Nowe wydanie książki będącej nie tylko uznanym podręcznikiem akademickim.
Autor prezentuje systematyczny i uporządkowany wykład obejmujący całą
niezbędną faktografię i interpretację potrzebną do zrozumienia ewolucji stosunków
międzynarodowych.
Koncentruje się na tych ideach i wydarzeniach międzynarodowych, które -
wyrastając ponad poziom międzynarodowy czy bilateralny - są elementami zmiany porządku
na szerszym obszarze geograficzno-politycznym w danym okresie dziejów.
Spis treści:
WSTĘP
Część pierwsza
EPOKA KONGRESU WIEDEŃSKIEGO I ŚWIĘTEGO PRZYMIERZA (1815-1870/1871)
I. GENEZA, FUNKCJONOWANIE I UPADEK SYSTEMU WIEDEŃSKIEGO
1. Wprowadzenie. Stosunki międzynarodowe na przełomie XVIII i XIX w.
1.1. Dwie rewolucje: amerykańska i francuska
1.2. Zniknięcie Polski z mapy Europy
1.3. System napoleoński
1.4. Ameryka, Afryka i Azja na przełomie wieków
2. Pierwsze próby tworzenia nowego ładu europejskiego
2.1. Rozpad imperium napoleońskiego
2.2. Traktat pokojowy
2.3. Rozstrzygnięcia terytorialne przed kongresem wiedeńskim
3. Kongres wiedeński i jego postanowienia
3.1. Ogólna charakterystyka
3.2. Problem Saksonii i Polski
3.3. Problem Niemiec
3.4. Sto dni i drugi pokój paryski
3.5. Rozstrzygnięcia w sprawie Niemiec
3.6. Problemy Włoch, Holandii i Szwajcarii
3.7. Inne decyzje
4. Święte Przymierze
5. Kwestie narodowe w stosunkach międzynarodowych (1820-1848)
5.1. Sprawa grecka
5.2. Rewolucja lipcowa we Francji i powstanie Belgii
5.3. Sprawa polska
5.4. Wiosna Ludów w Europie
6. Zmierzch Świętego Przymierza. Wojna krymska i jej konsekwencje
6.1. Kwestia wschodnia w polityce europejskiej (1831-1841)
6.2. Przyczyny i rezultaty wojny krymskiej
7. Cztery wojny europejskie. Proces jednoczenia Włoch i Niemiec
7.1. Wojna francusko-sardyńsko: austriacka. Zjednoczenie Włoch
7.2. Wojna prusko-austriacko: duńska
7.3. Wojna prusko-austriacka
7.4. Wojna niemiecko-francuska. Zjednoczenie Niemiec
II. PROCES KSZTAŁTOWANIA SIĘ ZACHODNIEJ HEMISFERY (AMERYKA
ANGLOSASKA I ŁACIŃSKA)
