Podręcznik niniejszy jest
przeznaczony głównie dla studentów prawa i administracji, uczących się prawa karnego
materialnego. Może on stanowić także pomoc dla aplikantów czy prawników-praktyków,
pragnących pogłębić znajomość tego przedmiotu. Potrzebę jego wydania podyktowały
względy dydaktyczne. Niedawne zasadnicze zmiany w polskim prawie karnym spowodowały, że
dotychczasowe opracowania - skrypty i podręczniki z zakresu prawa karnego - utraciły
swą użyteczność jako pomoce naukowe dla studentów, a nowych podręczników jest
niewiele.
W podręczniku uwzględniono
podstawowe pojęcia, problemy i zasady omawianej dziedziny prawa obowiązującego w
Polsce. Stąd odniesienia historyczne czy prawno-porównawcze są zamieszczane tylko
wyjątkowo - jeśli będzie to uzasadniać dominująca w podręczniku funkcja
informacyjna. Dydaktyce będą służyć przykłady, wybrane orzeczenia Sądu Najwyższego
i Sądów Apelacyjnych oraz zestaw pytań kontrolnych zamieszczonych na końcu każdego
rozdziału. Aby przygotować się należycie do egzaminu, student winien opanować treść
podręcznika, tekst ustaw karnych oraz odpowiedzieć na pytania kontrolne. Zalecane jest
korzystanie z podanej literatury podstawowej oraz komentarzy do kodeksu karnego.
Cel oraz ograniczona
objętość podręcznika powodują wybiórcze tylko powoływanie źródeł i pozostawienie
na uboczu polemik naukowych. Zaznaczyć należy, iż systematyka podręcznika nie stanowi
odwzorowania układu obowiązującego kodeksu karnego, co jest niezbędne w komentarzu do
kodeksu, ale nie w podręczniku, służącym przede wszystkim dydaktyce. Jest on
podzielony na pięć rozdziałów: zagadnienia wstępne, nauka o ustawie karnej, nauka o
przestępstwie, nauka o karze, środkach karnych i środkach zabezpieczających. Rozdział
V omawia część szczególną, której znajomość jest również niezbędna dla każdego
prawnika. Przy prezentacji kary, zwłaszcza pozbawienia wolności, podane będą
niezbędne informacje z zakresu prawa karnego wykonawczego, w tym penitencjarnego.
Natomiast część wojskowa i prawo karne skarbowe będą uwzględnione tylko w ramach
podziału prawa karnego.
W dalszym ciągu trwa proces
ulepszania prawa karnego. Mimo racjonalności tezy, że kodeks karny jest tworem, którego
użyteczność winna być analizowana w dłuższym czasie, dokonuje się w nim i
projektuje daleko idące zmiany. We wrześniu 1999 r. Ministerstwo sprawiedliwości
zebrało i poddało analizie uwagi praktyki sądowo-prokuratorskiej. Uwzględniono ocenę
kodyfikacji prezentowaną przez doktrynę. W rezultacie powołano zespół do spraw
nowelizacji kodeksu karnego. Zakres proponowanych zmian jest stosunkowo duży i obejmuje
53 artykuły. Podręcznik uwzględnia dokonane i projektowane zmiany. Dalsze zmiany,
głównie w zakresie zaostrzenia sankcji, są zapowiadane.
Stan prawny na dzień 31
grudnia 2000 r.
268 stron