Prawo nieruchomości
Książka Prawo nieruchomości
obejmuje całość najistotniejszej problematyki prawnej związanej z
nieruchomościami, uregulowanej w kodeksie cywilnym, ustawie o własności
lokali, ustawie o gospodarce nieruchomościami, ustawie o
spółdzielniach mieszkaniowych, ustawie o księgach
wieczystych i hipotece, prawie o notariacie oraz wielu innych aktach
prawnych.
W publikacji omówiono zagadnienia dotyczące m.in.:
- Pojęcie nieruchomości w prawie polskim,
- Prawo własności nieruchomości,
- Rodzaje, tryby i specyfika podziałów
nieruchomości,
- Opłaty adiacenckie,
- Odrębna własność lokali,
- Spółdzielcze prawa do lokali,
- Użytkowanie wieczyste,
- Obciążanie nieruchomości ograniczonymi prawami rzeczowymi,
- Dokumentowanie tytułu własności nieruchomości oraz umowy
dotyczące nieruchomości,
- Prawo pierwokupu, odkupu, wykupu, pierwszeństwa nabycia
oraz nabycia za zapłatą równowartości pieniężnej,
- Pośrednictwo w obrocie nieruchomościami po deregulacji,
- Wycena i egzekucja nieruchomości,
- Rola oraz prawa i obowiązki notariusza w obrocie
nieruchomościami.
Książka przeznaczona jest dla osób pragnących pogłębić
wiedzę o nieruchomościach, w szczególności dla notariuszy,
sędziów, adwokatów, radców prawnych,
komorników, zarządców nieruchomości oraz
pośredników w obrocie nieruchomościami, a także
aplikantów notarialnych, sądowych, adwokackich, radcowskich
i komorniczych. Mogą z niej korzystać również studenci
wydziałów prawa i administracji oraz słuchacze
studiów podyplomowych.
Wykaz
skrótów XV
Wykaz literatury . XIX
Wprowadzenie XXXIII
Rozdział 1.
Pojęcie
nieruchomości w prawie polskim . 1
§
1. Geneza pojęcia
nieruchomości 1
§
2. Definicja nieruchomości we
współczesnym prawie polskim 3
§
3. Klasyfikacja
nieruchomości . 7
Rozdział 2.
Prawo
własności nieruchomości 8
§
4. Pojęcie własności i jej
ograniczenia 8
§
5. Moment przejścia własności
nieruchomości . 12
§
6. Charakter wpisu własności
nieruchomości do księgi wieczystej 15
§
7. Ochrona własności
nieruchomości 16
I. Konstytucyjna i
cywilistyczna ochrona własności. 16
II. Ochrona własności w trybie
roszczeń petytoryjnych . 17
III. Roszczenia
uzupełniające 19
Rozdział 3.
Posiadanie,
dzierżenie oraz władztwo prekaryjne nad nieruchomością .
21
§
8. Posiadanie nieruchomości 21
§
9. Dzierżenie nieruchomości 25
§
10. Władztwo prekaryjne nad
nieruchomością 25
Rozdział 4.
Zasiedzenie i
przemilczenie 27
§ 11. Zasiedzenie 27
§
12. Przemilczenie . 37
Rozdział 5.
Podziały
nieruchomości 39
§
13. Rodzaje podziału
nieruchomości . 39
I. Podział geodezyjny
nieruchomości (ewidencyjny, administracyjny) 40
II. Podział prawny
nieruchomości (cywilny, własnościowy) . 45
III. Podział
wieczystoksięgowy . 46
IV. Podział nieruchomości do
korzystania (quoad usum) 47
§
14. Tryby podziału
nieruchomości 55
§
15. Specyfika podziału
nieruchomości nierolnych i nieleśnych 56
§
16. Scalenie i podział
nieruchomości nierolnych i nieleśnych 63
I. Procedura pełna 63
II. Procedura
uproszczona 67
§
17. Specyfika podziału
nieruchomości rolnych i leśnych 68
§
18. Scalanie i wymiana
gruntów rolnych i leśnych . 72
Rozdział 6.
