Podręcznik akademicki, w którym zostały przedstawione te wszystkie
zagadnienia, które stanowią podstawową wiedzę z zakresu rachunkowości zarządczej.
Prezentowane rozwiązania teoretyczne zostały zilustrowane odpowiednio
dobranymi przykładami empirycznymi, rozwiązanymi krok po kroku.
Autor zaprezentował zasady, metody i narzędzia rachunkowości w kontekście
poszczególnych funkcji zarządzania (planowania, organizowania, zatrudniania, kierowania
i kontroli) na poziomie operacyjnym i strategicznym.
Wiele miejsca poświęcił: rachunkowi kosztów działań, rachunkowi kosztów
celu, strategicznej karcie wyników i ekonomicznej wartości dodanej.
Wykazał szczególną dbałość o spójność terminologiczną oraz o to, aby
podręcznik był zrozumiały i komunikatywny. Każdy rozdział kończy się podsumowaniem.
Podręcznik zawiera testy i zadania sytuacyjne do samodzielnego rozwiązania.
Dr hab. Andrzej Piosik jest zatrudniony na stanowisku profesora
nadzwyczajnego w Katedrze Rachunkowości na Wydziale Finansów i Ubezpieczeń Akademii
Ekonomicznej im. Karola Adamieckiego w Katowicach oraz pełni funkcję prorektora do spraw
edukacji tej uczelni.
Spis treści
Wprowadzenie
1. Istota rachunkowości zarządczej
1.1. Rachunkowość jako system informacyjny
1.2. Rachunkowość finansowa a rachunkowość zarządcza
1.2.1. Istota rachunkowości finansowej i rachunkowości zarządczej
1.2.2. Zasady rachunkowości finansowej a rachunkowość zarządcza
1.2.3. Zysk bilansowy a zysk rezydualny
1.3. Struktura rachunkowości zarządczej
1.3.1. Rachunkowość dla zarządzania operacyjnego
1.3.1.1. Budżetowanie
1.3.1.2. Ustalanie kosztów standardowych
1.3.1.3. Analiza koszt-wielkość sprzedaży-zysk i analiza wrażliwości
1.3.1.4. Kontrola budżetowa
1.3.2. Rachunkowość dla zarządzania strategicznego
1.3.3. Systemy i struktury rachunku kosztów; kryteria klasyfikacji systemów
1.3.3.1. Wprowadzenie
1.3.3.2. Stopień zróżnicowania produktów
1.3.3.3. Zakres kosztów produktu
1.3.3.4. Forma i stopień normowania kosztów
1.3.3.5. Dominująca struktura rozliczania kosztów pośrednich
Podsumowanie
Pytania
Literatura
2. Koszty i ich klasyfikacja
2.1. Kategorie kosztów
2.1.1. Koszty explicite i koszty implicite
2.1.2. Koszty explicite a wypłata środków pieniężnych
2.2. Koszty a wynik ze sprzedaży; elementy kosztów produktu
2.3. Systematyczny rachunek kosztów pełnych
2.3.1. Struktura rodzajowa kosztów
2.3.1.1. Wprowadzenie
2.3.1.2. Metody amortyzacji
2.3.1.3. Struktura rodzajowa w rachunku kosztów
2.3.2. Struktury podmiotowa, przedmiotowa i procesowa rachunku kosztów
2.3.2.1. Struktura podmiotowa rachunku kosztów
2.3.2.2. Dostosowanie ewidencji do struktury funkcjonalnej przedsiębiorstwa
2.3.2.3. Struktura przedmiotowa (nośnikowa) rachunku kosztów
2.3.2.4. Struktura procesowa rachunku kosztów
2.4. Koszty w zarządzaniu
2.4.1. Czynniki kosztotwórcze
2.4.2. Przychody i koszty istotne
2.5. Pomocnicze kryteria klasyfikacji kosztów
Podsumowanie
Pytania i zadania
Literatura
3. Koszty zleceń
3.1. Zlecenie i dokumentacja jego kosztów
3.2. Rozliczanie kosztów w warunkach zleceń
3.2.1. Rachunek rzeczywistych kosztów zleceń