1. USA: między Hiszpanią i Wielką Brytanią
1.1. Zakup Luizjany
1.2. Wojna z Anglią i kwestia Kanady
1.3. Sprawa Florydy
2. Rewolucja niepodległościowa w Ameryce Łacińskiej (1810-1825)
2.1. Pojęcie "Ameryka Łacińska"
2.2. Przyczyny
2.3. Uwarunkowania międzynarodowe
2.4. Przebieg i rezultaty
3. Doktryna Monroe‘ego
4. Ekspansja terytorialna USA
4.1. Teksas
4.2. Kwestia Oregonu i Manifest Destiny
4.3. Meksyk
4.4. Alaska
5. Aspekty międzynarodowe wojny secesyjnej (1861-1865)
6. Powstanie Konfederacji kanadyjskiej
7. Idea i praktyka federacyjna w Ameryce Łacińskiej
8. Stosunki międzynarodowe w Ameryce Środkowej i na Karaibach
8.1. Sprawa Kuby
8.2. Rywalizacja USA i Wielkiej Brytanii w Ameryce Środkowej
8.3. Próba rekolonizacji Dominikany
9. Interwencje francuskie w Meksyku
10. Rywalizacja subregionalna w rejonie La Platy
III. POCZĄTKI RYWALIZACJI MOCARSTW NA DALEKIM I ŚRODKOWYM
WSCHODZIE
1. Ekspansja brytyjska w Indiach
2. Francuska kolonizacja Azji Południowo-Wschodniej
3. Wielkie mocarstwa a Chiny
4. Japonia i Korea
5. Ekspansja Rosji w Azji Środkowej i na Kaukazie
6. Rywalizacja angielsko-rosyjska na Środkowym Wschodzie
IV. AFRYKA PRZEDKOLONIALNA
1. Przemiany w Afryce Północnej
2. Międzynarodowe uregulowania w sprawie zniesienia handlu niewolnikami
3. Pierwsze posiadłości europejskie w Afryce Zachodniej. Powstanie Liberii
4. Opanowanie Afryki Południowej
V. PODSUMOWANIE CZĘŚCI PIERWSZEJ
DOKUMENTY
1. Projekt Deklaracji Prawa Międzynarodowego, złożony Konwentowi Narodowemu
Francji 23 kwietnia 1795 r
2. Dekret Napoleona o blokadzie kontynentalnej, Berlin, 21 listopada 1806 r.
3. Regulamin w sprawie stopni pierwszeństwa agentów dyplomatycznych, Wiedeń, 19 marca
1815 r
4. Simón Bolivar, List z Jamajki, Kingston, 6 września 1815 r
5. Akt Świętego Przymierza, Paryż, 26 września 1815 r
6. Depesza okólna Austrii, Rosji i Prus, wyjaśniająca cele zjazdu monarchów w Opawie,
1820 r
7. Orędzie Prezydenta Stanów Zjednoczonych Jamesa Monroe‘ego w sprawie polityki
nieinterwencji, Waszyngton, 2 grudnia 1823 r
8. Traktat o Unii, Lidze i Stałej Konfederacji pomiędzy Republikami Kolumbii, Ameryki
Środkowej, Peru i Stanami Zjednoczonymi Meksyku, Panama, 15
czerwca 1826 r
9. Traktat w sprawie pokoju, przyjaźni, handlu, odszkodowań itd. między Wielką
Brytanią a Chinami, Nankin, 29 sierpnia 1842 r
10. Brytyjski Akt Ameryki Północnej, 29 marca 1867 r
Część druga
W EPOCE KOLONIALNO-IMPERIALNEJ (1870/71-1918)