Opłaty
adiacenckie . 76
§
19. Definicja opłaty
adiacenckiej. 76
§
20. Opłata adiacencka ustalana
w związku z budową urządzeń infrastruktury technicznej 77
§
21. Opłata adiacencka ustalana
w związku ze scaleniem i podziałem nieruchomości 81
§
22. Opłata adiacencka ustalana
w związku z podziałem nieruchomości 82
Rozdział 7.
Nieruchomości
drogowe . 85
Rozdział 8.
Zabudowa
nieruchomości 90
§
23. Wiadomości
ogólne 90
§
24. Uczestnicy procesu
budowlanego 92
§
25. Pozwolenie na budowę,
rozbiórkę oraz na użytkowanie obiektu budowlanego
100
§
26. Świadectwo charakterystyki
energetycznej . 110
§
27. Warunki techniczne dla
budynków i ich usytuowania . 114
§
28. Utrzymywanie
obiektów budowlanych . 119
Rozdział 9.
Odrębna
własność lokali 120
§
29. Modele odrębnej własności
lokali . 120
I. Model własności lokalu
połączonej z serwitutami 121
II. Model dualistyczny
(klasyczny) 121
III. Model
współwłasności szczególnego rodzaju (niewłaściwej
własności lokalu) . 123
§
30. Geneza i ewolucja odrębnej
własności lokali 124
I. Własność lokali w
starożytności i wiekach średnich . 124
II. Własność lokali na tle
wielkich kodyfikacji XVIII i XIX w. . 124
III. Renesans odrębnej
własności lokali w Europie okresu międzywojennego 128
IV. Własność lokali na
ziemiach odrodzonego państwa polskiego 129
V. Instytucjonalizacja
odrębnej własności lokalu w 1934 r. . 131
VI. Losy odrębnej własności
lokali w latach 1945–1964 136
VII. Własność lokali pod
rządami Kodeksu cywilnego 138
VIII. Odrębna własność lokalu
w początkach gospodarki rynkowej 141
§
31. Odrębna własność lokali we
współczesnym prawie polskim 141
I. Ustawa o własności lokali z
1994 r. . 141
II. Definicja lokalu
144
III. Udział w nieruchomości
wspólnej . 145
IV. Miejsca garażowe
(postojowe). 147
V. Balkony i loggie .
148
VI. Podział lokali na lokale
mieszkalne i te o innym przeznaczeniu 151
VII. Samodzielność
lokalu 151
VIII. Status prawny lokali
niewyodrębnionych 153
IX. Powstanie odrębnej
własności lokalu 157
X. Pojęcie
wspólnoty mieszkaniowej . 162
XI. Charakter prawny
wspólnoty mieszkaniowej 166
XII. Ustanie odrębnej
własności lokali 169
XIII. Losy odrębnej własności
lokali po ustaniu użytkowania wieczystego . 170
§
32. Obrót lokalami
mieszkalnymi i lokalami o innym przeznaczeniu 173
I. Specyfika obrotu
nieruchomościami lokalowymi 173
II. Rozporządzenie prawem do
lokalu przed wpisem jego własności do księgi wieczystej 174
Rozdział 10.
Spółdzielcze prawa do lokali 177
§
33. Geneza i ewolucja
spółdzielczych praw do lokali w prawie polskim. 177
I. Lokale
spółdzielcze w okresie międzywojennym 177
II. Spółdzielczość
mieszkaniowa po II wojnie światowej 180
III. Spółdzielczość
mieszkaniowa po 1982 r. . 185
IV. Nowe oblicze
spółdzielczości mieszkaniowej po 2000 r. 186
§
34. Spółdzielcze
lokatorskie prawo do lokalu . 188
§
35. Spółdzielcze
własnościowe prawo do lokalu . 189
§
36. Ekspektatywa odrębnej
własności lokalu w budynkach spółdzielni
mieszkaniowych 193
§
37. Asymetryczna konwergencja
praw do lokali . 195
§
38. Obrót
spółdzielczymi własnościowymi prawami do lokali .
199
§
39. Niejasny charakter
spółdzielczych własnościowych praw do lokali w budynkach na
gruntach o nieuregulowanym stanie prawnym 200
Rozdział 11.