3.2.2. Rachunek normalnych kosztów zleceń
3.2.3. Kontrola kosztów pośrednich zleceń
Podsumowanie
Pytania i zadania
Literatura
4. Koszty produktów jednorodnych
4.1. Kalkulacja podziałowa prosta
4.1.1. Istota kalkulacji podziałowej prostej
4.1.2. Kalkulacja podziałowa prosta - metoda FIFO
4.1.2. Kalkulacja podziałowa prosta - metoda średniej ważonej
4.2. Kalkulacja podziałowa ze współczynnikami
4.3. Kalkulacja podziałowa wielostopniowa
4.4. Łączenie rozwiązań kalkulacji podziałowej i zleceniowej - rozwiązania hybrydowe
Podsumowanie
Pytania i zadania
Literatura
5. Koszty produktów łącznych
5.1. Pojęcie produktów łącznych i przyczyny rozliczania kosztów wspólnych
5.2. Metody rozliczania kosztów wspólnych
5.2.1. Metoda wartości realizacji netto (NRV)
5.2.2. Metoda szacunkowej wartości realizacji netto (ENRV)
5.2.3. Metoda jednostek fizycznych produkcji
5.2.4. Kalkulacja odjemna
5.3. Produkty łączne a podejmowanie decyzji
Podsumowanie
Pytania i zadania
Literatura
6. Rozliczanie kosztów podmiotów pomocniczych
6.1. Struktura podmiotowa przedsiębiorstwa
6.1.1. Rachunek podmiotowy kosztów
6.1.2. Klucze podziałowe
6.2. Metody rozliczania kosztów podmiotów pomocniczych
Podsumowanie
Pytania i zadania
Literatura
7. Rachunek kosztów zmiennych a rachunek kosztów pełnych; standaryzacja
kosztów
7.1. Rozliczenie kosztów według rachunku kosztów zmiennych i rachunku kosztów
pełnych
7.2. Zastosowanie rachunku kosztów zmiennych
7.3. Wielostopniowe rachunki zysków i strat
7.4. Wyznaczanie kosztów standardowych
7.4.1. Wprowadzenie do standaryzacji kosztów
7.4.2. Wyznaczanie standardowych kosztów materiałów bezpośrednich
7.4.2.1. Standardy materiałochłonności
7.4.2.2. Analiza techniczna zużycia
7.4.2.3. Estymacja zużycia na podstawie danych historycznych
7.4.2.4. Ustalanie standardowej ceny materiałów
7.4.3. Wyznaczanie standardowych kosztów wynagrodzeń bezpośrednich
7.4.3.1. Standardy pracochłonności
7.4.3.2. Standardowy koszt zmienny wynagrodzeń bezpośrednich
7.4.3.3. Standardowy koszt semizmienny wynagrodzeń bezpośrednich
7.4.4. Wyznaczanie standardowych kosztów pośrednich
7.5. Uzasadnione koszty pośrednie
Pytania i zadania
Literatura
8. Analiza koszt-wielkość sprzedaży-zysk
8.1. Rodzaje analizy K-W-Z
8.2. Analiza podstawowa K-W-Z
8.2.1. Produkcja jednoasortymentowa
8.2.1.1. Próg rentowności
8.2.1.2. Marża bezpieczeństwa pierwszego rodzaju
8.2.2. Produkcja dwuasortymentowa
8.2.3. Produkcja wieloasortymentowa
8.3. Rozszerzona analiza K-W-Z
Podsumowanie
Pytania i zadania
Literatura
9. Budżetowanie w przedsiębiorstwie
9.1. Ogólne zasady budżetowania; miejsce budżetowania w systemie planowania
9.1.1. Budżet, budżetowanie i piramida planów
9.1.2. Miejsce budżetowania w systemie analiz poziomych
9.2. Funkcje budżetowania i konflikty między funkcjami
9.3. Praktyczne aspekty procesu budżetowania
9.3.1. Ustalanie horyzontu czasowego budżetowania
9.3.2. Powiązania z planami długoterminowymi
9.3.3. Elastyczność budżetu
9.3.4. Korekty budżety
9.3.5. Zasada partycypacji
9.3.6. Przygotowanie budżetu i przewodnika budżetowego
