Lokalne obywatelstwo społeczne w polityce społecznej
Przykład wychowania przedszkolnego
Politykę społeczną zwykło się pojmować jako działalność państwa
ukierunkowaną na podnoszenie standardu i jakości życia ludzi. Książka Lokalne
obywatelstwo społeczne w polityce społecznej. Przykład wychowania przedszkolnego
proponuje spojrzenie dopełniające tę perspektywę. W jego centrum jest zainteresowanie
polityką społeczną jako zbiorem formalnych i nieformalnych zasad członkostwa we wspólnocie
politycznej na poziomie lokalnym. Praca rozwija autorską koncepcję lokalnego
obywatelstwa społecznego rozumianego jako status osób we wspólnocie politycznej, wyrażony
w realnym dostępie do usług publicznych świadczonych w gminie. Jej zastosowanie w
badaniach nad polityką wychowania przedszkolnego w Polsce ujawniło mechanizmy różnicowania
pozycji obywateli między gminami i wewnątrz nich. Badania empiryczne zrealizowane w
czterech miejscowościach pozwoliły przy tym stwierdzić, że wzorce lokalnego
obywatelstwa społecznego w edukacji przedszkolnej przełamują dychotomie teoretycznych
stanowisk - są specyficznym połączeniem ideału egalitaryzującego uniwersalizmu i
koncepcji zespolenia uprawnień z określonymi obowiązkami rodzica-obywatela gminy.
Atutem książki jest jej temat - obywatelstwo
społeczne. Aktualność tej problematyki w czasach wyłaniania się nowego ładu
społeczno-politycznego oraz nowego, opartego na usługach społecznych (do których należy
opieka przedszkolna) modelu polityki społecznej jest niekwestionowana. Zaletą
opracowania jest też bez wątpienia przyjęte w pracy nowatorskie podejście do lokalnego
obywatelstwa społecznego oraz przeprowadzona starannie analiza empiryczna. Choćby dla
tych powodów warto podjąć lekturę książki intersującej nie tylko dla czytelników
zajmujących się zawodowo tą problematyką,lecz także dla wykładowców i studentów
polityki społecznej i innych nauk społecznych.
Z recenzji wydawniczej prof. UŁ dr hab. Jerzego Krzyszkowskiego
W tomie publikują:
Piotr Binder, Marta Bożewicz, Anna Cybulko, Anna Kurowska, Maria Theiss, Klaudia
Wolniewicz-Slomka.
Wstęp
Rozdział 1
Maria Theiss
Obywatelstwo i obywatelstwo społeczne w nauce o polityce społecznej - koncepcje
i związki z lokalnym poziomem polityki
1.1. Różnorodność znaczeń obywatelstwa - tradycje dyscyplin i koncepcje zakresu
pojęcia
Obywatelstwo w różnych tradycjach nauk społecznych
Składniki obywatelstwa
1.2. Znaczenia obywatelstwa społecznego w nauce o polityce społecznej
Obywatelstwo a obywatelstwo społeczne
Ideały obywatelstwa społecznego w nauce o polityce społecznej
1.3. Specyfika lokalnej wspólnoty politycznej i nieformalne praktyki w zglobalizowanym
świecie - dwie koncepcje powiązania obywatelstwa społecznego z lokalnością
Uzasadnienia lokalnego obywatelstwa społecznego oparte na roli lokalnej wspólnoty
politycznej
Uzasadnienia lokalnego obywatelstwa społecznego oparte na roli nieformalnych praktyk
społecznych i glokalizacji
1.4. Lokalne obywatelstwo społeczne - w kierunku definicji
Rozdział 2
Maria Theiss
Lokalne obywatelstwo społeczne w koncepcjach lokalnej polityki społecznej -
poszukiwania metodologiczne
2.1. Nurty badań nad lokalną polityką społeczną
2.2. Badania nad obywatelstwem społecznym i lokalnym obywatelstwem społecznym
2.3. Ujęcie regulujące - model badania lokalnego obywatelstwa społecznego
Rozdział 3
Maria Theiss
Wychowanie przedszkolne z perspektywy lokalnego obywatelstwa społecznego - stan
wiedzy i koncepcja badawcza
3.1. Lokalna polityka wychowania przedszkolnego: kontekst, składniki i
uwarunkowania
Aspekty lokalnej polityki wychowania przedszkolnego
Uwarunkowania lokalnej polityki wychowania przedszkolnego - krajowe ramy prawne, czynniki
strukturalne i lokalny proces polityczny
3.2. Lokalne obywatelstwo społeczne w sferze wychowania przedszkolnego - zastosowana
metodologia badania
Rozdział 4
Anna Cybulko, Maria Theiss
Prawne uwarunkowania lokalnego obywatelstwa społecznego w sferze wychowania
przedszkolnego w Polsce
4.1. Wychowanie przedszkolne w zdecentralizowanym systemie - uwagi na temat
autonomii gminy
4.2. Różnorodność instytucji wychowania przedszkolnego
4.3. Prawo do wychowania przedszkolnego - zakres podmiotowy i jego zmiany
4.4. Prawo do wychowania przedszkolnego - zakres przedmiotowy
4.5. Pierwszeństwo w przyjęciu do przedszkola: centralne i lokalne kryteria rekrutacji
4.6. Finansowanie oświaty przedszkolnej w Polsce - regulacje prawne
4.7. Podsumowanie - dążenie do wzmocnienia obywatelstwa społecznego w sferze wychowania
przedszkolnego
Rozdział 5
Anna Kurowska
Przestrzenne zróżnicowanie i dynamika upowszechnienia wychowania przedszkolnego
w Polsce. Rola czynników strukturalnych, gospodarczych i politycznych
5.1. Zróżnicowanie przestrzenne upowszechnienia wychowania przedszkolnego i
jego dynamika w latach 2006-2016
5.2. Upowszechnienie wychowania przedszkolnego dzieci w różnym wieku i w różnych jego
formach oraz zróżnicowanie między typami gmin w 2016 r.
