Przeprowadzona w niniejszej pracy analiza polityki językowej UE wskazuje na
kilka zasadniczych tez, jakie można postawić.
Po pierwsze, ze względu na brak gotowego aparatu metodologicznego, który mógłby
zostać wykorzystany do usystematyzowania celów polityki językowej, musiał on zostać
przy tej okazji stworzony. Owocem tego jest typologia ideologiczna tej dziedziny, oparta
na pięciu podstawowych kategoriach - demos, ethnos, glossa, simposia i nomisma,
wynikających głównie z dwóch sposobów postrzegania języka - jako narzędzie
komunikacji oraz jako podstawa tożsamości.
Po wtóre, stwierdzić należy niewątpliwy rozdźwięk między deklarowanym a
faktycznym stanem rzeczy w polityce językowej UE: następuje w niej bowiem jednoczesny
przyrost liczby języków urzędowych, a zarazem sprzeczne z założeniami traktatowymi
Wspólnot zawężenie praktycznego statusu języków roboczych do angielskiego,
francuskiego i w niewielkim stopniu niemieckiego.
Na tej podstawie, a także biorąc pod uwagę powszechny krytycyzm wobec status quo,
mówić można o niewątpliwym kryzysie, jaki od dłuższego czasu przeżywa ta sfera
aktywności Unii. Aby jednak podjąć trudne wyzwanie, jakie stanowi złożona
problematyka polityczno-językowa, unijni decydenci powinni wykazać wolę rozwiązania
problemu, a także oprzeć sie na rzetelnej, naukowej analizie sytuacji oraz analizie
potencjalnych reform. Oba te warunki nie są jednak spełnione.
Spis treści:
Wprowadzenie
I. Polityka językowa - ujęcie teoretyczne
Polityka językowa a terminy pokrewne
Definicje polityki językowej
Struktura polityki językowej
Ukierunkowanie ideologiczne polityki językowej
II. Języki Europy
Języki światowe
Języki ponadpaństwowe
Języki państwowe
Języki mniejszości rodzimych
Języki mniejszości, których język ma status urzędowy poza UE
Języki o szczególnym statusie
III. Obecny kształt polityki językowej UE
Historia i źródła
Języki w LN i ONZ
Geneza wielojęzyczności WE
Struktura polityki językowej UE
Umocowanie prawne wielojęzyczności
Języki oficjalne i robocze
Instytucje Centralne UE
Instytucje Tłumaczeniowe UE
Instytucje zajmujące się ochroną języków mniejszości
Nauczanie języków obcych
Zalety obecnego modelu
Wady obecnego modelu
Ogólna ocena status quo w polityce językowej UE
IV. Nowe scenariusze polityki językowej UE
a) Rozwiązania ekstensyfikujące politykę językową UE
Lingua franca dla Europy
Język neutralny
Język osiowy dla celów tłumaczeniowych
Ograniczenie liczby języków oficjalnych
Inne
b) Rozwiązania intensyfikujące politykę językową UE
Rozszerzenie instytucjonalne wielojęzyczności
Promocja wielojęzyczności
Rozszerzenie wielojęzyczności pod względem liczby języków
Pozostałe
V. Analiza postulowanych rozwiązań
Hierarchia scenariuszy według demos
Hierarchia scenariuszy według ethnos
Hierarchia scenariuszy według glossy
Hierarchia scenariuszy według simposii
Hierarchia scenariuszy według nomismy
Dwie utopie polityki językowej
Propozycja integrującej strategii językowej dla Unii Europejskiej
Podsumowanie
ANEKS I
ANEKS II
Bibliografia
210 stron, A5, oprawa miękka