Użytkowanie
wieczyste . 203
§
40. Prawo zabudowy jako antenat
użytkowania wieczystego . 203
§
41. Przedmiot, podmioty i treść
użytkowania wieczystego . 207
§
42. Opłaty za użytkowanie
wieczyste 210
§
43. Wygaśnięcie prawa użytkowania
wieczystego 217
§
44. Ustawowe przekształcenie
użytkowania wieczystego we własność . 218
§
45. Specyfika obrotu
użytkowaniem wieczystym . 224
§
46. Obrót
użytkowaniem wieczystym przed jego wpisem w księdze wieczystej. 225
§
47. Wyzbycie się użytkowania
wieczystego 227
Rozdział 12.
Obciążanie
nieruchomości ograniczonymi prawami rzeczowymi .
229
§
48. Katalog ograniczonych praw
rzeczowych . 229
§
49. Użytkowanie 230
I. Przedmiot i treść
użytkowania . 230
II. Obowiązki stron .
232
III. Użytkowanie przez
rolnicze spółdzielnie produkcyjne . 233
IV. Specyfika użytkowania
nieruchomości na zasadzie timeshare 235
§
50. Służebności 236
I. Pojęcie i rodzaje
służebności . 236
II. Służebność
gruntowa . 239
III. Służebność
osobista . 244
IV. Służebność
przesyłu . 245
§ 51. Hipoteka . 250
I. Wiadomości
ogólne 250
II. Hipoteka umowna
255
III. Hipoteka łączna
257
IV. Specyfika zabezpieczenia
wierzytelności hipoteką na udziale we współwłasności
nieruchomości 259
V. Hipoteka
przymusowa 263
VI. Hipoteka ustawowa 264
VII. Skutki zniesienia
podziału hipoteki na zwykłą i kaucyjną 266
VIII. Rozporządzenie
opróżnionym miejscem hipotecznym 267
IX. Wygaśnięcie
hipoteki . 268
X. Hipoteka zabezpieczająca
odwrócony kredyt hipoteczny . 269
Rozdział 13.
Akt
notarialny jako szczególna forma czynności prawnej .
276
§
52. Geneza aktu notarialnego i
jego rola w obrocie nieruchomościami 276
I. Przenoszenie własności
nieruchomości na ziemiach byłego zaboru austriackiego 276
II. Przenoszenie własności
nieruchomości na ziemiach byłego zaboru pruskiego . 278
III. Przenoszenie własności
nieruchomości na Kresach Wschodnich . 279
IV. Przenoszenie własności
nieruchomości na ziemiach byłego Królestwa
Kongresowego . 280
§
53. Akt notarialny we
współczesnym prawie polskim 283
§
54. Tryb sporządzania aktu
notarialnego i jego wypisów 285
§
55. Elementy aktu
notarialnego . 288
§ 56. Akt notarialny
jako tytuł egzekucyjny w zakresie zapłaty ceny lub wydania
nieruchomości . 292
Rozdział 14.
Dokumentowanie
tytułu własności nieruchomości 294
§
57. Odpisy z ksiąg
wieczystych . 294
§
58. Zaświadczenia ze
zbiorów dokumentów . 296
§
59. Wypisy aktów
notarialnych . 297
§
60. Zaświadczenia wydawane
przez spółdzielnie mieszkaniowe 299
§
61. Akty własności
ziemi . 300
§
62. Inne dokumenty
potwierdzające prawo własności 301
Rozdział 15.
Umowy
zobowiązujące i rozporządzające 303
§
63. Prawa obligacyjne i
rzeczowe związane ze stosunkami między ludźmi 303
§
64. Prawa skuteczne
bezwzględnie (erga omnes) i względnie (inter partes). Rozszerzona
skuteczność niektórych praw obligacyjnych . 304
§
65. Skutki prawne
umów zobowiązujących i rozporządzających . 305
§
66. Umowa warunkowa a umowa
przedwstępna . 308
§
67. Kauzalność materialna i
formalna . 310
§
68. Rozwiązanie umowy przenoszącej
własność nieruchomości 311
Rozdział 16.
Umowa
przedwstępna w obrocie nieruchomościami 316
§
69. Treść umowy przedwstępnej
316
§
70. Zadatek i
zaliczka 319
§
71. Forma umowy
przedwstępnej 322
Rozdział 17.
