Czas pracy
93 pytania i odpowiedzi z
praktyki
Czas pracy trudno jest
wyjaśniać „teoretycznie”. Najlepiej pokazać go na
konkretnych przykładach. A jeszcze lepiej – na rzeczywistych
problemach wziętych z praktyki.
Dlatego
zebraliśmy 93 najważniejsze pytania z zakresu czasu pracy, jakie zadali
nasi Czytelnicy.
Odpowiedzi udzielają wybitni specjaliści – praktycy z
instytucji zajmujących się tworzeniem lub egzekwowaniem
przepisów o czasie pracy (np. ministerstwa pracy czy
inspekcji pracy – ale nie tylko).
Materiał pogrupowany został na odpowiednie działy tematyczne. Poza tym
na końcu dodano tabele z odpowiednimi wskaźnikami z zakresu czasu pracy
aktualnymi na 2020 rok. Wierzymy, że ta publikacja pomoże Państwu
szybko rozwiązać problem zestosowaniem niełatwych przepisów
o czasie pracy.
- Poznasz rozstrzygnięcia
najczęstszych dylematów związanych ze stosowaniem
przepisów o czasie pracy;
- Zastosujesz gotowe wskaźniki
związane z czasem pracy (aktualne na 2020 rok).
1.
Czas
pracy: co się do niego wlicza, wyjścia prywatne, delegacje, szkolenia
7
Od 2019 r. jest problem z tzw. książkami (zeszytami) wyjść
prywatnych 7
Warto „zauważyć” w ewidencji czasu pracy 1-godzinną
przerwę . 8
Powierzanie dodatkowych obowiązków – tylko w
ramach norm czasu pracy 9
Czynności przygotowawcze też są wliczane do czasu pracy 11
Można odpracować wyjście prywatne także w innym okresie rozliczeniowym.
13
Wyjście prywatne można odpracować wcześniej 14
Przejazd między placówkami firmy w ramach miasta to czas
pracy. 14
Pracownik wiezie kolegę w delegację – to znaczy, że pracuje.
15
Przejazdy w harmonogramowych godzinach to też czas pracy . 17
Praca w weekend w delegacji uprawnia do dni wolnych, przejazd
– nie 19
Gdy w niedzielę tylko jechał w delegację, rekompensaty nie ma. 21
Przejazdów w delegacji „po godzinach”
nie wliczamy do czasu pracy 23
Nie będzie wolnego za opcjonalne szkolenie w sobotę . 25
Przymusowe szkolenie po godzinach pracy to czas pracy 26
Szef wie o szkoleniu – ale niekoniecznie się na nie zgadza. 28
2.
Ewidencja
czasu pracy i lista obecności .
29
Potwierdzanie obecności – niekoniecznie przez podpis na
liście 29
Nie trzeba odnotowywać wyjść prywatnych na liście obecności .
30
Lista obecności zastąpi ewidencję – pod pewnymi warunkami. 32
Liczenie 3 lat przechowywania dokumentacji –
stanowisko 33
Ewidencję czasu pracy może prowadzić szef działu. 34
Delegacji nie wyróżnia się w ewidencji . 37
Ewidencjonuje się tylko nieobecność w dni robocze 39
Przerw na karmienie nie trzeba zaznaczać w ewidencji . 40
Uproszczona ewidencja – tylko dla niektórych
pracowników 41
Jeśli okres rozliczeniowy liczony jest w tygodniach, to ewidencja
też 42
Kierowca zleceniobiorca też musi mieć ewidencję czasu pracy 43
Jak wskazać pracę w wolną sobotę i dzień wolny w zamian? . 44
3.
Systemy
i rozkłady czasu pracy .
46
W razie braku regulacji zakładowych obowiązuje system
podstawowy . 46
Harmonogram może być indywidualny lub zbiorowy . 47
Obowiązujący rozkład czasu pracy można wyjątkowo zmienić 48
Systemu czasu pracy nie podaje się w informacji z art. 29 kp .
51
Regularne godziny zwalniają z konieczności tworzenia rozkładu
– jeśli je zapisano . 52
Zwalnia się w trakcie okresu rozliczeniowego – ma
krótszy rozkład . 53
Cząstkowy rozkład możliwy także w krótszych okresach
rozliczeniowych . 55
Okresowe natężenie prac? Pomoże długi okres rozliczeniowy. 56
4.
Raz
krótki, raz długi okres rozliczeniowy – legalny,
ale raczej niewygodny .
57
Także w ruchomym czasie pracy wcześniejsze wezwanie oznacza
nadgodziny . 59
Ruchomy czas pracy pozwala naruszyć dobę, a indywidualny –
nie 60
Ruchomy czas pracy na wniosek pracownika nie wymaga zmiany
regulaminu 61
Indywidualny rozkład nie pozwala na dwukrotną pracę w jednej
dobie . 63
Zwiększając liczbę dni pracy, trzeba zmienić regulamin 64
W jednym regulaminie można mieć różne systemy czasu pracy,
ale uwaga na dyskryminację . 67
System równoważny – gdy wymaga tego organizacja
pracy i po zmianach w regulaminie . 68
Choremu w systemie równoważnym pomniejsza się tyle godzin,
ile miał pracować 71
Praca w ruchu ciągłym jest możliwa rzadko, system równoważny
– częściej . 72
W systemie zmianowym nie może być przerwy – jak w systemie
przerywanym 74
W systemie weekendowym wolno pracować tylko w piątek, sobotę i
niedzielę . 75
W systemie zadaniowym nie ma klasycznego rozkładu . 76
Część kierowników może mieć system zadaniowy, ale uwaga na
regularne nadgodziny 77
Można przejść na system zadaniowy, jeśli zmiana rodzaju pracy to
uzasadnia 80
System zadaniowy bez ustalania zadań z tygodniowym
wyprzedzeniem 82
4.
