Źródła nacjonalizmu bengalskiego i bangladeskiego
Umiejętności syntezy wydarzeń i zjawisk
kulturowo-społecznych idą u autora w parze z praktycznym doświadczeniem cywilizacji
subkontynentu i to w wielu – by tak rzec – osobistych inkarnacjach: jako dyplomaty,
badacza akademickiego, biznesmena, wreszcie dociekliwego obserwatora, który zbiera
informacje nie tylko w dostępnych książkach i czasopismach, ale w kontaktach z ludźmi,
którzy tworzyli najnowszą historię lub przynajmniej ją w rozmaity sposób
interpretują. To fenomen niezwykle rzadki, przynajmniej jeżeli chodzi o szeroko
rozumianą cywilizację indyjską, a już zupełnie wyjątkowy, jeżeli mowa o samym
Bangladeszu.
dr hab. Piotr Kłodkowski, ambasador RP w Indiach
Przeprowadzona przez autora analiza nacjonalizmów bengalskich, w tym nacjonalizmu
bangladeskiego, jest wszechstronna, wnikliwa i krytyczna oraz oparta na różnorodnych,
licznych i wysokiej jakości źródłach w literaturze przedmiotu oraz na własnych
doświadczeniach i wywiadach. Publikacja zawiera rozbudowane opisy zjawiska nacjonalizmu,
krytyczne relacje z prób jego wyjaśnienia oraz własne interpretacje, jak również –
co szczególnie ważne w nauce i rzadkie w naukach społecznych – próby przewidywania
kierunków rozwoju nacjonalizmu bengalskiego.
dr hab. Marek Kucia, prof. UJ
Książka jest nowatorską i unikatową pracą analizującą kształtowanie się
specyficznych rodzajów nacjonalizmów powstałych na Subkontynencie Indyjskim. Oparta
jest zarówno na materiale teoretycznym z zakresu socjologii, politologii, indologii,
religioznawstwa i kulturoznawstwa, ale także na przeprowadzonych badaniach własnych
[...] Autor wykorzystał też swoją bardzo dogłębną, osobistą znajomość tego
regionu. Daje to gwarancję rzetelności i wysokiego poziomu merytorycznego
przeprowadzanych analiz.
prof. dr hab. Marta Kudelska
MAREK MOROŃ, dr socjologii, wykładowca w Katedrze Porównawczych
Studiów Cywilizacji Uniwersytetu Jagiellońskiego, w latach 2006–2011 Konsul Generalny
RP w Mumbaju (Indie), członek zarządu Rady Wspólnej Polskich Katolików i Muzułmanów
oraz działacz Stowarzyszenia Obywatelskiego „Dom Polski”. Jego zainteresowania
naukowe obejmują problematykę związaną z kwestiami narodowościowymi, historią i
współczesnością nacjonalizmów i separatyzmów w Azji Południowej. Jest autorem wielu
publikacji w języku polskim i angielskim poświęconych tym zagadnieniom. Był zapraszany
z wykładami gościnnymi i referatami m.in. przez uniwersytety w Cambridge, Leicester,
Uniwersytet Warszawski, Górnośląską Wyższą Szkołę Handlową w Katowicach. Jest
również autorem kilku tomików poezji.
