Szanowni Czytelnicy
Znacząca rocznica, a taką jest 100-lecie ruchu zawodowego księgowych w Polsce,
sprzyja podsumowaniom, refleksjom nad tym, co udało się osiągnąć i dyskusji nad
przyszłością.
Pamiętając o przeszłości i rozwiązując problemy dnia dzisiejszego warto wybiegać
myślą w przód - przygotowywać się do tego, co nowe, co stanowi wyzwanie, co warunkuje
rozwój. Ta myśl stała się impulsem dla zorganizowania - z okazji 100-lecia
Stowarzyszenia Księgowych w Polsce - Kongresu Polskiej Rachunkowości pod hasłem "Rachunkowość
wczoraj - dziś -jutro". Kongres ma pokazać historię rachunkowości i rolę
księgowych w gospodarce, promować dorobek polskiej teorii i praktyki, a zarazem
stworzyć forum dyskusji nad obecnym miejscem rachunkowości w Polsce, nad wyzwaniami,
jakie przed nią stoją w warunkach globalizacji rynków, nad wizją modelu rachunkowości
przyszłości, zawodu księgowego, a także misją i rolą Stowarzyszenia Księgowych w
Polsce.
Motywem przewodnim Kongresu jest ukazanie rachunkowości w perspektywie czasu, co
uzasadnia wyodrębnienie pięciu obszarów tematycznych, w których poszukuje się
odpowiedzi na najważniejsze pytania.
1) Historia Stowarzyszenia Księgowych w Polsce i rachunkowości
Jaki jest dorobek polskiej nauki rachunkowości, praktyki i ruchu zawodowego
księgowych? Jacy ludzie ją tworzyli? Jaki był początek? Jak rachunkowość jest dziś
postrzegana? Co należy kontynuować?
2) Rachunkowość międzynarodowa czy krajowa
Czy w warunkach globalizacji rynku możliwa jest regionalizacja? Czy i w jakim zakresie
wprowadzać standardy międzynarodowe do regulacji krajowych? Jakie problemy niosą za
sobą Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej? W jakim zakresie
międzynarodową standaryzacją objąć rachunkowość małych i średnich firm? Jak
rozwiązania zawarte w MSSF wpływają na teorię rachunkowości? W jaki sposób
przenosić międzynarodowe standardy edukacyjne kształcenia i doskonalenia wiedzy i
umiejętności kadr księgowych na grunt polski? Jak nauka polska powinna włączyć się
do prac nad tworzeniem standardów międzynarodowych?
3) Komu i jaka była, jest i będzie potrzebna rachunkowość
Jakie były, a jakie są i jakie będą oczekiwania stawiane rachunkowości i
księgowym? Czy, a jeśli tak, to jak pogodzić interesy potencjalnych odbiorców
informacji księgowych? Czy adresaci sprawozdań finansowych otrzymują potrzebne im
informacje? Czy w warunkach konkurencji i rozwiniętego rynku kapitałowego informacje
dostarczone przez rachunkowość są odpowiednie i wystarczające? Czy pojawiające się
pułapki ekonomiczne stają się nowym wyzwaniem dla rachunkowości? Jakie funkcje pełni
rachunkowość, a spełnienia których oczekuje społeczeństwo? Jak nas widzą
finansiści i analitycy? Jak szczegółowych sprawozdań finansowych oczekuje biznes? Czy
klasyczny już podział rachunkowości na finansową i zarządczą ma rację bytu, czy
będzie on zanikać, czy pogłębiać się? W jaki sposób internet i technologia
informatyczna mogą wpływać na dokumentację i ewidencję księgową oraz
sprawozdawczość finansową? Czy i jak zmieniać rachunkowość jednostek sektora
finansów publicznych? Jak prowadzić rachunkowość w rosnącej liczbie organizacji
pozarządowych?
4) Z czym borykają się księgowi
Jakie są najtrudniejsze dziś problemy? Jak je rozwiązywać? Jak współcześnie
wykorzystywać instrumenty finansowe ? Czy i jak zmieniać rachunek zysków i strat, by
dostarczał informacji pozwalających na ocenę wartości dla właścicieli? Jak na
rachunkowość wpłynie rewolucja technologiczna? Jak w dobie transakcji internetowych ma
wyglądać dowód księgowy? W jaki sposób ujmować i wyceniać transakcje wirtualne? Czy
możliwa jest ewidencja on line? Jak w nowych warunkach realizowana będzie funkcja
dowodowa rachunkowości? Czy standard XBRL ułatwi czy utrudni życie księgowym? Jak
dziś księgowi rozumieją swój zawód i jakie są ich dylematy? Jaka jest
odpowiedzialność księgowego za rachunkowość i sprawozdanie finansowe? Czy zachodzi
potrzeba i możliwość certyfikacji zawodu księgowego? Co i jak zmieniać, by
doskonalić warsztat księgowego? W jakim stopniu profesjonalizm i etyka księgowych mogą
zapewnić wyższą jakość informacji dostarczanych przez rachunkowość? Czy outsourcing
usług księgowych to przyszłość rachunkowości? Czego od nauki i legislacji oczekują
księgowi, jakie problemy trzeba rozstrzygnąć, by doskonalić jakość informacji
dostarczanych przez rachunkowość?