Okresy
odpoczynku 85
Po delegacji pracownik ma prawo do odpoczynku nocnego . 85
Jeśli przerwano odpoczynek, trzeba go zrekompensować . 86
Odpoczynek liczy się od chwili zakończenia pracy 87
Gotowość do udzielania świadczeń zdrowotnych nie może naruszać
odpoczynku . 89
5.
Godziny
nadliczbowe . 92
Za naruszenie doby pracowniczej będzie dodatek 92
Praca w domu nie zmienia zasad rozliczania nadgodzin . 93
Nie można wstecz zamienić urlopu wypoczynkowego na wolne za
nadgodziny 94
Nie można odmówić pracy w nadgodzinach – choćby
przekraczała roczny limit . 95
Za nadgodziny dobowe zawsze płaci się razem z pensją
miesięczną 96
Kierownik ma bezpłatne nadgodziny, chyba że jest ich zbyt
wiele . 98
9.
Soboty,
niedziele, dni wolne .
100
Granice niedzieli w handlu są kalendarzowe – nawet przy
wezwaniu . 100
Inwentaryzacja w niedzielę – zabroniona w placówce
handlowej 101
Wolne za święto – w tym samym okresie
rozliczeniowym 102
Dodatkowy dzień wolny za święto przypadające w sobotę 103
Zatrudnionemu 7 stycznia nie daje się wolnego za święto 6
stycznia 105
Ryczałt za nadgodziny nie zwalnia z udzielenia dnia wolnego za
sobotę 106
Dnia wolnego za pracę w sobotę udziela się bez wniosku
pracownika 107
Dzień wolny za sobotę rekompensuje tylko 8 godzin . 108
Za niedzielę w delegacji kierowcy daje się dzień wolny, jeśli
pracował 109
W rozkładzie nie trzeba zaznaczać dni wolnych za sobotę i
niedzielę . 111
Gdy pracownik się uprze, za pracę w wolną sobotę otrzyma
dodatek . 112
Wolne za sobotę uzgadnia się z pracownikiem, a za niedzielę –
niekoniecznie 113
Wcześniejsza praca w poniedziałek może być pracą w
niedzielę 114
Kadrowa ma wolne za niedzielę, a główna księgowa –
nie 116
Gdy firmie trudno oddać wolne za niedzielę, wystarczy dodatek
117
Praca w 5. dniu nie wymaga oddania dnia wolnego . 118
Pracownik miał odbierać wolne, ale zachorował – jego
strata 120
Pracy w wolną sobotę nie wolno planować 121
7.
Praca
w nocy i dyżur . 123
Koniec pracy w nocy to koniec dodatku nocnego – bez zmiany
umowy 123
Kierowcy mogą mieć dwie pory nocne 124
Jeden pracodawca może wprowadzić dwie pory nocne . 125
Nocna zmiana może być jednoosobowa 126
Rodzic może się zgodzić np. tylko na pracę nocną, a na delegacje już
nie 127
Dyżuru domowego zazwyczaj nie wlicza się do czasu pracy . 128
Dyżur zasadniczo nie jest czasem pracy, lecz nie może naruszać
odpoczynku 129
8.
Niepełny
etat . 131
Limit godzin ponadwymiarowych – w umowie, a nie w
regulaminie 131
Godzin ponadwymiarowych też lepiej nie nadużywać 132
Limit godzin ponadwymiarowych z dodatkiem można wskazać
średniotygodniowo 134
Niepełnoetatowiec może bez nadgodzin pracować po 12 godzin .
136
Niepełnoetatowiec ma identyczną normę jak pracownik
pełnoetatowy . 137
Dodatek nocny niepełnoetatowca – jak przy pełnym
etacie 139
Wniosek o 1/4 etatu zamiast wychowawczego – nie
wiąże 140
9.
Tabele
i wskaźniki związane z czasem pracy w 2020 roku .
142
Czas pracy dla okresów rozliczeniowych 1-miesięcznych w 2020
roku . 142
Czas pracy dla okresów rozliczeniowych 3-miesięcznych w 2020
roku . 142
Czas pracy dla okresów rozliczeniowych 4-miesięcznych w 2020
roku . 143
Czas pracy pracowników zatrudnionych na 1/2 i 1/4 etatu w
2020 roku 143
Dodatki za godziny nadliczbowe . 143
Jak rozliczyć godziny nadliczbowe – instrukcja 144
Limity godzin nadliczbowych 144
Rekompensowanie pracy pon adwymiarowej albo nadliczbowej . 145
Przerwy, które pracodawca może wprowadzić 145
Przerwy obowiązkowe, wliczane do czasu pracy i płatne 146
Systemy i okresy rozliczeniowe czasu pracy . 147
Systemy czasu pracy – przesłanki stosowania 148
148
stron, Format: 16.0x23.5cm, oprawa miękka