VI. EUROPA OD ZJEDNOCZENIA NIEMIEC DO I WOJNY ŚWIATOWEJ
1. Sojusz trzech cesarzy
2. Kwestia bałkańska i turecka
3. Powstanie Trójprzymierza
4. Formowanie się Trójporozumienia (Ententy)
4.1. Sojusz francusko-rosyjski
4.2. Porozumienie francusko-angielskie
4.3. Porozumienie angielsko-rosyjskie
5. Regulacje prawnomiędzynarodowe w sprawach wojny i pokoju
6. Problemy Turcji i Bałkanów
6.1. Rewolucja młodoturecka
6.2. Aneksja Bośni i Hercegowiny
6.3. Dwie wojny bałkańskie
6.4. Idee i dążenia Słowian bałkańskich
7. Ewolucja Trójprzymierza i Trójporozumienia
8. W latach I wojny światowej
8.1. Kryzys lipcowy
8.2. Cele wojenne mocarstw
8.3. Plany zawarcia pokoju
8.4. Rewolucja bolszewicka i pokój brzeski
8.5. Rozpad Austro-Węgier
8.6. Sprawa polska w czasie I wojny światowej
VII. PÓŁKULA ZACHODNIA NA PRZEŁOMIE WIEKÓW
1. Wojna Pacyfiku i jej konsekwencje
2. Narodziny panamerykanizmu
3. Problemy międzynarodowe Meksyku w okresie Porfiriatu i rewolucji
4. Wojna amerykańsko-hiszpańska. Niepodległość Kuby. Hawaje i Samoa
4.1. Przyczyny wojny
4.2. Wojna i jej rezultaty
4.3. Niepodległość Kuby
4.4. Hawaje i Samoa
5. Kanał Panamski. Stosunki z Panamą i Kolumbią
6. Interwencje i dążenia integracyjne w Ameryce Środkowej
7. Wenezuelskie spory i konflikty
8. Brazylia i Argentyna na przełomie wieków
9. Kanada między Ameryką a Europą
10. Półkula zachodnia w czasie I wojny światowej
10.1. Stosunki międzyamerykańskie
10.2. USA wobec I wojny światowej
VIII. DALEKI I BLISKI WSCHÓD W KOŃCU XIX I NA POCZĄTKU XX
WIEKU
1. Początek ekspansji Japonii na Dalekim Wschodzie
2. Rywalizacja mocarstw w Chinach
3. Wojna rosyjsko-japońska i jej konsekwencje
4. Problemy międzynarodowe Azji Południowo-Wschodniej
5. Na Bliskim i Środkowym Wschodzie
6. Chiny i Japonia do I wojny światowej
7. Geneza sporu o Palestynę
IX. AFRYKA W EPOCE KOLONIALNEJ
1. Afryka Północna i Etiopia w kolonialnej rywalizacji mocarstw
1.1. Egipt
1.2. Sudan
1.3. Incydent w Faszodzie
1.4. Etiopia
1.5. Tunezja
1.6. Trypolitania i Cyrenajka
1.7. Maroko i entente cordiale jako porozumienie kolonialne
2. Opanowanie Konga i Afryki Zachodniej
2.1. Kongo
2.2. Afryka Zachodnia
3. Wojny angielsko-burskie i ich konsekwencje
4. Rywalizacja brytyjsko-niemiecka w Afryce Wschodniej
X. PODSUMOWANIE CZĘŚCI DRUGIEJ
DOKUMENTY
1. Sojusz Trzech Cesarzy. Porozumienie z Schónbrunn, 6 czerwca 1873 r.
2. Traktat Berliński, Berlin, 13 lipca 1878 r
3. Traktat przymierza Austro-Węgier i Niemiec, Wiedeń, 7 października 1879 r.
4. Pierwsza Międzynarodowa Konferencja Państw Amerykańskich, powołanie
Międzynarodowej Unii Republik Amerykańskich, Waszyngton,
14 kwietnia 1890 r
5. Aneks do Konwencji IV dotyczącej praw i zwyczajów wojny lądowej, Haga,
18 października 1907 r
6. Z orędzia prezydenta Woodrowa Wilsona do Kongresu Stanów Zjednoczonych
Ameryki (14 punktów), Waszyngton, 8 stycznia 1918 r
Część trzecia
MIĘDZY WOJNAMI 1919-1939
XI. EUROPA 1919-1939. SYSTEM WERSALSKI I JEGO UPADEK
1. Konferencja pokojowa w Paryżu
2. Traktat pokojowy z Niemcami
3. Traktaty pokojowe z Austrią, Bułgarią, Węgrami i Turcją
4. W poszukiwaniu gwarancji dla mniejszości narodowych
5. Liga Narodów
6. Polska i jej granice
6.1. Granica zachodnia i północna
6.2. Granica południowa
6.3. Granica wschodnia. Wojna 1920 r
7. Państwa bałtyckie, Polska i Rosja Radziecka
8. Konferencja w Genui. Traktat w Rapallo
9. Francja i państwa Europy Środkowej i Wschodniej
10. Zachód wobec Niemiec po traktacie (1920-1924)
11. Locarno
12. Zachód wobec Niemiec po Locarno (1925-1933)
13. Pakt Brianda-Kellogga
14. Ruch paneuropejski
15. ZSRR - Liga Narodów i rozbrojenie
16. Konferencja rozbrojeniowa w Genewie
16.1. Polski plan rozbrojenia moralnego
16.2. Deklaracja w sprawie równouprawnienia Niemiec w dziedzinie zbrojeń
16.3. Plany francuskie: Tardieu oraz Herriota-Paul-Boncoura
