawcze podejście do prawa
5.Fenomenologia i jej wpływ na poglądy o prawie
6.Hermeneutyka i hermeneutyczne ujęcie prawa
7.Filozofia pragmatyzmu i realistyczne ujmowanie zjawiska prawa
8.Filozofia analityczna - prawo jako zjawisko językowe
9.Filozofia działań komunikacyjnych i prawo w ujęciu argumentacyjno -dyskursywnym
ROZDZIAŁ IX. Szkoły myślenia politycznego
a ujęcie zjawiska prawa
1.Uwagi wprowadzające - wspólnotowość i zrzeszeniowość
2.Kolektywizm i indywidualizm a prawo
3.Rola instytucji społecznych
4.Społeczeństwo i państwo, prawo w społeczeństwie obywatelskim
5.Dobre rządzenie a dobre prawo
ROZDZIAŁ X. Myśl prawnicza - od prawa do filozofii
i teorii prawa
1.Uwaga wstępna i
2.Leon Duguit - obiektywne prawo społeczne
3.Leon Petrażycki - psychologiczna teoria prawa
4.Inne wydania psychologizmu: realizm skandynawski i psychoanaliza w badaniach prawnych
5.Hans Kelsen - szczególna odmiana pozytywizmu
6.Gustaw Radbruch - od pozytywizmu do neokantowskiego rygoryzmu moralnego
7.John Finnis - "nowa teoria prawa naturalnego"
8.Dyskusje o prawie w jurysprudencji anglosaskiej (Hart, Fuller, Dworkin)
9.Nowe poszukiwania: Law and Economics i Critical Legał Studies
Część trzecia
WSPÓŁCZESNE ASPEKTY ZJAWISKA PRAWA
ROZDZIAŁ XI. Wymiar formalny, aksjologiczny i realny zjawiska prawa
1.Złożoność zjawiska prawa
2.Prawo w wymiarze formalnym
2.1.Norma prawna
2.2.Normy "prawa twardego" i "prawa miękkiego"
2.3.Normy reguły i normy zasady
2.4.Źródła prawa. Akt normatywny
2.5.Struktura aktu normatywnego
2.6.Norma a przepis prawny
2.7.Wykładnia prawa
2.8.Podstawowe wewnętrzne zróżnicowanie prawa
3.Prawo w wymiarze aksjologicznym
3.1.Prawo i wartości - dobro wspólne, sprawiedliwość, godność człowieka
3.2.Prawo a moralność
3.3.Problem prawa naturalnego
3.4.Nieposłuszeństwo obywatelskie
4.Prawo w wymiarze realnym
4.1.Realizm w teorii prawa
4.2."Granice prawa"
ROZDZIAŁ XII. Cechy dobrego prawa w społeczeństwie obywatelskim i
demokratycznym państwie prawnym
1.Prawo do przyzwoitej legislacji
2.Państwo prawne w znaczeniu formalnym i materialnym
a dobre prawo
3.Inne standardy dobrego prawa
ROZDZIAŁ XIII. Podstawy obowiązywania prawa
1.Różne znaczenia obowiązywania prawa. Obowiązywanie
a przestrzeganie prawa
2.Prawo jako wyraz woli, wyraz rozumu i wyraz wartości
ROZDZIAŁ XIV Tworzenie i stosowanie prawa w państwie europejskim w XXI wieku
Cytowane źródła i literatura
Indeks rzeczowy
Indeks osobowy
360 stron, A5, oprawa miękka