9.4. Fazy budżetowania
9.5. Tryb opracowania budżetu głównego przedsiębiorstwa wytwórczego
9.6. Budżety operacyjne
9.6.1. Budżet przychodów ze sprzedaży
9.6.2. Plan produkcji
9.6.3. Plan zakupów i zapasów materiałów
9.6.4. Budżet kosztów produkcji
9.6.5. Budżet kosztu wytworzenia wyrobów sprzedanych i remanentu końcowego wyrobów
gotowych
9.6.6. Budżet kosztów ogólnego zarządu
9.6.7. Budżet kosztów sprzedaży
9.6.7.1. Budżetowanie kosztów pozyskania zamówień
9.6.7.2. Budżetowanie kosztów realizacji zamówień
9.7. Budżety finansowe
9.7.1. Budżetowany rachunek zysków i strat
9.7.2. Budżet przepływów pieniężnych
9.7.3. Budżetowany bilans zamknięcia
9.8. Budżet inwestycyjny
9.9. Krytyka budżetowania i propozycje jego usprawnień
Podsumowanie
Pytania i zadania
Literatura
10. Rachunkowość odpowiedzialności
10.1. Istota i struktura rachunkowości odpowiedzialności
10.2. Analiza wariancji kosztowych
10.2.1. Ogólny model rachunku wariancji kosztów zmiennych
10.2.2. Rachunek wariancji kosztów zużycia materiałów bezpośrednich
10.2.2.1. Podstawowy rachunek wariancji
10.2.2.2. Rozszerzony rachunek wariancji
10.2.2.3. Ograniczenia rachunku wariancji
10.2.3. Rachunek wariancji kosztów wynagrodzeń bezpośrednich
10.2.3.1. Podstawowy rachunek wariancji
10.2.3.2. Rozszerzony rachunek wariancji
10.2.4. Rachunek wariancji kosztów pośrednich zmiennych
10.2.4.1. Czynnik kosztotwórczy oparty na nakładach
10.2.4.2. Czynnik kosztotwórczy oparty na wynikach
10.2.4.3. Ograniczenia rachunku wariancji kosztów pośrednich zmiennych
10.2.5. Rachunek wariancji kosztów pośrednich stałych
10.2.6. Ocena wariancji kosztowych
10.3. Analiza wariancji przychodowych
10.3.1. Prosty rachunek wariancji przychodowych
10.3.2. Ograniczenia prostego rachunku wariancji przychodowych
10.3.3. Rozszerzony rachunek wariancji przychodowych
10.4. Ośrodki odpowiedzialności za zyski
10.4.1. Ośrodek odpowiedzialności za zyski operacyjne
10.4.2. Metody oceny ośrodków odpowiedzialności za zwrot z inwestycji
10.4.2.1. Stopa zwrotu z inwestycji (ROI)
10.4.2.2. Zysk rezydualny
10.4.2.3. EVA jako skorygowany zysk rezydualny
Podsumowanie
Pytania i zadania
Literatura
11. Rachunek kosztów działań
11.1. Orientacja procesowa w zarządzaniu
11.1.1. Koncepcja łańcucha wartości
11.1.2. Reengimeering procesów gospodarczych
11.2. Wprowadzenie do rachunku kosztów działań
11.2.1. Koncepcja rachunku kosztów działań
11.2.2. Analiza działań
11.3. Hierarchia kosztów działań
11.3.1. Koszty działań na poziomie jednostki produktu
11.3.2. Koszty działań na poziomie serii
11.3.3. Koszty działań związanych z utrzymaniem asortymentu produktów
11.3.4. Koszty działań związanych z utrzymaniem infrastruktury
11.4. Elementy kosztów działań i nośniki działań; raportowanie kosztów działań
11.4.1. Elementy kosztów działań i nośniki działań
11.4.2. Raportowanie kosztów działań
11.5. Standaryzacja kosztów i budżetowanie w rachunku kosztów działań
11.5.1. Standaryzacja kosztów w rachunku kosztów działań
11.5.1.1. Standardowe koszty działań na poziomie produktu
11.5.1.2. Standardowe koszty działań na poziomie serii
