Jak i kiedy powstały narody? Czy są zjawiskiem na wskroś nowoczesnym? Ta
wielowątkowa książka zawiera omówienie społecznych i historycznych źródeł oraz
głównych cech współczesnych tożsamości narodowych. Odrzucając dawne poglądy,
według których narody istnieją od niepamiętnych czasów, oraz bardziej współczesne
teorie uznające je za produkty nowoczesnego kapitalizmu i industrializmu, Anthony D.
Smith przedstawia własną interpretację, poszukując genealogii narodów w
przednowoczesnych etnicznych źródłach.
Etniczne źródła narodów to rzetelna, bogata w informacje, przeprowadzona na szerokim
tle analiza porównawcza. Jej autor uważa, że nowoczesne narody – jako połączenie
przednowoczesnych tożsamości etnicznych i nowoczesnych elementów „obywatelskich”
– potrzebują w obecnej zeświecczonej epoce istnienia symboli, mitów i pamięci
etnicznych źródeł, dzięki którym mogą one wytworzyć poczucie solidarności i
wspólnoty celu. Dzięki lepszemu zrozumieniu sięgających głęboko historycznych
korzeni wielu nowoczesnych narodów możliwe jest złagodzenie gwałtownych konfliktów
wynikających ze współczesnych nacjonalizmów etnicznych. Ilustrowana mapami, opatrzona
obszerną bibliografią książka jest fascynującym historycznym i socjologicznym
spojrzeniem na etniczność i narody, dzięki czemu stanowi atrakcyjną propozycję dla
każdego czytelnika interesującego się historią i naukami społecznymi.
Bez wątpienia ważny wkład w literaturę na temat nacjonalizmu (...). To przemyślana,
głęboka analiza korzeni i siły etnonarodowej tożsamości (...). Polecam ją bez
żadnych zastrzeżeń wszystkim studiującym kwestie narodowe.
Walker Connor, Trinity College, Hartford
Dogłębność wykładu Smitha jest inspirująca, a praca ta zasługuje na centralne
miejsce we wszystkich dyskusjach nad nacjonalizmem.
Michael Levin, Ethnic and Racial Studies
Anthony D. Smith – wybitny specjalista w zakresie etniczności i
nacjonalizmu, emerytowany profesor socjologii w London School of Economics and Political
Science, autor m.in. Kulturowych podstaw narodów; Nacjonalizmu; The Nation in History
oraz The Antiquity of Nations.
Spis treści:
Słowo wstępne, XI
Noty do map, XV
Wprowadzenie, 1
1. CZY NARODY SĄ NOWOCZESNE? 7
„Moderniści” i „prymordialiści”, 8
Etnie, mity i symbole, 16
Trwałość wspólnot etnicznych, 21
CZĘŚĆ I. WSPÓLNOTY ETNICZNE W CZASACH PRZEDNOWOCZESNYCH
2. FUNDAMENTY WSPÓLNOTY ETNICZNEJ, 29
Wymiary etni , 31
Niektóre podstawy procesu formowania się etniczności, 43
Struktura i trwanie etni , 55
3. ETNIE I ETNICYZM W HISTORII 69
Wyjątkowość i wykluczanie, 69
Etniczny opór i odrodzenie, 73
Zewnętrzne zagrożenie i etniczna reakcja, 79
Dwa typy etnicznego mythomoteur, 83
4. KLASA I ETNIA W SPOŁECZEŃSTWACH ROLNICZYCH 103
Problem „społecznego przenikania”, 104
Mobilizacja wojskowa i świadomość etniczna, 109
Dwa typy etni, 113
Etniczne jednostki polityczne, 129
5. ETNICZNE PRZETRWANIE I ROZPAD 139
Lokalizacja a suwerenność, 140
Ciągłość demograficzna i kulturowa, 144
Rozpad etni, 147
Przetrwanie etniczne, 155
Socjalizacja etniczna i odnowa religijna, 173
CZĘŚĆ II. ETNIE I NARODY W CZASACH NOWOCZESNYCH
6. FORMOWANIE SIĘ NARODÓW 193
Zachodnie rewolucje, 194
Narody terytorialne i etniczne, 200
Formowanie narodu, 205
Model etniczny, 213
Etniczna solidarność czy polityczne obywatelstwo?, 219
7. OD ETNI DO NARODU 233
Polityzacja etni, 234
Nowe duchowieństwo, 239
Autarkia i terytorializacja, 244
Mobilizacja i włączanie, 248
Nowa wyobraźnia, 254
8. LEGENDY I KRAJOBRAZY, 265
Nostalgia i przyszłe pokolenia, 265
Znaczenie „przeszłości”, 269
Romantyczny nacjonalizm jako „dramat historyczny”, 271
Przestrzenie poetyckie: wykorzystanie krajobrazu, 276
Złote epoki: użycia historii, 286
Mity a budowanie narodu, 299
9. GENEALOGIA NARODÓW, 319
Następcy Parmenidesa i potomkowie Heraklita, 320
„Starożytność” narodów, 322
Przekraczając etniczność?, 326
Świat małych narodów?, 329
Mobilizacja etniczna a globalne bezpieczeństwo, 335
BIBLIOGRAFIA, 345
ANEKS, 373
286 stron, B5, oprawa miękka