Umowa
sprzedaży nieruchomości . 324
Rozdział 18.
Umowa
zamiany nieruchomości 328
Rozdział 19.
Umowa
darowizny nieruchomości 331
§
72. Wiadomości
ogólne 331
§
73. Darowizna z poleceniem i
obciążliwa . 332
§
74. Darowizna pomiędzy
małżonkami 335
§
75. Darowizna na rzecz
małoletniego dziecka . 336
§
76. Zaliczenie darowizny na
schedę spadkową . 337
§
77. Odwołanie
darowizny 338
§
78. Darowizna na wypadek
śmierci (donatio mortis causa) . 339
Rozdział 20.
Umowa o
dożywocie . 343
Rozdział 21.
Umowa o
zniesienie współwłasności nieruchomości 346
Rozdział 22.
Umowa o
dział spadku obejmującego nieruchomość 355
Rozdział 23.
Powiernicze
(fiducjarne) nabycie nieruchomości 357
Rozdział 24.
Przeniesienie
własności nieruchomości na zabezpieczenie . 359
Rozdział 25.
Wniesienie
nieruchomości jako aportu do spółki
364
§
79. Zdolność
aportowa . 364
§
80. Nieruchomość jako aport do
spółki cywilnej 364
§
81. Nieruchomość jako aport do
spółki osobowej prawa handlowego 365
§
82. Nieruchomość jako aport do
spółki kapitałowej 367
Rozdział 26.
Przeniesienie własności gospodarstwa rolnego w celu wykonania umowy z
następcą 369
Rozdział 27.
Przekazanie
gospodarstwa rolnego w celu uzyskania renty strukturalnej
372
Rozdział 28.
Umowa
przekazania zbędnej nieruchomości w trybie przepisów Kodeksu
cywilnego 374
Rozdział 29.
Oddawanie
nieruchomości w trwały zarząd 377
Rozdział 30.
Umowa
timeshare . 383
§
83. Pojęcie
timeshare . 383
§
84. Przedkontraktowe obowiązki
informacyjne przedsiębiorcy 384
§
85. Przedmiotowa i podmiotowa
strona umowy timeshare . 386
§
86. Treść, forma i charakter
prawny umowy timeshare . 387
§
87. Odstąpienie od umowy przez
konsumenta 389
§
88. Odpowiedzialność
przedsiębiorcy za wadliwość przedmiotu świadczenia 390
Rozdział 31.
Umowa
deweloperska . 392
§
89. Wiadomości wstępne . 392
§
90. Umowa deweloperska nową
umową nazwaną 393
§
91. Podmiotowa i przedmiotowa
strona umowy deweloperskiej 394
§
92. Tytuł dewelopera do
gruntu . 396
§
93. Środki ochrony
nabywców lokali mieszkalnych i domów
jednorodzinnych . 397
§
94. Obowiązek sporządzenia
prospektu informacyjnego 399
§
95. Forma i treść umowy
deweloperskiej 401
§
96. Wpis roszczeń nabywcy w księdze
wieczystej 406
§
97. Odstąpienie od umowy
deweloperskiej . 409
§
98. Wykonanie umowy
deweloperskiej . 410
Rozdział 32.
Najem i
dzierżawa nieruchomości. 415
§
99. Umowa najmu 415
§
100. Umowa dzierżawy .
424
Rozdział 33.
