Fenomen spółdzielni rolników
Pomiędzy rynkiem, hierarchią i klanem
„Książka stanowi wnikliwe studium poświęcone
spółdzielczości rolników (...). Rozważania osadzone zostały w kilku współczesnych
nurtach ekonomicznego myślenia - ekonomii neoklasycznej, nowej ekonomii instytucjonalnej,
teorii systemów, teorii organizacji. (...) systemowe spojrzenie na spółdzielnię
umożliwiło (...) Autorowi dokonanie szerszej konceptualizacji spółdzielni - jako
hybryd posiadających cechy trzech mechanizmów koordynacyjnych: rynku, biurokracji i
klanu. (...) Jest to opracowanie oryginalne, napisane na podstawie dobrze dobranej
literatury zagranicznej i krajowej oraz głębokich przemyśleń Autora. (...) w pełni
dołączam się do wyrażonej nadziei, iż problemy poruszone w nich zostaną podjęte
bądź kontynuowane, zaś treść monografii będzie zaczynem dyskusji na temat
spółdzielni rolników, czy spółdzielczości w ogóle. Dyskusja taka jest ze wszech
miar nie tylko potrzebna, a wprost w Polsce niezbędna".
Prof. dr hab. Waldemar Czternasty, UEP
„Dotychczasowe próby umiejscowienia spółdzielni w szerszych nurtach
rozważań ekonomicznych z zakresu teorii firmy miały charakter fragmentaryczny. Praca
Michała Pietrzaka stanowi próbę uzupełnienia tej luki poprzez nowatorskie opracowanie
łączące w sobie wielowątkową analizę funkcjonowania spółdzielni uwzględniającą
kluczowe kierunki myśli ekonomicznej. (...) Wartość poznawczą, metodyczną, jak i
utylitarną monografii należy ocenić wysoko, co upoważnia do polecenia jej
przestudiowania nie tylko pracownikom naukowym i studentom, ale również działaczom
gospodarczym, a zwłaszcza kadrze menedżerskiej spółdzielni rolników".
Dr hab. Stanisław Bagieński, prof. SGGW
Wprowadzenie
Część I Spółdzielnie rolników w ujęciu neoklasycznym
Rozdział 1
Tradycyjna teoria firmy a istota i funkcjonowanie spółdzielni rolników
1.1. Wczesny nurt rozważań ekonomicznych na temat spółdzielni
1.2. Spółdzielnia jako forma rozszerzenia działalności ekonomicznej gospodarstw
1.3. Spółdzielnia jako niezależne przedsiębiorstwo
Rozdział 2
Neoklasyczne modele spółdzielni a korzyści rolników i dobrobyt ekonomiczny
2.1. Przykład spółdzielni zaopatrzenia
2.2. Wkomponowanie specyficznych celów spółdzielni w neoklasyczną teorię firmy
2.2.1. Możliwe cele spółdzielni
2.2.2. Maksymalizacja jednostkowej premii dla członków spółdzielni (1)
2.2.3. Maksymalizacja premii dla członków spółdzielni (2)
2.2.4. Minimalizacja ceny ostatecznej środka produkcji (3)
2.2.5. Łączna maksymalizacja nadwyżki konsumenta i zysku producenta (4)
2.2.6. Minimalizacja ceny transakcyjnej środka produkcji (5)
2.3. Stabilność rozwiązań związanych z różnymi celami spółdzielni
2.4. Wpływ długiego okresu na rozwiązania związane z różnymi celami spółdzielni
Część II Spółdzielnie rolników w ujęciu nowej ekonomii
instytucjonalnej
Rozdział 3
Pomiędzy rynkiem a hierarchią - instytucje koordynacji w procesach
kontraktowania
3.1. Geneza i rozwój nowej ekonomii instytucjonalnej
3.1.1. Podglebie
3.1.2. Wiodący twórcy nowej ekonomii instytucjonalnej
3.2. Kluczowe elementy nowej ekonomii instytucjonalnej
3.2.1. Instytucje
3.2.2. Transakcje i kontraktowanie
3.2.3. Koszty transakcyjne
Rozdział 4
Spółdzielnia rolników - hybrydowa instytucja koordynacji
4.1. Sposoby koordynacji transakcji w ujęciu Williamsona
4.2. Hybrydy jako instytucje koordynacji transakcji
4.3. Hybrydowy charakter spółdzielni
Rozdział 5
Uzasadnienie istnienia spółdzielni rolników w kontekście zawodności
