GEOLOGICZNA HISTORIA POLSKI NARKIEWICZ M. Bankowa.pl

Geologiczna historia Polski

W książce opisano etapy rozwoju geologicznego Polski – od utworzenia fundamentu krystalicznego niespełna 2 mld lat temu po okres czwartorzędowy i epokę lodową, do czasów obecnych i najbliższej przyszłości. Dzisiejsza budowa kraju jest przedstawiona jako efekt nakładających się kolejno na siebie procesów i zdarzeń geologicznych, częściowo wykorzystujących wcześniejsze plany i struktury tektoniczne. Etapy historii omówiono w nawiązaniu do aktualnej międzynarodowej skali stratygraficznej, na rozległym tle globalnym i kontynentalnym.

Autor odwołuje się do wyników najnowszych badań geofizycznych i geologicznych prowadzonych między innymi z jego udziałem. Każdy rozdział kończy się podsumowaniem problemów otwartych, czekających na rozstrzygnięcie i będących przedmiotem dyskusji.

Publikacja jest cenną lekturą dla pracowników naukowych zajmujących się szeroko pojętymi naukami o Ziemi, dla studentów, doktorantów, a także nauczycieli przedmiotów geograficznych szkół średnich.

Wstęp    11

1. Polska w geologicznej historii Europy        17
1.1. Tożsamość geologiczna Europy        17
1.2. Główne etapy rozwoju Europy     20
1.3. Geologia Polski a geologia Europy       24
Literatura wybrana    27

2. Powstanie i wczesne etapy rozwoju kratonu prekambryjskiego      28
2.1. Szersze spojrzenie      28
2.1.1. Powstanie protokratonów i amalgamacja kratonu (do ok. 1,7 Ga)   29
2.1.2. Ewolucja kratonu do wczesnego neoproterozoiku (ok. 1,7–1,0 Ga)       32
2.2. Akrecja skorupowa polskiej części kratonu   33
2.2.1. Rozwój skorupy sarmackiej       33
2.2.2. Akrecja segmentu fennoskandzkiego      36
2.3. Wczesne etapy rozwoju platformowego      40
2.3.1. Magmatyzm mezoproterozoiczny asocjacji AMCG      40
2.3.2. Inne procesy kształtujące skorupę kratonu    41
2.4. Podsumowanie, problemy otwarte i kwestie sporne    42
Literatura wybrana     43

3. Ryftowanie, wulkanizm i sedymentacja w ediakarze     45
3.1. Szersze spojrzenie         . 45
3.2. Brzeg kratonu wschodnioeuropejskiego a TTZ i TESZ       48
3.3. Tektonika a wulkanizm i sedymentacja w późnym neoproterozoiku     52
3.4. Podsumowanie, problemy otwarte i kwestie sporne      54
Literatura wybrana      55

4. Epoka kaledońska – sedymentacja i akrecja we wczesnym paleozoiku      57
4.1. Szersze spojrzenie          57
4.2. Rozwój basenów perykratonicznych        61
4.2.1. Basen bałtycki        63
4.2.2. Basen podlasko-lubelski         66
4.3. Rozwój sedymentacji w strefi e akrecji kaledońskiej   70
4.3.1. Blok pomorski i strefa Koszalina–Chojnic     70
4.3.2. Basen bloku łysogórskiego        72
4.3.3. Basen bloku małopolskiego     74
4.3.4. Blok górnośląski        79
4.4. Scenariusze rozwoju obszaru Polski w starszym paleozoiku      80
4.4.1. Wariant prawoskrętnej akrecji przesuwczej         81
4.4.2. Wariant lewoskrętnej ucieczki tektonicznej     82
4.4.3. Wariant tektoniki suwakowej          84
4.5. Podsumowanie, problemy otwarte i kwestie sporne     85
Literatura wybrana   87

5. Epoka waryscyjska – sedymentacja i akrecja w dewonie i karbonie       88
5.1. Szersze spojrzenie           88
5.2. Rozwój orogenu waryscyjskiego   93
5.2.1. Internidy sudeckie     93
5.2.2. Eksternidy morawsko-śląsko-wielkopolskie      100
5.3. Sedymentacja i tektonika przedpola waryscyjskiego      103
5.3.1. Rozwój basenów dewońskich        107
5.3.2. Tektonika bretońska       110
5.3.3. Turnej do wizenu środkowego – mobilny szelf i wulkanizm     111
5.3.4. Późny wizen–wczesny serpuchow – maksimum transgresji karbońskiej        111
5.3.5. Środkowy–późny serpuchow – erozja i sedymentacja paraliczna         114
5.3.6. Baszkir–moskow – sedymentacja lądowa      116
5.3.7. Inwersja waryscyjska (późny moskow–kazimow)      119
5.4. Podsumowanie: procesy orogeniczne a rozwój przedpola     121
5.5. Problemy otwarte i kwestie sporne         126
Literatura wybrana           126