16.4. Plan Hoovera
16.5. Plan MacDonalda
17. Francja i Europa Środkowowschodnia
17.1. Francja a Polska
17.2. Stosunki z ZSRR. Pakt wschodni
18. Polska - ZSRR - Niemcy
18.1. Pakt polsko-radziecki
18.2. Deklaracja polsko-niemiecka
19. Mała Ententa. Porozumienie bałkańskie
20. Pakt Czterech
21. Trzecia Rzesza i Zachód (1933-1936)
21.1. Zagłębie Saary
21.2. Problem rozbrojenia i zbrojeń
21.3. Remilitaryzacja Nadrenii
22. Turcja i sprawa cieśnin
23. Oś Berlin-Rzym-Tokio
23.1. Aspekty międzynarodowe wojny domowej w Hiszpanii
23.2. Oś Rzym-Berlin
23.3. Pakt antykominternowski
24. Problem Austrii - od Saint-Germain do Anschlussu
25. Konferencja monachijska. Rozbiór Czechosłowacji
25.1. Polityka appeasementu
25.2. Droga do Monachium
25.3. Konferencja monachijska i jej konsekwencje
26. Problemy bałkańskie
26.1. SHS i Jugosławia
26.2. Rywalizacja mocarstw na Bałkanach
27. Problemy Europy Północnej i kwestia neutralności
28. Eskalacja agresji państw osi
28.1. Czechosłowacja
28.2. Kłajpeda
28.3. Albania
29. Kolejny cel Trzeciej Rzeszy: Polska
30. Pakt Ribbentrop-Mołotow
31. Ostatnie tygodnie pokoju
31.1. Układ o pomocy wzajemnej między Polską i Wielką Brytanią
31.2. Fiasko koncepcji bezpieczeństwa zbiorowego
32. Problemy innych państw i terytoriów
32.1. Problem Irlandii
32.2. Problem Gibraltaru
32.3. Problem Cypru
33. Rozwój organizacji międzynarodowych
33.1. Organizacje międzynarodowe pod patronatem Ligi Narodów
33.2. Międzynarodowy Ruch Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca
XII. AMERYKA ANGLOSASKA I ŁACIŃSKA W OKRESIE MIĘDZYWOJENNYM
1. USA a traktat wersalski. Konferencja waszyngtońska
2. USA i Meksyk
3. Polityka dobrego sąsiedztwa
4. Ruch panamerykański między wojnami
5. Problemy i konflikty południowoamerykańskie
5.1. Wojna o Grań Chaco
5.2. Konflikt o Letycję i inne spory terytorialne w Ameryce Południowej
5.3. Brazylia i Argentyna
6. Izolacjonizm i neutralizm w polityce USA
7. Kanada
XIII. DALEKI I BLISKI WSCHÓD 1919-1939
1. Rywalizacja na Dalekim Wschodzie
1.1. Republika Dalekiego Wschodu
1.2. Stosunki radziecko-chińskie i radziecko-japońskie
1.3. Zachód a Chiny
2. Agresja Japonii w Chinach
3. Wzrost napięć międzynarodowych na Dalekim Wschodzie
3.1. Wojna japońsko-chińska
3.2. ZSRR a Chiny i Japonia
4. Mandaty brytyjskie i francuskie na Bliskim Wschodzie. Syria i Palestyna
5. Afganistan i Persja (Iran)
XIV. AFRYKA MIĘDZY WOJNAMI
1. Problemy międzynarodowe Afryki Północnej
1.1. Egipt i Sudan
1.2. Maroko i Libia
2. Wojna włosko-etiopska
3. Problemy terytoriów mandatowych i Związku Południowej Afryki
3.1. System mandatowy w Afryce i jego funkcjonowanie
3.2. Problemy Związku Południowej Afryki
3.3. Niemcy wobec Afryki 1919-1939
XV. PODSUMOWANIE CZĘŚCI TRZECIEJ
DOKUMENTY
1. Traktat pokoju z Niemcami. Część I. Pakt Ligi Narodów, Wersal, 26 czerwca 1919 r
2. Traktat między RSFRR a Niemcami, Rapallo, 16 kwietnia 1922 r
3. Traktat wzajemnej gwarancji pomiędzy Belgią, Francją, W. Brytanią, Włochami i
Niemcami (tzw. Pakt Reński), Locarno, 16 października 1925 r.; Londyn,
1 grudnia 1925 r
4. Traktat o wyrzeczeniu się wojny (tzw. Pakt Brianda-Kellogga), Paryż, 27 sierpnia 1928
r
5. Akt Wykonawczy do postanowień Konferencji Imperialnych z 1926 i 1930 r. (Statut
Westministerski), Londyn, 11 grudnia 1931 r
6. Przemówienie prezydenta Franklina D. Roosevelta: Polityka Dobrego Sąsiedztwa,
Waszyngton, 12 kwietnia 1933 r
7. Międzyamerykańska Konferencja w sprawie umocnienia pokoju. Deklaracja Zasad
Solidarności i Współpracy Międzyamerykańskiej, Buenos Aires,
21 grudnia 1936 r
8. Układ o nieagresji między Niemcami i Związkiem Radzieckim (tzw. Pakt
Ribbentrop-Mołotow), Moskwa, 23 sierpnia 1939 r
Część czwarta
GŁÓWNE PROBLEMY STOSUNKÓW MIĘDZYNARODOWYCH W LATACH II WOJNY ŚWIATOWEJ XVI.
