Przystąpienie do Unii Europejskiej (UE) otworzyło Polsce drogę do przyjęcia
wspólnej europejskiej waluty — euro. Zgodnie z Traktatem ustanawiającym Wspólnotę
Europejską, po uzyskaniu członkostwa w UE Polska stała się członkiem Unii
Gospodarczej i Walutowej (UGiW) z tzw. derogacją. Status kraju członkowskiego UGiW z
derogacją oznacza, że formalnie Polska zobowiązana jest do przyjęcia euro, choć
termin wprowadzenia wspólnej waluty nie jest określony.
Perspektywa wprowadzenia euro wywołała w Polsce debatę na temat korzyści i
kosztów związanych z przyjęciem wspólnej waluty. Z jednej strony, integracja
monetarna, rozumiana jako rezygnacja z waluty krajowej i przystąpienie do obszaru
wspólnej waluty, niesie ze sobą istotne konsekwencje dla możliwości prowadzenia
niezależnej polityki gospodarczej w krajach uczestniczących we wspólnym obszarze
walutowym. Konsekwencją zastąpienia waluty krajowej walutą unii monetarnej jest
rezygnacja z możliwości prowadzenia niezależnej polityki monetarnej i przejęcie
kompetencji w tym zakresie przez ponadnarodową instytucję, realizującą politykę
pieniężną dostosowaną do sytuacji gospodarczej w całym obszarze unii walutowej.
Z drugiej strony, przyjęcie wspólnej waluty umożliwia osiągnięcie długofalowych
korzyści w postaci przyspieszenia wzrostu gospodarczego i procesu realnej konwergencji,
rozumianego jako zmniejszanie występujących między krajami różnic w poziomie PKB per
capita.
Książka jest próbą oceny bilansu kosztów i korzyści związanych z
przystąpieniem Polski do strefy euro. Dr Jakub Borowski uwzględnił koszt rezygnacji z
prowadzenia przez Polskę niezależnej polityki pieniężnej oraz korzyści z przyjęcia
wspólnej waluty.
Spis treści:
Podziękowania autora
Wstęp
Rozdział 1. Koszty integracji monetarnej
1.1. Unia monetarna a możliwość prowadzenia niezależnej polityki makroekonomicznej
1.2. Wstrząs asymetryczny i mechanizmy dostosowawcze
1.2.1. Swobodny przepływ siły roboczej
1.2.2. Zmiany cen i płac
1.2.3. Mechanizm kursowy
1.2.4. Stabilizatory fiskalne
1.3. Rozszerzona typologia wstrząsów asymetrycznych
1.4. Podatność gospodarki na wstrząsy asymetryczne
1.5. Skuteczność płynnego kursu walutowego w łagodzeniu wstrząsów gospodarczych
1.6. Ryzyko wystąpienia bąbla spekulacyjnego i destabilizacji systemu finansowego
1.7. Ryzyko zmniejszenia dyscypliny fiskalnej i kryzysu finansów publicznych
Rozdział 2. Korzyści z integracji monetarnej
2.1. Eliminacja kosztów transakcyjnych
2.2. Obniżenie stóp procentowych i wzrost inwestycji
2.3. Wzrost wymiany handlowej
2.3.1. Wpływ ryzyka kursowego na handel zagraniczny
2.3.2. Wpływ przyjęcia wspólnej waluty na handel zagraniczny
2.4. Wpływ przyjęcia wspólnej waluty na napływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich
2.5. Pozostałe korzyści z integracji monetarnej
Rozdział 3. Koszty przystąpienia Polski do strefy euro
3.1. Dostosowania w sferze rynku pracy
3.1.1. Mobilność siły roboczej
3.1.2. Elastyczność płac
3.2. Krajowe stabilizatory fiskalne
3.3. Synchronizacja cykli koniunkturalnych
3.4. Trwałość cyklicznej zbieżności
3.5. System płynnego kursu walutowego w Polsce jako potencjalne źródło
wstrząsów
3.6. Ryzyko wystąpienia bąbla spekulacyjnego na rynku nieruchomości
3.7. Ryzyko trwałego rozluźnienia dyscypliny fiskalnej
3.8. Podsumowanie
Rozdział 4. Korzyści z przystąpienia Polski do strefy euro
4.1. Eliminacja kosztów transakcyjnych
4.2. Obniżenie stóp procentowych
4.3. Wpływ wprowadzenia euro na handel zagraniczny
4.4. Wpływ wprowadzenia euro na PKB w Polsce
4.5. Przypadek Portugalii
4.6. Podsumowanie
Rozdział 5. Zagrożenia związane z uczestnictwem w ERM2
5.1. Główne czynniki ryzyka związanego z uczestnictwem w ERM2
5.2. ERM2 jako droga jednokierunkowa
5.3. Skuteczność interwencji walutowych w ERM2
5.4. Wybór terminu akcesji do ERM2
5.5. Znaczenie trwałego spełnienia kryterium inflacyjnego
5.6. Konsensus polityczny wokół akcesji do strefy euro
5.7. Podsumowanie
Rozdział 6. Bilans korzyści i kosztów przystąpienia Polski do strefy euro
6.1. Bilans korzyści i kosztów integracji monetarnej
6.2. Endogeniczność kryteriów optymalnego obszaru walutowego a korzyści netto
z członkostwa Polski w strefie euro
6.3. Podsumowanie
Literatura
184 strony, oprawa miękka