Prawo
pierwokupu, odkupu, wykupu, pierwszeństwa nabycia oraz nabycia za
zapłatą równowartości pieniężnej 427
§
101. Prawo pierwokupu
nieruchomości. 427
I. Pojęcie i charakter prawa
pierwokupu nieruchomości 427
II. Skutki naruszenia przepisów o pierwokupie 430
III. Pierwokup na rzecz
współwłaścicieli nieruchomości rolnej prowadzących
gospodarstwo rolne na wspólnym gruncie wynikający z Kodeksu
cywilnego . 431
IV. Pierwokup na rzecz
współuprawnionych do spółdzielczego
własnościowego prawa do lokalu wynikający z ustawy o
spółdzielniach mieszkaniowych . 432
V. Pierwokup na rzecz gminy
wynikający z ustawy o gospodarce nieruchomościami . 435
VI. Pierwokup na rzecz Skarbu
Państwa lub miasta stołecznego Warszawy wynikający z ustawy o
gospodarce nieruchomościami 437
VII. Pierwokup na rzecz Skarbu
Państwa lub gminy wynikający z ustawy o lasach . 437
VIII. Pierwokup na rzecz gminy
wynikający z ustawy o zagospodarowaniu wspólnot
gruntowych 438
IX. Pierwokup na rzecz
jednostki samorządu terytorialnego wynikający z ustawy o postępowaniu
egzekucyjnym w administracji 438
X. Pierwokup na rzecz Skarbu
Państwa wynikający z ustawy o samorządzie
województwa . 438
XI. Pierwokup na rzecz
dzierżawcy oraz Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa wynikający z
ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego . 439
XII. Pierwokup na rzecz
Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa wynikający z ustawy o
gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa 439
XIII. Pierwokup na rzecz
zarządzającego wynikający z ustawy o specjalnych strefach
ekonomicznych . 439
XIV. Pierwokup na rzecz
podmiotów uprawnionych według ustawy o portach i
przystaniach morskich . 439
XV. Pierwokup na rzecz parku
narodowego . 440
XVI. Pierwokup wynikający z
ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej
Polskiej 440
§
102. Prawo odkupu
nieruchomości 441
§
103. Prawo wykupu
nieruchomości . 442
§
104. Prawo pierwszeństwa
nabycia nieruchomości . 443
§ 105. Prawo nabycia
nieruchomości za zapłatą równowartości pieniężnej .
444
Rozdział 34.
Pełnomocnictwo
i zgoda małżonka przy czynnościach prawnych dotyczących nieruchomości
– treść, forma oraz zakres umocowania .
446
§
106. Pełnomocnictwo .
446
§
107. Zgoda małżonka .
452
Rozdział 35.
Nabycie
nieruchomości w drodze spadkobrania . 458
§
108. Ogólne
wiadomości o dziedziczeniu . 458
§
109. Przyjęcie lub odrzucenie
spadku 461
§
110. Dokument potwierdzający
nabycie spadku . 462
§
111. Zapis zwykły 464
§
112. Zapis
windykacyjny . 465
Rozdział 36.
Księgi
wieczyste i sposób ich prowadzenia .
467
§
113. Geneza instytucji księgi
wieczystej . 467
§
114. Cel i ustrój ksiąg
wieczystych . 469
§
115. Postępowanie
wieczystoksięgowe . 473
§
116. Prawa jawne z księgi
wieczystej 478
Rozdział 37.
Ewidencja
gruntów i budynków, kataster nieruchomości oraz
zintegrowany system informacji o nieruchomościach (ZSIN)
487
Rozdział 38.
Grunty
warszawskie . 494
§
117. Cel wprowadzenia dekretu
warszawskiego . 494
§
118. Istota regulacji
dekretowej i jej skutki prawne 494
§
119. Sytuacja byłych
właścicieli i ich następców prawnych . 496
§
120. Usuwanie
skutków prawnych decyzji reprywatyzacyjnych wydanych z
naruszeniem prawa 500
Rozdział 39.
Wspólnoty
gruntowe . 507
§
121. Geneza wspólnot
gruntowych 507
§
122. Wspólnoty gruntowe we
współczesnym prawie polskim 509
§
123. Zagospodarowanie
wspólnot gruntowych . 510
§
124. Przekształcenia
własnościowe dotyczące wspólnot gruntowych 511
Rozdział 40.
Wstrzymanie
sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu
Państwa 513
Rozdział 41.
Kształtowanie ustroju rolnego . 517
Rozdział 42.
Ochrona
gruntów rolnych i leśnych 526
§
125. Wiadomości
ogólne 526
§
126. Reglamentowanie zmian przeznaczenia
gruntów rolnych i leśnych . 527
§
127. Wyłączanie gruntów z
produkcji rolniczej lub leśnej 528
§
128. Zapobieganie degradacji
gruntów 528
§
129. Rekultywacja i zagospodarowanie
gruntów 529
Rozdział 43.