11.5.1.3. Koszty utrzymania produktu
11.5.2. Fazy procesu budżetowania w rachunku kosztów działań
11.5.2.1. Faza przygotowania budżetów
11.5.2.2. Faza weryfikacji i zatwierdzania budżetu
11.6. Kontrola budżetowa w rachunku kosztów działań
11.6.1. Kontrola kosztów zmiennych działań
11.6.2. Kontrola kosztów stałych działań
11.7. Rachunek kosztów działań - przykłady
11.8. Budżetowanie w rachunku kosztów wykorzystania zdolności produkcyjnych
11.9. Korzyści budżetowania w rachunku kosztów działań
Podsumowanie
Zadania
Literatura
12. Budżetowanie kapitałowe
12.1. Etapy budżetowania kapitałowego
12.2. Metody oceny projektów inwestycyjnych
12.2.1. Wartość pieniądza w czasie
12.2.2. Wartość zaktualizowana netto
12.2.3. Wewnętrzna stopa zwrotu
12.2.4. Wartość zaktualizowana sumy równych wpłat/wypłat
12.2.5. Wartość zaktualizowana sumy nieskończonej liczby wpłat/wypłat
12.2.6. Wartość zaktualizowana sumy nieskończonej liczby wpłat/wypłat rosnących w
stałym tempie
12.2.7. Okres zwrotu
12.3. Struktura przepływów pieniężnych do celów budżetowania kapitałowego
12.4. Inflacja w budżetowaniu kapitałowym
12.5. Rachunek kosztów działań w budżetowaniu kapitałowym
12.5.1. Planowanie obiektów kosztowych oraz zapotrzebowania na procesy i działania
12.5.2. Planowanie zapotrzebowania na zasoby i określenie związku zasobów z
przepływami
12.5.3. Wyznaczenie wartości zaktualizowanej wypłat środków pieniężnych
12.53.1. Koszty działań na poziomie jednostki produktu
12.5.3.2. Koszty działań na poziomie serii
12.5.3.3. Koszty działań związanych z utrzymaniem asortymentu produktu
12.5.4. Przykład zastosowania rachunku kosztów działań w budżetowaniu kapitałowym
Podsumowanie
Pytania i zadania
Literatura
Załącznik 12.1. Współczynniki dyskontujące
Załącznik 12.2. Współczynniki dyskontujące i sumujące
13. Rachunkowość w zarządzaniu strategicznym - wybrane zagadnienia
13.1. Analiza strategiczna
13.2. Strategie konkurencyjne a system informacji
13.3. Cykl życia produktu i efekt doświadczenia a system informacji
13.3.1. Cykle życia produktu
13.3.2. Efekt doświadczenia a rachunkowość zarządcza
13.4. Strategie jednostek gospodarczych według macierzy BCG a rachunkowość zarządcza
13.5. Rachunek kosztów docelowych
13.5.1. Etapy rachunku kosztów docelowych
13.5.2. Rachunek kosztów dopuszczalnych
13.5.3. Rachunek kosztów docelowych na poziomie jednostki produktu
13.5.4. Rachunek kosztów docelowych na poziomie komponentu
13.6. Zbilansowana karta dokonań
13.6.1. Wprowadzenie do zbilansowanej karty dokonań
13.6.2. Perspektywa właścicieli
13.6.3. Perspektywa klienta
13.6.4. Perspektywa procesów wewnętrznych
13.6.5. Perspektywa uczenia się i rozwoju
13.6.6. Charakterystyczne mierniki stosowane w zbilansowanej karcie dokonań
13.6.7. Zbilansowana karta dokonań w systemie zarządzania
13.6.7.1. Zbilansowana karta dokonań a struktura przedsiębiorstwa
13.6.7.2. Zbilansowana karta dokonań a budżetowanie
13.6.7.3. Zbilansowana karta dokonań a informacje zwrotne
Podsumowanie
Pytania
Literatura
Indeks rzeczowy
380 stron, B5, miękka oprawa