5) Gdzie jesteśmy i dokąd zmierzamy
Jakie są perspektywy rozwoju rachunkowości w świetle konwergencji Międzynarodowych
Standardów Sprawozdawczości Finansowej z USGAAP? O czym dyskutuje się na światowych
kongresach księgowych? Jaka jest polska rachunkowość u progu XXI wieku? Jak tendencje
zmian w rachunkowości wpłyną na audyt sprawozdań finansowych? W jakim kierunku
zmierzają zmiany metod i technik auditingu? Jakie są kierunki zmian i rozwoju nauki
rachunkowości, zawodu księgowego i biegłego rewidenta? Czy możliwym jest zwiększenie
spójności prawa bilansowego i podatkowego w Polsce? Jakie są zamierzenia zmian
legislacyjnych? Jaka jest wizja rozwoju rachunkowości jako nauki i zawodu? Jaką misję
ma do spełnienia Stowarzyszenie Księgowych w Polsce - organizacja zrzeszająca
wszystkich tych, którym sprawy rachunkowości są bliskie?
Do przygotowania artykułów podejmujących próbę odpowiedzi na te pytania Rada
Programowa zaprosiła specjalistów cieszących się najwyższym uznaniem w dziedzinie
rachunkowości, wybitnych ludzi nauki i praktyki. Efektem ich przemyśleń jest niniejsza
monografia. Autorskie podejście powoduje, że w opracowaniu nie tylko zadawane są
pytania, ale także - co naszym zdaniem jest walorem książki - ścierają się różne
poglądy i koncepcje, dające podstawę do dalszych dyskusji i badań.
Dziękując Autorom za wypowiedzi rekomendujemy książkę wszystkim tym, którzy chcą
poznać dzisiejszą rachunkowość i wizje jej rozwoju w Polsce.
Rada Programowa Kongresu
Warszawa, maj 2007 r.
Spis treści
Wstęp
Część I Historia SKwP i rachunkowości
Zbigniew Messner
Kilka refleksji w roku Jubileuszu Stulecia Stowarzyszenia Księgowych w Polsce
Elżbieta Pogodzińska-Mizdrak
Początek dal Luca Pacioli i jego traktat De Computis et Scripturis
Sławomir Sojak
Rachunkowość polska - próba bilansu na 100-lecie Stowarzyszenia Księgowych w Polsce
Andrzej Żor
Słów kilka o ludziach Stowarzyszenia w dniu Jubileuszu
Część II Rachunkowość międzynarodowa czy krajowa
Ksenia Czubakowska
Potrzeby i możliwości wykorzystania MSE w doskonaleniu wiedzy i umiejętności kadr
księgowych
Maria Gmytrasiewicz
Teoria rachunkowości a Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej
Jacek Hryniuk
Rachunkowość międzynarodowa w dobie globalizacji
Aldona Kamela-Sowińska
Rachunkowość na zakręcie
Teresa Martyniuk
Krajowa czy międzynarodowa rachunkowość dla małych przedsiębiorstw
Agnieszka Ostaszewicz
Problemy harmonizacji rachunkowości małych i średnich przedsiębiorstw
Joanna Wielgórska-Leszczyńska
Rachunkowość w bankach w dobie globalizacji - stan, potrzeby i możliwości
ujednolicenia
Część III Komu i jaka, była, jest i będzie potrzebna rachunkowość?
Ewa Hellich
Istota rachunkowości jednostek sektora finansów publicznych w warunkach gospodarki
rynkowej
Elżbieta Mączyńska
Pułapki ekonomiczne w warunkach nowej cywilizacji - wyzwania dla rachunkowości
Wanda Skoczyłas
Problemy pomiaru wyników finansowych i kapitałów w zarządzaniu wartością
przedsiębiorstwa
Irena Sobańska
Nowa orientacja systemu rachunkowości w praktyce polskiej w kontekście wdrażania
MSR/MSSF
Stanisława T. Surdykowska
Przyszłość rachunkowości w środowisku globalnej sieci
Gertruda Krystyna Świderska
Wyzwania dla ekspertów rachunkowości wobec nowych koncepcji raportowania
Ewa Walińska
Sprawozdawczość finansowa XXI wieku - bez granic?
Kazimiera Winiarska
Specyfika rachunkowości organizacji pozarządowych
Część IV Z czym borykają się księgowi
Jerzy Gierusz
Propozycje zmian w układzie i treści rachunku zysków i strat
Waldemar Goś
Odpowiedzialność za prowadzenie ksiąg rachunkowych i sprawozdania finansowe
Anna Karmańska
Bezpieczeństwo biznesu, dylematy etyczne i profesjonalizm zawodu księgowego
Teresa Kiziukiewicz
Problem standaryzacji wymagań związanych ze stanowiskiem głównego księgowego
Zbigniew Luty
Dylematy zawodu księgowego
Maciej Piechocki
XBRL - rewolucja techniczna a rachunkowość
Renata Sochacka
Rachunkowość instrumentów finansowych
Andrzej Stempak
Organizacja outsourcingu służb księgowych (na przykładzie Grupy Kęty S.A.) -
komunikat
Część V Gdzie jesteśmy i dokąd zmierzamy
Mariusz Andrzejewski
Polska rachunkowość u progu XXI wieku - perspektywy zmian i rozwoju
Teresa Cebrowska
O czym dyskutuje się na światowych kongresach rachunkowości
Radosław Ignatowski
Dokąd zmierzamy, czyli wizja rozwoju rachunkowości jako nauki i zawodu
Alicja Jaruga
Perspektywy rozwoju rachunkowości w świetle konwergencji Międzynarodowych Standardów
Sprawozdawczości Finansowej
Edward Kosakowski
Spójność prawa bilansowego i podatkowego
Bronisław Micherda
Zawód księgowego i biegłego rewidenta oraz organizacje zawodowe księgowych w świetle
rozwoju rachunkowości i jej regulacji prawnych
Piotr Rójek, Andrzej Młynarczyk
Tendencje zmian w rachunkowości na przełomie XX i XXI wieku i ich wpływ na
przeprowadzenie audytu sprawozdań finansowych
Kazimierz Sawicki
Wybrane kierunki rozwoju rachunkowości
593 strony, B5, twarda oprawa