Prawo
sąsiedzkie . 530
§
130. Pojęcie prawa
sąsiedzkiego . 530
§
131. Immisje i ich
rodzaje 531
§
132. Granice pomiędzy gruntami.
537
§
133. Przerastające gałęzie i
korzenie . 538
§
134. Przekroczenie granic przy
budowie . 539
§
135. Droga konieczna
542
Rozdział 44.
Nabywanie
nieruchomości przez cudzoziemców . 548
§
136. Rys historyczny 548
§
137. Regulacje
współczesne 549
Rozdział 45.
Rodzinne
ogrody działkowe . 553
§
138. Wiadomości
ogólne 553
§
139. Zakładanie, funkcjonowanie
i likwidacja rodzinnych ogrodów działkowych . 555
§
140. Prawa i obowiązki
działkowców . 558
Rozdział 46.
Prawo do
grobu . 563
Rozdział 47.
Zbywanie
nieruchomości skarbowych i samorządowych . 565
§
141. Wiadomości wstępne . 565
§
142. Zasoby
nieruchomości . 566
§
143. Sprzedaż nieruchomości w
drodze przetargu i w drodze bezprzetargowej . 567
§
144. Udzielenie
bonifikaty . 568
Rozdział 48.
Wywłaszczanie
nieruchomości 573
§
145. Uwagi
ogólne . 573
§
146. Odszkodowania za
wywłaszczone nieruchomości 578
§
147. Zwrot wywłaszczonych
nieruchomości . 579
Rozdział 49.
Planowanie
i zagospodarowanie przestrzenne . 582
§
148. Wiadomości
ogólne 582
§
149. Studium uwarunkowań i
kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy 583
§
150. Miejscowy plan zagospodarowania
przestrzennego 586
§
151. Przypadki braku planu
miejscowego . 588
I. Decyzja o warunkach
zabudowy 589
II. Decyzja o lokalizacji
inwestycji celu publicznego 590
§
152. Odszkodowanie dla
właściciela lub użytkownika wieczystego 593
§
153. Renta planistyczna . 594
Rozdział 50.
Pośrednictwo
w obrocie nieruchomościami po deregulacji . 599
§
154. Istota pośrednictwa w
obrocie nieruchomościami . 599
§
155. Obecny status pośrednika w
obrocie nieruchomościami . 600
§
156. Współczesna definicja
pośrednictwa w obrocie nieruchomościami 601
§ 157 Czynności pośrednictwa w
obrocie nieruchomościami 602
§
158. Umowy otwarte oraz umowy
na wyłączność 603
§
159. Ustanie stosunku
pośrednictwa 608
§ 160. Obowiązkowe
ubezpieczenie pośrednika od odpowiedzialności cywilnej 610
§ 161. Wgląd do
rejestrów i ewidencji 611
§
162. Negatywne skutki
deregulacji zawodu pośrednika 612
Rozdział 51.
Zarządzanie
nieruchomościami po deregulacji . 615
Rozdział 52.
Wycena
nieruchomości . 618
§
163. Cele wyceny nieruchomości przez
rzeczoznawców majątkowych 618
§
164. Rodzaje wartości nieruchomości oraz
sposoby jej określania . 619
§
165. Sposób
wykonywania czynności zawodowych przez rzeczoznawców
majątkowych . 624
§
166. Tryb nadawania uprawnień
zawodowych rzeczoznawcy majątkowego 626
§
167. Pozbawienie rzeczoznawcy
uprawnień zawodowych . 627
Rozdział 53.
Egzekucja z
nieruchomości 629
§
168. Cel egzekucji z
nieruchomości 629
§
169. Zasady prowadzenia
egzekucji z nieruchomości . 629
§
170. Uproszczona egzekucja z
nieruchomości 634
§
171. Egzekucja z nieruchomości
w postępowaniu egzekucyjnym w administracji . 635
Rozdział 54.
Notariusz i
jego rola w obrocie nieruchomościami 639
§
172. Pozycja ustrojowa
notariatu . 639
§
173. Taksa notarialna, czyli
wynagrodzenie notariusza . 642
§
174. Notariusz jako płatnik
podatków . 645
§
175. Prawa i obowiązki
notariusza 646
Indeks rzeczowy . 649
658 stron, Format:
13.5x22.0cm, oprawa miękka