kontraktowania rynkowego
5.1. Integracja pionowa jako alternatywa dla kontraktowania rynkowego
5.2. Spółdzielnie a "zwykła" siła rynkowa
5.3. Spółdzielnie a siła rynkowa wynikająca z fundamentalnej transformacji
5.3.1. Istota specyficzności aktywów a rolnictwo
5.3.2. Specyficzność położenia aktywów w rolnictwie
5.3.3. Czasowa specyficzność aktywów w rolnictwie
5.3.4. Niepewność i częstotliwość transakcji
Rozdział 6
Spółdzielnia rolników - hybrydowa forma własności
6.1. Osobliwość posiadania w spółdzielni - własność jako sposób na
ograniczenie zawodności kontraktowania rynkowego
6.2. Istota praw własności
6.3. Rodzaje praw własności
6.4. Swoistość uprawnień własnościowych w spółdzielni
Rozdział 7
Osobliwość spółdzielni rolników w kontekście problemów wynikających z
ograniczenia kompletności uprawnień własnościowych
7.1. Problem horyzontu
7.1.1. Istota problemu horyzontu
7.1.2. Problem horyzontu a spółdzielnie rolników
7.1.2.1. Dotkliwość problemu horyzontu w spółdzielniach na tle alternatywnych
rozwiązań własnościowych
7.1.2.2. "Postrzegana" stopa dyskontowa a problem horyzontu w spółdzielniach
rolników
7.1.2.3. Problem horyzontu a heterogeniczność spółdzielni rolników
7.2. Problem jazdy na gapę
7.2.1. Istota problemu gapowicza
7.2.2. Interwencja państwa i prywatyzacja jako odpowiedzi na problem jazdy na gapę
7.2.3. Alternatywne podejścia do problemu jazdy na gapę
Rozdział 8
Osobliwość spółdzielni rolników w kontekście problemów wynikających ze
współdzielenia i separacji uprawnień własnościowych
8.1. Problem kolektywnego podejmowania decyzji
8.2. Problem agencji
8.2.1. Istota problemu agencji
8.2.2. Problem agencji a spółdzielnie rolników
8.2.2.1. Dotkliwość braku dostępu spółdzielni do rynku kapitałowego
8.2.2.2. Problem agencji a społeczny charakter spółdzielni
8.2.2.3. Konkluzje
8.3. Problem portfela
Część III Spółdzielnie rolników w ujęciu systemowym
Rozdział 9
Spółdzielnia rolników jako system koordynacji i jego wewnętrzna struktura
9.1. Podejście systemowe
9.2. Instytucje koordynacji jako gospodarcze systemy sterowania
9.3. Relacje łączące elementy w gospodarczych systemach sterowania
9.3.1. Więzi realne
9.3.2. Więzi regulacyjne
9.3.2.1. Kategoria I: trwałe lub względnie stałe reguły i normy o charakterze
ogólnym, dotyczące zagadnień dobrze ustrukturyzowanych, programowalnych
9.3.2.2. Kategoria II: mechanizmy oparte o bieżące dostosowania ad hoc do zmieniających
się okoliczności, jak również oparte o decyzje uprzednie, ale dotyczące szczególnych
przypadków i zagadnień słabo ustrukturyzowanych
9.4. Rynek jako system sterowania
9.5. Hierarchia jako system sterowania
9.6. Klan jako system sterowania
9.7. Spółdzielnia sensu largo jako system sterowania
Rozdział 10
Spółdzielnia jako organizacja w quasi-stacjonarnej równowadze wobec wyzwań
adaptacyjnych
10.1. Organizacja w ujęciu Barnarda-Simona
10.2. Spółdzielnie rolników jako organizacje
10.3. Równowaga organizacyjna spółdzielni w kontekście analizy pola sił
10.4. Spółdzielnia jako organizacja w dynamicznej równowadze - adaptacja do otoczenia
10.4.1. Istota skali spółdzielni
10.4.2. Wyzwania adaptacyjne spółdzielni w ujęciu dynamiki systemów
10.4.2.1. Pętla: liczba członków - korzyści skali
10.4.2.2. Pętla: nakłady pracy - korzyści skali
10.4.2.3. Pętla: nakłady kapitału - korzyści skali
Tezy końcowe
Bibliografia
Spis tabel
Spis rysunków
392 srony, Format: 16.5x23.5cm,
oprawa miękka