OD WOJNY DO POKOJU
1. Stosunki międzynarodowe od września 1939 do czerwca 1941
1.1. Agresje radzieckie 1939-1940
1.2. Pakt Trzech
1.3. Współdziałanie sojusznicze francusko-brytyjskie
1.4. USA w latach neutralności
2. Ukształtowanie koalicji antyhitlerowskiej 1941-1942
2.1. Przystąpienie Stanów Zjednoczonych do wojny
2.2. Zawiązanie Wielkiej Koalicji
2.3. Inne porozumienia sojusznicze
2.4. Karta Atlantycka i Deklaracja Narodów Zjednoczonych
3. Wielka koalicja w latach 1943-1944
3.1. Współdziałanie amerykańsko-brytyjskie
3.2. Konferencje: moskiewska i teherańska
4. Koniec wojny i rozstrzygnięcia pokojowe
4.1. Konferencja jałtańska
4.2. Powstanie ONZ
4.3. Konferencja poczdamska
4.4. Kapitulacja Japonii
5. Przyszłość Europy w planach mocarstw
6. Półkula zachodnia w latach II wojny światowej
6.1. Kanada
6.2. USA i Ameryka Łacińska
6.3. Argentyna
7. Inne państwa i terytoria w latach wojny
7.1. Jugosławia
7.2. Turcja
7.3. Hiszpania i Portugalia
7.4. Indie, Australia i Nowa Zelandia
XVII. PODSUMOWANIE CZĘŚCI CZWARTEJ
DOKUMENTY
1. Pakt pomiędzy Niemcami, Włochami i Japonią (tzw. Pakt Trzech), Berlin, 27
września 1940 r
2. Karta Atlantycka. Pancernik "Prince of Wales" na Atlantyku, 14 sierpnia 1941
r.
3. Deklaracja Narodów Zjednoczonych, Waszyngton, 1 stycznia 1942 r
4. Deklaracja czterech mocarstw dotycząca powszechnego bezpieczeństwa,
Moskwa, 30 października 1943 r
5. Komunikat z Konferencji Krymskiej, Jałta, 11 lutego 1945 r
6. Międzyamerykańska Konferencja w sprawie wojny i pokoju. Deklaracja Wzajemnej Pomocy i
Solidarności Amerykańskiej (Deklaracja Chapultepec),
Meksyk, 3 marca 1945 r
7. Uchwały Poczdamskie, Berlin, 2 sierpnia 1945 r
XVIII. CHRONOLOGIA WYDARZEŃ 1800-1945
SŁOWNIK TERMINÓW HISTORYCZNO-MIĘDZYNARODOWYCH
WYBRANA BIBLIOGRAFIA
INDEKS NAZWISK
TABLE OF CONTENTS
Spis map
Mapa 1. Europa po kongresie wiedeńskim
Mapa 2. Zjednoczenie Włoch
Mapa 3. Zjednoczenie Niemiec
Mapa 4. Ameryka Środkowa i Południowa w początkach XIX wieku
Mapa 5. Wojna USA z Meksykiem i meksykańskie straty terytorialne
Mapa 6. Stany Zjednoczone w czasach wojny secesyjnej
Mapa 7. Europejskie porozumienia sojusznicze do wojen bałkańskich
Mapa 8. Straty terytorialne imperium otomańskiego na Bałkanach,
1912-1913
Mapa 9. Rywalizacja mocarstw w Chinach od połowy XIX w.
do I wojny światowej
Mapa 10. Ekspansja kolonialna Francji w Indochinach
Mapa 11. Ekspansja mocarstw kolonialnych w Afryce do I wojny światowej
Mapa 12. Europa po I wojnie światowej
Mapa 13. Rozpad Austro-Węgier po I wojnie światowej
Mapa 14. Bitwa warszawska
Mapa 15. Ekspansja terytorialna III Rzeszy przed II wojną światową
Mapa 16. Spory terytorialne w Ameryce Łacińskiej
w okresie międzywojennym
Mapa 17. Zdobycze terytorialne Japonii w Azji od 1874 do 1937 r
Mapa 18. Turcja i Bliski Wschód w okresie międzywojennym
Mapa 19. Agresje radzieckie 1939-1940
Mapa 20. Podboje terytorialne Japonii podczas II wojny światowej
762 strony, oprawa twarda