Wprowadzenie
Rozdział I. Bengal – region, nacjonalizm, eurocentryzm
1. Bengal
1.1. Położenie i uwarunkowania geograficzne
1.2. Ludność Bengalu
1.3. Nazwa, religie, język
1.3.1. Nazwa
1.3.2. Religie
1.3.3. Język
2. Nacjonalizm, naród, tożsamość narodowa, państwo
2.1. Naród i nacjonalizm .
2.2. Tożsamość narodowa i państwo
3. Dyskurs eurocentryczny w poznawaniu nacjonalizmów Bengalu
4. Nacjonalizmy w Azji Południowej
4.1. Postulat suwerenności w Azji Południowej
4.2. Akomodacja postulatu suwerennego państwa
4.3. Procesy modernizacji w Bengalu
Rozdział II. Bengal do końca XIX wieku – zarys historyczny
1. Zarys historii Bengalu do roku 1757 w kontekście tworzenia warunków dla powstawania
nacjonalizmów
1.1. Bengalskość w historii regionu
1.2. Historia regionu jako tło rozważań o źródłach nacjonalizmów w Bengalu
2. Periodyzacja historii Bengalu z odniesieniem do religii
2.1. Okres hinduizmu i buddyzmu
2.2. Okres od nadejścia islamu
2.2.1. Początek islamu w Bengalu i okres sułtanów delhijskich
2.2.2. Okres mogolski w historii Bengalu
2.2.3. Dynastie i władcy islamscy Bengalu
2.2.4. Sufizm
3. Czynniki tworzące tożsamość mieszkańców Bengalu w okresie przedkolonialnym
3.1. Początek stałych kontaktów Bengalu z Europą
3.1.1. Kompania Wschodnioindyjska
3.1.2. Relacje Kompanii Wschodnioindyjskiej z podmiotami życia politycznego Bengalu
3.1.3. Brytyjczycy wobec sytuacji w Bengalu zastanej na przełomie XVIII i XVIII wieku
4. Ocena okresu do 1757 roku w Bengalu
5. Zarys historii Bengalu od roku 1757 do końca XIX wieku w kontekście tworzenia
warunków źródłowych dla powstawania nacjonalizmów
5.1. Rozwój brytyjskiej obecności w Bengalu
5.2. Brytyjska władza w Bengalu
5.2.1. Początki władzy brytyjskiej w Bengalu
5.2.2. Muzułmanie w Bengalu w początkach władzy brytyjskiej
6. Renesans bengalski
6.1. Przedstawiciele renesansu bengalskiego
6.2. Renesans bengalski jako „rewolucja poznawcza”
6.3. Renesans bengalski a społeczność muzułmańska w Bengalu
6.4. Nowe elementy struktury społecznej w Bengalu w XIX wieku
7. Mozaika społeczna Bengalu
7.1. Schyłek imperium mogolskiego
7.2. Przemiany w Bengalu w XIX wieku
7.3. Przemiany elit w Bengalu
7.4. Ruch reform w społeczności muzułmańskiej w Bengalu
7.5. Ruch reform w społeczności hinduskiej Bengalu
7.6. Rozwój piśmiennictwa prasowego w Bengalu w XIX wieku
7.7. Zatrudnianie muzułmanów w państwowych instytucjach Bengalu w drugiej połowie XIX
wieku
8. Bengalczycy wobec kolonizatorów
8.1. Powstanie w roku 1857
8.2. Mieszkańcy Bengalu wobec kolonizatorów w drugiej połowie XIX wieku
8.3. Organizacje polityczne mieszkańców Bengalu w drugiej połowie XIX wieku
8.4. Oceny władzy brytyjskiej przez elity hinduskie Bengalu w drugiej połowie XIX wieku
9. Podsumowanie – okoliczności kreowania tożsamości mieszkańców Bengalu pod koniec
XIX wieku
Rozdział III. Nacjonalizmy w Bengalu XX wieku i ich źródła
1. Elity społeczności bengalskich na początku XX wieku
1.1. Organizacje i partie polityczne
2. Podział Bengalu
2.1. Okoliczności podjęcia decyzji o podziale Bengalu
2.2. Społeczność muzułmańska w Indiach po podziale Bengalu
3. Nacjonalizmy w Bengalu na początku XX wieku
4. Umacnianie podziału społeczności Bengalu według kryterium wyznaniowego
4.1. Próby zbliżenia społeczności hinduskiej i muzułmańskiej
5. Nacjonalizm bengalski – próba jego wykreowania w latach 20. XX wieku
5.1. Pakt dla Bengalu (1923)
6. Konkurujące nacjonalizmy religijne w Bengalu
6.1. Nowa elita hindusów bengalskich (bhadralok)
6.2. Nacjonalizm islamski w Bengalu
7. Upolitycznienie i masowość afirmacji tożsamości religijnych w Bengalu – lata 30.
i 40. XX wieku
7.1. Wieś bengalska w latach 30. XX wieku
8. Bengal – dekada rządów muzułmańskich (1937–1947)
9. Nacjonalizm bengalski – idea zjednoczonego Bengalu (1947)
10. Idea Pakistanu w Bengalu
11. Podsumowanie. Nacjonalizmy w Bengalu w pierwszej połowie XX wieku
12. Uzyskanie niepodległości przez Indie Brytyjskie w 1947 roku
13. Bengal w niepodległych państwach postbrytyjskich Indii
13.1. Bengal (1947–1971)
13.2. Bengal Zachodni (1947–2010)
13.2.1. Okres 1947–1977
13.2.2. Okres 1977–2010 .
13.3. Bengal Wschodni a Pakistan Wschodni (1947–1971)
13.4. Rok 1971: wojna w Pakistanie Wschodnim .
14. Państwo Bangladesz
15. Nacjonalizm bangladeski
Rozdział IV. Dyskurs nacjonalistyczny w Bengalu na przełomie XX i XXI wieku
1. Jakie nacjonalizmy w Bengalu? .
2. Wnioski
Zakończenie
Bibliografia
Aneks
Indeks osobowy
Indeks rzeczowy
Summary: Sources of Bengali and Bangladeshi Nationalism
271 stron, Format: 15.5x23.5cm, oprawa miękka
