Życie po meczu
Formy wykorzystania kapitału społecznego kibiców piłkarskich w Polsce
Autor analizuje procesy generowania kapitału społecznego przez polskich kibiców piłkarskich
oraz mechanizmy transferu tego kapitału i form jego wykorzystania poza stadionami, a
także czynniki strukturalne sprzyjające efektywnej współpracy kibiców w różnych
obszarach życia społecznego.
Pozastadionowy kapitał społeczny dostrzegalny jest w kolektywnych aktywnościach
kibiców w trzech głównych sferach: zorganizowanych działaniach grup chuliganów,
aktywnościach stowarzyszeń kibicowskich – w tym działaniach społecznych i
charytatywnych – oraz zorganizowanej działalności na rzecz własnego klubu. Relacje z
trybun przenoszone są też często do życia prywatnego, z czego kibice czerpią pewne
korzyści indywidualne, wynikające z przynależności do grupy.
W podsumowaniu autor ukazuje procesy przemian w środowisku kibiców piłkarskich w
kontekście transformacji polskiego społeczeństwa.
W powszechnej świadomości społecznej funkcjonuje ambiwalentny obraz środowiska
fanatycznych kibiców piłkarskich w Polsce. Z jednej strony są oni kojarzeni z –
często spektakularnymi – wybrykami chuligańskimi na stadionach oraz bijatykami w
lasach i na autostradach. Z drugiej strony, kibice potrafią wykorzystywać swoją
liczebność i umiejętności organizacyjne w celach prospołecznych: animować akcje
charytatywne czy zbiórki na rzecz potrzebujących. Potrafią również działać na
potrzeby swojego klubu, a w niektórych przypadkach nawet reanimować kluby upadłe z
powodów finansowych.
Książka powinna zainteresować nie tylko naukowców badających zagadnienia związane ze
sportem, kibicami i kapitałem społecznym, lecz także badaczy zajmujących się
subkulturami, społeczeństwem obywatelskim, kryminologów, dziennikarzy sportowych, działaczy
piłkarskich na szczeblu zarówno klubowym, jak i centralnym, ekspertów z zakresu zarządzania
bezpieczeństwem wydarzeń piłkarskich, aktywistów oraz studentów nauk społecznych.
PODZIĘKOWANIA
.
9
WSTĘP
.
11
Cel pracy
.
11
Kontekst
13
Plan książki
.
18
Nota bibliografi czna
21
Rozdział I. Kapitał społeczny
. 23
1.1 Kapitał społeczny jako kapitał kolektywny – współpraca 25
1.2 Kapitał społeczny jako zasób sieci relacji jednostki . 41
1.3 „Ciemne strony” kapitału społecznego
. 45
1.4 Kapitał społeczny w Polsce
50
1.5 Kapitał społeczny i sport
56
Metodologia
.
62
Założenia badawcze
.
62
Metody badania
63
Zbieranie danych – praca terenowa
. 68
Wywiady
68
Obserwacja
70
Redefi nicje założeń w trakcie badań terenowych
73
Rozdział II. Historia futbolu – historia jego kibiców
75
2.1 Historia futbolu
.
75
2.2 Kontekst polski
.
86
2.3 Historia kibicowania
.
92
2.4 Historia kibicowania w Polsce
. 98
Od spontaniczności do subkultury
99
Od subkultury chuliganów do kultury trybun . 114
Od kultury do profesjonalizacji
. 120
Rozdział III. Kapitał społeczny trybun
125
3.1 Grupy jako podstawowa forma organizacji kibiców piłkarskich
127
3.2 Cechy struktury grup kibiców
. 130
3.3 Reprodukcja kapitału społecznego
. 137
3.4 Budowanie kapitału społecznego – czynniki zewnętrzne 139
3.5 Charakterystyka kapitału społecznego grup kibiców piłkarskich
144
Rozdział IV. „Ciemna strona” trybun
. 147
4.1 „Tradycyjne” wyjaśnienia przemocy stadionowej . 148
4.2 Ewolucja przemocy stadionowej
151
4.3 „Interesy” trybun
.
159
4.4 „Ciemna strona” kapitału trybun
. 168
Rozdział V. Stowarzyszenia kibiców
173
5.1 Formalizowanie się grup kibicowskich – socjogeneza stowarzyszeń
175
5.2 Działalność stowarzyszeń kibicowskich
. 183
Działalność patriotyczna
. 183
Działalność społeczna i charytatywna
187
5.3 Legitymizacja stowarzyszeń kibiców
. 195
5.4 Kapitał społeczny stowarzyszeń
. 201
Rozdział VI. Kibice jako kapitał społeczny
. 205
6.1 „Tradycyjne” wymiary zaangażowania kibiców w klub . 206
6.2 Społeczny kontekst nowych form kibicowania 209
6.3. Kibicowscy aktywiści
. 211
6.4. Polski ruch „socios”
215
Górnik Zabrze
.
215
Stomil Olsztyn
220
6.5 „Socios” – analiza polskiego ruchu
. 224
6.6 Kapitał społeczny kibiców i kibice jako kapitał społeczny . 229
Rozdział VII. Ewolucja kapitału społecznego trybun
235
7.1 Demokratyzacja społeczeństwa oraz instytucjonalizacja sfery stadionowej
.
238
7.2 Formy kapitału społecznego i demokratycznego kibiców piłkarskich
244
7.3 Ewolucja kapitału społecznego trybun
248
„Ciemna strona” trybun
. 248
Stowarzyszenia
252
„Socios” – kibice jako kapitał
256
ZAKOŃCZENIE
259
SUMMARY
267
BIBLIOGRAFIA
269
INDEKS NAZWISK
.
286
292 strony, Format: 23.1x13.9, oprawa miękka
