Planowanie przestrzenne jako narzędzie ochrony wartości przyrodniczych na przykładzie
Kampinoskiego Parku Narodowego
Zeszyt „Architektura” nr 17
Zakres zainteresowań zawodowych autorki oscyluje wokół zagadnień kształtowania
przestrzeni i narzędzi temu służących w obowiązującym porządku prawnym. W pierwszym
rozdziale publikacji omówiono genezę ochrony przyrody na świecie i w Polsce oraz
przeprowadzono analizę obowiązujących w tym zakresie przepisów krajowych, z
odniesieniem do zmian dokonanych w nich w ostatnich latach.
Ze względu na szczególną rolę, jaką w ogólnokrajowym systemie ochrony przyrody pełnią
parki narodowe, jeden z nich postanowiono wybrać jako pole dalszych badań. Wybrano
Kampinoski Park Narodowy – położony w bezpośrednim sąsiadztwie Warszawy i
stanowiący cześć stołecznej aglomeracji. Presja urbanistyczna na park jest olbrzymia i
pomimo nałożonych od wielu lat reżimów ochronnych wydaje się trudna do powstrzymania.
Ogólną charakterystykę parku, jego położenia, środowiska przyrodniczego, form
ochrony i występujących tu zjawisk przestrzennych zawarto w drugim rozdziale pracy.
W rozdziale trzecim odniesiono się do dokumentów wyrażających politykę przestrzenną
na poziomie kraju i województwa – badaniami objęto Koncepcję Przestrzennego
Zagospodarowania Kraju 2030 i Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa
Mazowieckiego, wskazując miejsce Kampinoskiego Parku Narodowego w ogólnokrajowym i
regionalnym systemie obszarów chronionych.
W czwartym rozdziale zbadano realizację ochrony wartości przyrodniczych na gminnym
poziomie planowania, poddając analizie dokumenty planistyczne szczebla lokalnego, czyli
studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin „parkowych” oraz
wybrane miejscowe plany zagospodarowania.
Przeprowadzone badania pozwoliły na sformułowanie w podsumowaniach kolejnych rozdziałów
monografii wielu stwierdzeń, dotyczących genezy ochrony przyrody w Polsce, zmian
legislacyjnych oraz związków między przepisami z zakresu ochrony przyrody, środowiska,
krajobrazu, gruntów rolnych i leśnych z planowaniem i zagospodarowaniem przestrzennym, a
także na postawienie diagnozy w zakresie skuteczności planowania przestrzennego w
ochronie wartości przyrodniczych.
Wnioski autorskie mają na celu wzmocnienie planistycznych narzędzi ochrony wartości
przyrodniczych.
WSTĘP
7
Rozdział I. GENEZA KONCEPCJI OCHRONY PRZYRODY
.
11
1.1. Rozwój ochrony przyrody na świecie
.
11
1.2. Początki ochrony przyrody w Polsce
17
1.3. Ochrona przyrody w Polsce powojennej
18
1.4. Ochrona przyrody po roku 1989
20
1.5. Obecny stan prawny ochrony przyrody
22
1.6. Po dsumowanie
.
30
Rozdział II. KAMPINOSKI PARK NARODOWY – OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA POLA BADAŃ
31
2.1. Położenie parku, powiązania funkcjonalne i przyrodnicze z otoczeniem
31
2.2. Charakterystyka funkcjonalno-przestrzenna obszaru KPN i otuliny
36
2.3. Syntetyczna charakterystyka środowiska przyrodniczego KPN
.
44
2.4. Formy ochrony prawnej Kampinoskiego Parku Narodowego
.
50
2.5. Plany ochrony Puszczy Kampinoskiej i Kampinoskiego Parku Narodowego
. 54
2.6. Podsumowanie
.
59
Rozdział III. KAMPINOSKI PARK NARODOWY JAKO ELEMENT REGIONALNEGO I OGÓLNOKRAJOWEGO
SYSTEMU OBSZARÓW CHRONIONYCH
. 62
3.1. KPN w koncepcjach rozwoju przestrzennego aglomeracji warszawskiej z odniesieniem do
ewolucji planowania przestrzennego w skali kraju
.
63
3.2. Ochrona wartości przyrodniczych w systemie planowania zintegrowanego – Koncepcja
Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030
77
3.3. Rola opracowań w skali regionalnej w ochronie wartości przyrodniczych – Plan
Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Mazowieckiego .
.
83
3.4. Podsumowanie
.
92
Rozdział I V. OCENA SKUTECZNOŚCI PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO JAKO NARZĘDZIA
OCHRONY WARTOŚCI PRZYRODNICZYCH KPN NA LOKALNYM SZCZEBLU PLANOWANIA
94
4.1. Polityka przestrzenna „gmin parkowych” wyrażona w studiach uwarunkowań i
kierunków zagospodarowania przestrzennego
.
94
4.2. Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego „gmin parkowych” jako instrument
realizacji polityki przestrzennej w zakresie ochrony wartości przyrodniczych
110
4.3. Stan zagospodarowania przestrzeni w obrębie KPN i jego otuliny na terenach
pozbawionych miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego
.
133
4.4. Podsumowanie
.
140
WNIOSKI KOŃCOWE
.
143
Bibliografia
.
145
Spis rycin
.
151
Spis tabel
.
157
Streszczenie
.
158
Summary
.
159
160 stron, A4, oprawa miękka