6. Powaryscyjska tektonika, magmatyzm i sedymentacja     128
6.1. Szersze spojrzenie           128
6.2. Obszar Sudetów       132
6.2.1. Magmatyzm        132
6.2.2. Sedymentacja i tektonika – basen śródsudecki i północnosudecki      135
6.3. Obszar eksternidów i przedpola waryscyjskiego      136
6.3.1. Magmatyzm         136
6.3.2. Sedymentacja a wulkanizm i tektonika          139
6.4. Podsumowanie, problemy otwarte i kwestie sporne        141
Literatura wybrana       142

7. Rozwój basenu polskiego od środkowego permu do kredy wczesnej    144
7.1. Szersze spojrzenie        144
7.2. Basen polski – charakterystyka ogólna       147
7.3. Baseny permskie       148
7.3.1. Baseny czerwonego spągowca górnego    150
7.3.2. Basen cechsztyński          153
7.4. Basen polski od triasu do wczesnej kredy       158
7.4.1. Trias (do noryku)          158
7.4.2. Retyk–jura wczesna         161
7.4.3. Jura środkowa–jura późna     165
7.4.4. Kreda wczesna         167
7.5. Podsumowanie i problemy otwarte         167
Literatura wybrana        168

8. Sedymentacja i inwersja tektoniczna w późnej kredzie i wczesnym paleogenie        170
8.1. Szersze spojrzenie      170
8.2. Basen polski        174
8.3. Niewielkie baseny w południowo-zachodniej Polsce     176
8.4. Inwersja strukturalna w późnej kredzie i wczesnym paleogenie        178
8.5. Podsumowanie, problemy otwarte i kwestie sporne      181
Literatura wybrana          182

9. Historia równoległa: rozwój Karpat Polskich        184
9.1. Szersze spojrzenie     184
9.2. Strefowa budowa Karpat Polskich        187
9.3. Tatry i Pieniny od paleozoiku po wczesny paleogen       191
9.3.1. Masyw tatrzański (karbon–późna kreda)              191
9.3.2. Pieniński pas skałkowy (wczesna jura–środkowy eocen)      194
9.4. Historia paleogeńskiego basenu podhalańskiego              197
9.5. Procesy tektoniczno-sedymentacyjne w Karpatach zewnętrznych     199
9.5.1. Jura późna (środkowa?)–kreda wczesna       201
9.5.2. Kreda późna–paleogen wczesny      203
9.5.3. Eocen późny–miocen późny         203
9.5.4. Konsekwencje procesów kształtujących Karpaty zewnętrzne       205
9.6. Rozwój basenu przedkarpackiego         206
9.7. Małe baseny śródgórskie a proces wypiętrzania Karpat              209
9.8. Podsumowanie, problemy otwarte i kwestie sporne          210
Literatura wybrana          213

10. Polska pozakarpacka w paleogenie i neogenie       214
10.1. Szersze spojrzenie             214
10.2. Wypiętrzenie, erozja i wulkanizm w południowej Polsce       218
10.3. Rozwój sedymentacji w basenie Niżu Polskiego             222
10.3.1. Paleogen          224
10.3.2. Neogen           227
10.4. Podsumowanie, problemy otwarte i kwestie sporne             230
Literatura wybrana          231

11. Od zlodowaceń plejstoceńskich do czasów dzisiejszych i dalej    233
11.1. Szersze spojrzenie            233
11.2. Neotektonika i sejsmiczność           238
11.3. Rozwój obszaru Polski w plejstocenie      240
11.3.1. Plejstocen wczesny       242
11.3.2. Plejstocen środkowy       243
11.3.3. Plejstocen późny    245
11.4. Holocen i geologiczna przyszłość Polski             249
11.4.1. Holocen wczesny (11,7–8,3 ka przed A.D. 2000)           249
11.4.2. Holocen środkowy (8,3–4,25 ka przed A.D. 2000)         250
11.4.3. Holocen późny (4,25 ka przed A.D. 2000 do dzisiaj)      251
11.4.4. Geologiczna przyszłość Polski                 252
11.5. Podsumowanie, problemy otwarte i kwestie sporne         254
Literatura wybrana            255

12. Podsumowanie: najkrótsza geologiczna historia Polski      256

Dodatek A
Słowniczek terminów i pojęć ogólnych       260
Dodatek B
Słowniczek terminów regionalnych               266
Dodatek C
Komentarz do nazw jednostek chronostratygraficznych            271
Indeks terminów regionalnych            272

280 stron, Format: 19.5x24.5cm, oprawa miękka

Po otrzymaniu zamówienia poinformujemy pocztą e-mail lub telefonicznie,
czy wybrany tytuł polskojęzyczny lub anglojęzyczny jest aktualnie na półce księgarni.