Anders Breivik
Między dumą a wstydem
„Czarny piątek” 22/7/2011 w Norwegii, kraju uznawanym za najszczęśliwszy na
świecie, stał się niebywałym wstrząsem. Tym bardziej, że sprawcą nie był – jak
początkowo sądzono –skrajny islamski terrorysta, ale rdzenny Norweg, „one of us”.
W czasach odżywających tendencji skrajnie nacjonalistycznych i brunatnoprawicowych
pojawienie się epigonów Breivika jest bolesnym faktem.
Dla jednych ABB to postać budząca odrazę i pogardę. Są jednak tacy, dla których
został bohaterem i współczesnym herosem. W tym kontekście warto uczynić ważkie
zastrzeżenie: Breivika skazano i odsiaduje karę w więzieniu nie za poglądy, które
wielu skłonnych jest podzielać, ale za odebranie życia 77 osobom.
Elżbieta Czykwin, analizując casus Breivika, odpowiada na pytanie: jakie cechy współczesności
sprzyjają pojawieniu się postaci tego rodzaju? Niektóre były już przywoływane w
podobnych kontekstach: dysfunkcjonalna rodzina, powszechny narcyzm oraz rola i znaczenie
internetu. Autorka wskazuje jeszcze inne cechy Breivika i osobowości jemu podobnych:
załamanie naturalnego oporu przed zabijaniem, status incela (odrzuconego przez kobiety
mizogina). Na plan pierwszy wysuwają się kluczowe kwestie wstydu i poniżenia jako
decydujące w genezie agresji.
Elżbieta Czykwin – prof. dr hab. nauk społecznych. Profesor
zwyczajna w Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie. Dwukrotna stypendystka
Robinson College Uniwersytetu w Cambridge. Autorka książek: Samoświadomość
nauczyciela (1995); Stygmat społeczny (2007, 2008, 2013, 2018); Białoruska mniejszość
narodowa jako grupa stygmatyzowana (2000); Wstyd (2013). Współautorka, redaktorka i
tłumaczka monografii zbiorowych: Teaching the mother tongue in multilingual Europe
(Londyn 1998, 2005); Dwujęzyczność i dwukulturowość (1998, wspólnie z D. Misiejuk);
Gorsi inni (2008, redakcja wspólnie z M. Rusaczyk); Stygmatyzacja, tolerancja, naprawa.
Integracyjna analiza psychologiczna reakcji na dewiację (2009, tłumaczenie książki
A.J.M. Dijkera i W. Koomena, wspólnie z M. Rusaczyk) oraz licznych artykułów.
Książka Stygmat społeczny, wydana przez Wydawnictwo Naukowe PWN i trzykrotnie
wznawiana, w 2007 roku została wyróżniona Ogólnopolską Nagrodą im. Prof. Ireny
Lepalczyk przyznawaną przez Łódzkie Towarzystwo Naukowe. Publikacja Wstyd w 2015 roku
została uznana przez internautów „Najlepszą książką na lato”.
Wstęp
Rozdział I
Wydarzenia 22/7
1. Przebieg
2. Szok
3. Zgromadzenie w hali Spektrum 22 sierpnia
4. Kara
5. Gry komputerowe
6. Media
Rozdział II
Ocaleni
1. Raporty z Utoi
2. SMS-y
3. Kazus Adriana Praconia
4. Zespół stresu pourazowego (PTSD)
5. Debriefing
6. Debriefing na Utoi
Rozdział III
Biografia
1. Wenche Breivik
2. Narodziny Andersa
3. Nowe mieszkanie. Kłopoty z Andersem
4. Okres szkoły podstawowej
5. Adolescencja
6. Przemiana
7. Bogactwo
8. Epizod masoński
9. Defeating Eurabia (pokonanie Eurabii)
Rozdział IV
Bomba
1. Przygotowania
2. Realizacja
3. Zakupy
4. Kondycja
5. Broń
6. Dokumentacja
7. Urządzenia własnego pomysłu
8. Ludzie
Rozdział V
Poglądy
1. Wystąpienie ABB w trakcie procesu
2. Dyskusja
3. Ekstrakt
Rozdział VI
Sieć
1. Sieć i płeć
2. Męskie problemy z ciałem
3. Mizoginia
4. Incele
5. Paradoksy
6. Zemsta
7. Analiza zbiorcza
Rozdział VII
Proces
1. Przebieg
2. Skład sędziowski
3. Nieobecni
4. Masoneria. Czy Breivik był sam?
5. Wyrok i jego przyjęcie
6. Więzienie
Rozdział VIII
Psychodiagnoza
1. Możliwe konsekwencje diagnozy
2. Wczesna diagnoza psychologiczna Andersa
3. Choroba dwubiegunowa Wenche
4. Diagnoza Synne Sorheim i Torgeira Husby‘ego
5. Krytyka diagnozy
6. Raport Terjego Torrissena i Agnara Aspaasa
7. Inne stanowiska ekspertów
Rozdział IX
Narcyzm
1. Mit Narcyza
2. Rozumienie narcyzmu
3. Cechy narcystyczne ABB. Neutralizacja
4. Narcyzm i przemoc
5. Furia narcyza
6. "Śmiech morderców"
Rozdział X
Zabijanie
1. Miłość i śmierć
2. Opór przeciw zabijaniu
3. Osłabianie oporu przed zabijaniem. Media
4. Osłabianie oporu przed zabijaniem. Inni
5. Poczucie winy
Rozdział XI
Wstyd
1. Emocje
2. Emocje samoświadomościowe. Wstyd
3. Naruszone więzi
4. Fundament moralny
5. Między dumą a wstydem. Ambiwalencje
6. Spirala wstydu-gniewu
Rozdział XII
Post factum
1. Centrum 22 Lipca
2. "Rana pamięci"
3. Weimarski monodram
4. Film Netflixu
5. Hybristofilia (parafilia).
6. Skrajny nacjonalizm
7. Polski Breivik?
Narcyzm
Zabijanie
Antyfeminizm
Pseudorealizm
Psychodiagnoza
Indeks nazwisk
304 strony, Format: 15.0x21.5cm, oprawa miękka
