Tematem niniejszej książki są stosunki Kuby i Afryki w latach
1959-2005.
Główną tezą pracy jest stwierdzenie, że stosunki kubańsko-afrykańskie
przeszły po 1959 r. głęboką ewolucję - od idealistycznej wizji światowej rewolucji
narodów postkolonialnych do współpracy opartej na poszanowaniu różnic i wzajemnych
interesów. Przez długie lata Kuba poświęcała życie swoich obywateli i przeznaczała
ogromne ilości środków materialnych walcząc w afrykańskich wojnach, praktycznie nie
zyskując nic w zamian. Pod koniec lat 80. Hawana - zarówno z przyczyn wewnętrznych, jak
i zewnętrznych - została zmuszona do wycofania swoich wojsk z Czarnego Lądu. Jednak
wcześniejsze zaangażowanie Hawany w Afryce procentuje do dziś, o czym świadczą
niezwykle serdeczne i przyjazne stosunki z krajami afrykańskimi. Relacje
kubańsko-afrykańskie można obecnie rozpatrywać także w szerszym kontekście
współpracy krajów Południa. Można więc stwierdzić, że wcześniejsza obecność
wojskowa Kuby w Afryce przekłada się współcześnie na bliską kooperację na różnego
rodzaju forach międzynarodowych.
Mamy nadzieję, że nasza książka nie jest tylko odtwórczym
przedstawieniem badanej problematyki, ale także inspiracją do szerszych studiów na ten
temat. Do przygotowania niniejszej publikacji zaproszeni zostali zarówno afrykaniści,
latynoamerykaniści, jak i osoby, które potrafiły spojrzeć na relacje
kubańsko-afrykańskie z pewnego dystansu. W rezultacie autorzy, przede wszystkim skupieni
wokół Instytutu Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego, opisują - mamy
nadzieję - w sposób spójny i kompletny tę problematykę. Oprócz dogłębnej analizy
prac opublikowanych na prezentowany temat, staraliśmy się poszerzyć dotychczasową
wiedzę. Dowodem tego jest fakt, że nasze badania były prowadzone w Rosji, Francji,
Protugalii, Stanach Zjednoczonych oraz na Kubie. Za nasz wkład do wiedzy na temat
stosunków kubańsko-afrykańskich uważamy także zwrócenie uwagi na kwestie, które
dotychczas były, mniej lub bardziej konsekwentnie, pomijane w światowej literaturze -
stosunki gospodarcze, wymianę naukowo-techniczną, pomoc pozawojskową i nade wszystko
kulturowy aspekt kubańskiego zaangażowania w Afryce...
Spis treści:
Wykaz akronimów
Spis map
Wstęp
CZĘŚĆ I GLOBALNY KONTEKST STOSUNKÓW KUBY Z PAŃSTWAMI AFRYKAŃSKIMI
Rozdział I
Marcin F. Gawrycki, Wiesław Lizak
Przesłanki i uwarunkowania stosunków Kuby z państwami Afryki
1. Afryka jako region geopolityczny
2. Nastawienie afrykańskiego ruchu narodowowyzwoleńczego wobec Kuby
3. Przyczyny zaangażowania się Kuby w Afryce
4. Afrykańska polityka Kuby w latach 1959-1989
Rozdział II
Piotr Płachtański, współ. Jacek Wasilewski
ZSRR i europejskie państwa socjalistyczne wobec polityki Kuby w Afryce
1. Kubańsko-radziecki sojusz w Afryce
1.1. Od braku koordynacji do pierwszych zapowiedzi współdziałania
1.2. Współpraca na dobre i na złe
2. Europejskie państwa socjalistyczne wobec zaangażowania Kuby w Afryce
2.1. Bułgaria, Czechosłowacja, NRD
2.2. Rumunia
2.3. Jugosławia
2.4. Polska
Rozdział III
Piotr Płachtański
USA wobec kubańskiego zaangażowania w Afryce
1. Kuba w Afryce - nerwy Waszyngtonu poddane trudnej próbie
2. Percepcja przez pryzmat kukiełkowego teatru
3. Carter wobec Hawany - gałązka oliwna czy tylko papierek lakmusowy?
4. Kubańskie pożegnanie z Afryką, czyli chwila złudnej nadziei (w Hawanie) i żadnych
wniosków (w Waszyngtonie)
Rozdział IV
Jacek Wasilewski, współ. Joanna Kurowska
Państwa Europy Zachodniej i Afryka
1. Portugalia
2. Wielka Brytania
3. Francja
4. Belgia
5. Hiszpania
6. Włochy
7. RFN
Rozdział V
Marcin F. Gawrycki
ChRL wobec dziaŁań Kuby i ZSRR w Afryce
1. ChRL a rozłam w światowym ruchu komunistycznym
2. Teoria "trzech światów"
3. Kuba wobec sporu radzieckiego-chińskiego
4. Afryka w planach Pekinu
Rozdział VI
Marcin F. Gawrycki
W poszukiwaniu trzecioświatowej solidarności
1. Ruch Solidarności Trzech Kontynentów
1.1. Geneza i przebieg Konferencji Trzech Kontynentów
1.2. Tricontinental
1.3. Postanowienia Konferencji Trzech Kontynentów
2. Ruch państw niezaangażowanych
2.1. Na drodze do niezaangażowania
2.2. Kuba w ruchu państw niezaangażowanych
Rozdział VII
Anita Oberda
Stosunki kubańsko-afrykańskie po zimnej wojnie - redefinicja celów i form
zaangażowania
1. Uwarunkowania polityki Kuby wobec Afryki po 1989 r.
2. Miejsce Afryki w polityce zagranicznej Kuby po 1989 r
3 Współpraca Kuby i Afryki na forum międzynarodowym po zakończeniu zimnej wojny
3.1. Ruch państw niezaangażowanych
3.2. Organizacja Narodów Zjednoczonych
3.3. Grupa 77
4. Próba podsumowania
CZĘŚĆ II POLITYKA KUBY WOBEC PAŃSTW AFRYKI
Rozdział VIII
Andrzej Szeptycki
Algieria: wrota do Afryki
1. Braterstwo dwóch rewolucji
2. Pierwsze kontakty
3. Pustynna wojna
4. Most do Ameryki Łacińskiej
5. Upadek Ben Belli
6. Próba podsumowania
Rozdział IX
Marcin F. Gawrycki
Mission Impossible? - Ernesto Che Guevara i Kongo
1. Wizja rewolucji światowej Ernesta Che Guevary
2. Z Ameryki Łacińskiej do Afryki
3. Geneza konfliktu kongijskiego
4. Che w Kongu-Leopoldville
Rozdział X
Jacek Wasilewski
Zaangażowanie Kuby w konflikty w Afryce Południowej
1. Angola
1.1. Początki walki narodowowyzwoleńczej
1.2. Dekolonizacja
1.3. A luta continua
434 strony, B5, oprawa miękka