5.3. Dwa warianty lokalnego obywatelstwa społecznego w sferze wychowania przedszkolnego
5.4. Rola czynników strukturalnych, gospodarczych i politycznych w upowszechnieniu
edukacji przedszkolnej (dzieci w wieku 3-4 lat) na poziomie lokalnym
5.5. Podsumowanie
Rozdział 6
Marta Bożewicz, Maria Theiss, Klaudia Wolniewicz-Slomka
Hojność lokalnego obywatelstwa społecznego w sferze wychowania przedszkolnego:
do czego obywatele faktycznie mają dostęp? Studium czterech gmin
6.1. Charakterystyka badanych gmin
Dąbrowa
Stalowa Góra
Żuków
Bocianów
6.2. Upowszechnienie wychowania przedszkolnego w badanych gminach - instytucje i wskaźniki
6.3. Godziny pracy przedszkoli publicznych
6.4. Zajęcia dodatkowe w przedszkolach
6.5. Posiłki w przedszkolach
6.6. Aktywność obywatelska rodziców: uprawnienia i praktyka
6.7. Publiczna oferta opieki dla dzieci poniżej trzeciego roku życia jako kontekst
działania przedszkoli
6.8. Podsumowanie - hojność obywatelstwa społecznego w edukacji przedszkolnej: między
działaniami egalitaryzującymi a segregującymi
Rozdział 7
Piotr Binder
Zakres podmiotowy lokalnego obywatelstwa społecznego w sferze wychowania
przedszkolnego: jak przebiega rekrutacja do przedszkoli? Studium czterech gmin
7.1. Dostęp do edukacji przedszkolnej: ku przełamywaniu barier
Budowa nowych przedszkoli
Adaptacja istniejących pomieszczeń
Zwiększanie limitów przyjęć
Przedszkola niepubliczne (prywatne)
7.2. Rekrutacja do przedszkoli: między formalnymi zasadami a nieformalnymi praktykami
7.3. Wymiary starań o dostęp do praw obywatelskich rodziców
Gra miejscem zameldowania
Gra statusem osoby zatrudnionej
Gra statusem rodzica samotnie wychowującego dziecko
Komu należą się miejsca w przedszkolach - rekrutacja sprawiedliwa
7.4. Podsumowanie
Rozdział 8
Maria Theiss
Polityczne uwarunkowania lokalnego obywatelstwa społecznego w sferze wychowania
przedszkolnego - studium czterech gmin
8.1. Dąbrowa - silny lider polityczny i aktywowanie lokalnych zasobów
"Pan prezydent cieszy się niesamowitym poparciem" - pozycja władz miasta i ich
stosunek do wychowania przedszkolnego
"Nasi urzędnicy od edukacji to taka najwyższa półka" - działania dyrektorów
przedszkoli oraz urzędników odpowiedzialnych za wychowanie przedszkolne
"To jest najbardziej cenione przez pana prezydenta, że wykorzystujemy ten potencjał
i ten zasób, jaki jest na miejscu" - partycypacja rodziców i otoczenie społeczne
przedszkola
8.2. Stalowa Góra - administrowanie przedszkolami w warunkach kryzysu politycznego i
finansowego
"Generalnie współpraca jest tutaj bardzo trudna" - pozycja władz gminy i jej
stosunek do wychowania przedszkolnego
"Możemy podnosić problemy, tylko musimy się też wsłuchiwać w głos płynący do
nas od prezydentów: Musimy się wstrzymać, nie mamy na to" - działania urzędników
odpowiedzialnych za wychowanie przedszkolne oraz dyrektorów przedszkoli
"Zbieramy radę rodziców, zastanawiamy się, jakie mamy możliwości, co możemy
zrobić. Ale jeżeli chodzi o rozwiązania dydaktyczne, no to mamy podstawę
programową" - aktywność obywatelska rodziców i otoczenie społeczne przedszkola
8.3. Żuków - wójt-wizjoner integrujący lokalne podmioty polityki społecznej
8.4. Bocianów - wysiłek samorządu na rzecz organizacji wychowania przedszkolnego w
niesprzyjających warunkach
8.5. Podsumowanie - lider polityczny oraz sieć współpracy w gminie a hojność i zróżnicowanie
lokalnego obywatelstwa społecznego
Dąbrowa
Stalowa Góra
Żuków
Bocianów
Maria Theiss
Zakończenie
Bibliografia
Indeks nazwisk
Noty o autorach
318 stron, Format: 14.8x21.0cm, oprawa miękka
