Już elementarna - wrażliwość i potoczne doświadczenie podpowiadają, że
jedną z głównych bolączek naszych czasów jest samotność. Znajduje to
również swoje potwierdzenie w wielu - nierzadko alarmistycznych w wymowie - naukowych
diagnozach współczesności. Zastępy myślicieli otwarcie wyznają, w tonie zadumy i
przestrogi, że samotność to choroba doby obecnej, przybierająca postać i rozmiary
trudnej do opanowania epidemii. Naiwnością byłoby jednak sądzić, że samotność jest
najnowszym „wynalazkiem" ludzkości. Przeciwnie, jak słusznie w Trzeciej fali
zauważa Alvin Toffler, nie jest dziś ona bynajmniej niczym nowym. Nowe i zaskakujące
są za to siła i rozmiary, jakie przybiera. Samotność jest dziś - że znów odwołamy
się do Tofflera - zjawiskiem tak powszechnym, że paradoksalnie przeżywa się je
zbiorowo. Płonne okazały się nadzieje tych, którzy za fasadą globalnej wioski i
popkultury chcieli uchronić ludzkość przed udręką samotności. Podejmowane w tym
względzie starania, miast zbliżać ludzi do siebie i przyczyniać się do zacieśniania
więzi między nimi, przeradzają się w swoją odwrotność. Bezkrytyczni na ogół
szermierze globalizacji, usilnie chcąc przechytrzyć ciążące człowiekowi od wieków
fatum samotności, imają się i takich działań, które mają na celu likwidację albo
przynajmniej minimalizację skali, rozmiarów i natężenia samotności - przez jej
oswojenie. Niegdysiejsza waloryzacja samotności mądrościowej typu sokratejskiego
ustąpiła dziś miejsca lansowaniu mody na wygodę bezrefleksyjnego życia w pojedynkę,
a jeśli w związkach, to co najwyżej luźnych, doraźnych i niezobowiązujących.
Pozorność, jałowość, a także opłakane skutki tych działań są aż nazbyt
oczywiste, by się nad nimi rozwodzić.
Spis treści:
Wprowadzenie (Piotr Domeracki, Włodzimierz Tyburski);
Historyczne konceptualizacje samotności:
Piotr Domeracki: Meandry filozofii samotności;
Agnieszka Gawron: Samotność jako problem literaturoznawczy;
Krzysztof Polit: Samotność jako centralna kategoria w filozofii człowieka Jose Ortegi y
Gasseta;
Rafał Michalski: Fenomen samotności w filozofii Theodora W. Adorna;
Andrzej Słowikowski: Dialektyka samotności według Kierkegaarda;
W stronę filozofii samotności:
Anna Latawiec: Destrukcyjny czy twórczy charakter samotności (ujęcie systemowe);
Czesława Piecuch: Konstytutywna rola samotności;
Marcin Jaranowski: Samotność post-metafizyczna;
Tadeusz Kobierzycki: Filozoficzne problemy samotności (H. Elzenberg, Kłopot z istnieniem
1907-1963);
Witold Baczyński: Biologiczny wymiar samotności w filozofii dramatu;
Tomasz Kupś: O samotności chrześcijanina (Egzystencja religijna w ujęciu S.
Kierkegaarda);
Przemysław Parszutowicz: O pojęciu samotności i uczuciu osamotnienia;
Iwona Stachowska: Samotność ciała;
Ku antropologii samotności:
Janusz Gajda: Trzy aspekty samotności jako determinanta stylu życia i uczestnictwa w
kulturze;
Joanna Król: Kultura masowa jako katalizator poczucia samotności;
Krzysztof Abriszewski: Myślenie osamotnione. Współczesna indywidualizacja i kulturowe
funkcje filozofii;
Anna Gutowska: Hikikomori - samotność w XXI wieku;
Jan Wadowski: Samotność jako szansa - droga do doskonałości i spełnienia;
Samotność w ujęciu psychologicznym:
Zofia Dołęga: Samotność jako stan psychiczny - samotność jako cecha
psychologiczna;
Brunon Hołyst: Suicydogenne aspekty samotności;
Halina Romanowska-Łakomy: Przekraczanie murów samotności. Dlaczego i jak należy
przekraczać poczucie duchowej samotności?;
Andrzej Jastrzębski: Antoniego Kępińskiego eksplikacja samotności. Psychopatologie
jako źródło samotności;
Alfred Skorupka: Zagadnienie samotności na gruncie terapii eutyfronicznej;
Pedagogika (o) samotności: Elżbieta Dubas: Samotność - uniwersalny "temat"
życia ludzkiego i wychowania;
Róża Pawłowska, Elżbieta Jundziłł: O samotności człowieka w obliczu śmierci -
spojrzenie pedagoga opiekuńczego na problem filozoficzny;
Jarosław Puczel: Twórcza samotność dzieci i młodzieży;
Samotność w teologii:
Anita Benisławska: Inność: samotność kobiety w świecie;
Ryszard Kozłowski: "Boże mój. Boże mój, czemuś mnie opuścił?" (Mt 27,
46). Odwaga samotności;
Estetyka a samotność:
Kinga Kaśkiewicz: Samotność geniusza;
Stefan Konstańczak: Osamotnienie artysty - wybór czy konieczność?;
Piotr Dobrowolski: Sam przeciwko wszystkim. Samotność artysty na przykładzie sztuki
performance'u;
Grażyna Draus: Twórca samotny - twórcza samotność. Kilka refleksji nad życiem i
dziełem Fryderyka Chopina i Karola Szymanowskiego;
Dorota Dywańska: Samotny bo jedyny - Wozzeck Albana Berga jako współczesny Orfeusz;
Beata Cyganek: Sposoby przedstawiania problemu samotności we współczesnym kinie;
Aksjologia samotności:
Marian Grabowski: Samotność w świecie wartości;
Danuta Ślęczek-Czakon: Samotność, osamotnienie, odosobnienie. W poszukiwaniu wartości
samotności;
Marcin T. Zdrenka: Samotność jako wartość w "obietnicy". Przypadek Robinsona
527 stron, oprawa miękka