NAZWY I GRANICE ETNICZNE ŁODZIŃSKI S. Bankowa.pl

Nazwy i granice etniczne

Dodatkowe nazwy miejscowości w językach mniejszości

Temat książki to realizacja praw mniejszości narodowych i regionalnych, w szczególności prawa do manifestowania swojej obecności na terenach zamieszkania w formie równouprawnienia własnego języka jako języka zapisu nazw lokalnych i jako języka komunikacji urzędowej. Jest to ważne zagadnienie dla oceny jakości polskiej demokracji. (…)

Grupy mniejszościowe często nie w pełni korzystają z przyznanych im praw, aby nie zaogniać relacji ze swoimi sąsiadami. Każde prawo potrzebuje czasu, aby stać się częścią praktyki codziennej i zakorzenić się w relacjach międzygrupowych. Stworzenie odpowiedniego prawa nie jest zakończeniem, ale początkiem określonego procesu. O tym, że nie jest to ani szybkie, ani proste, mówi właśnie ta książka.

Z recenzji dr. hab. prof. UW Jerzego Bartkowskiego

Sławomir Łodziński należy do uznanych badaczy problematyki mniejszościowej w Polsce. Umiejętnie łączy podejście socjologiczne z badaniami o charakterze politologicznym i prawnym, co pozwala mu na głębszą analizę problemu badawczego. Właściwemu ujęciu badań sprzyja też odwołanie się do neoinstytucjonalizmu. (…)

W pracy wykorzystano bogatą bazę źródłową obejmującą akty prawne, opracowania oraz różne dokumenty, w tym raporty i dane statystyczne. Bardzo ważny i cenny poznawczo był materiał empiryczny uzyskany w wyniku wywiadów przeprowadzanych z władzami gmin, przedstawicielami mniejszości, ekspertami czy politykami. (…)

Analiza socjologiczna wprowadzanych zmian w zakresie nazewnictwa, uwzględniająca to, w jaki sposób, wykorzystując podstawy prawne, w warunkach lokalnych przyjęto dwujęzyczne nazwy, stanowi niewątpliwie najistotniejszą część pracy.

Z recenzji prof. dr. hab. Grzegorza Janusza

Sławomir Łodziński, socjolog, dr hab., profesor uczelni, pracuje na Wydziale Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego. Jego podstawowe zainteresowania badawcze to socjologia migracji i etniczności, a w szczególności zagadnienia wielokulturowości oraz polityki wobec mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce. Jest autorem i współautorem wielu publikacji na ten temat. ORCID: 0000-0002-7484-8659.

Wprowadzenie    9

Rozdział 1. Nazwy miejscowe (toponimy) i języki mniejszościowe . Główne kierunki badawcze 25
1.1. Nazwy miejscowe (toponimy) i ich rodzaje oraz regulacje prawne dotyczące ich wprowadzania 25
1.2. Od badań pochodzenia nazw miejscowych do analizy praktyk ich nadawania   31
1.3. Nazwy miejscowe w językach mniejszościowych a granice tożsamości etnicznej 39
1.5. Kierunki badań nad nazewnictwem w językach mniejszościowych 42
1.6. Międzynarodowe regulacje dotyczące wprowadzania nazewnictwa miejscowego w językach mniejszościowych 48
1.6.1. Europejska karta języków regionalnych lub mniejszościowych 50
1.6.2. Konwencja ramowa Rady Europy o ochronie mniejszości narodowych 52
1.6.3. Problemy wprowadzania dodatkowego nazewnictwa w językach mniejszościowych             54
Podsumowanie                       . 57

Rozdział 2. Instytucjonalizacja praw językowych osób należących do mniejszości narodowych . Tło teoretyczne, założenia, hipotezy i materiały badawcze 58
2.1. Nowy instytucjonalizm a instytucjonalizacja praw językowych osób należących do mniejszości narodowych 59
2.1.1. Koncepcja nowego instytucjonalizmu i pojęcie instytucji 59
2.1.2. Poziomy analizy instytucjonalnej i pole organizacyjne (instytucjonalne) 64
2.1.3. Pole organizacyjne, aktorzy i organizacje    67
2.1.4. Pole organizacyjne i zmiana instytucjonalna 69
2.2. Założenia i hipotezy badawcze 73
2.3. Metodologia i przebieg badań 81
Podsumowanie   88

Rozdział 3. Historia tworzenia zasad wprowadzania dodatkowych nazw miejscowości w językach mniejszości w Polsce 89
3.1. Tradycja i polityka nazewnicza. Nazwy miejscowości w języku polskim i w językach mniejszości w Polsce do 1989 roku    90
3.1.1. Okres do 1918 roku 90
3.1.2. Okres 1918–1945 91
3.1.3. Okres 1945–1989 94
3.2. Ochrona praw językowych osób należących do mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce po 1989 roku 98
3.3. Problemy przyjmowania ustawy o mniejszościach (1999–2005) 103
3.4. Regulacje dotyczące wprowadzania dodatkowych nazw miejscowości w językach mniejszości i stosowania języków mniejszości jako języków pomocniczych w urzędach lokalnych 110
3.5. Ustawa o mniejszościach a ochrona praw językowych osób należących do mniejszości narodowych w latach 2005–2020 115
Podsumowanie 122

Rozdział 4. Regulacje językowe ustawy o mniejszościach „w działaniu” . Gminy z dodatkowymi nazwami miejscowości w językach mniejszości i językami pomocniczymi w Polsce w latach 2005–2020 124
4.1. Procedury wprowadzania dodatkowych nazw miejscowości w językach mniejszości i języka pomocniczego 126
4.2. Gminy z dodatkowymi nazwami miejscowości w językach mniejszości w Polsce w latach 2005–2020 132
4.3. Pole organizacyjne wprowadzania dodatkowych nazw miejscowości w językach mniejszości   137
4.3.1. Inicjacja procesu wprowadzania dodatkowych nazw   137
4.3.2. Podejmowanie decyzji o wprowadzeniu dodatkowych nazw na terenie gminy 141
4.3.3. Liczebność dodatkowych nazw, ich historyczność i prawidłowość językowa 145
4.4. Praktyczne wprowadzanie dodatkowych nazw miejscowości 148
4.4.1. Wyniki spisów powszechnych ludności 148
4.4.2. Rola konsultacji lokalnych 150
4.4.3. Wygląd i ochrona tablic z dodatkowymi nazwami miejscowości 156
4.4.4. Finansowanie wprowadzania dodatkowego nazewnictwa 157
4.5. Społeczny odbiór dodatkowych nazw 159
4.6. Rozszerzanie występowania dodatkowego nazewnictwa w językach mniejszości   161
4.7. Wprowadzanie języka mniejszości jako języka pomocniczego 166
Podsumowanie 170

Rozdział 5. Nazwy i granice etniczne. Wprowadzanie dodatkowych nazw miejscowości w językach mniejszości i stosowanie tych języków w pracy urzędów lokalnych a charakter etniczno-językowy gmin   172
5.1. Wprowadzanie dodatkowych nazw miejscowości w języku niemieckim i stosowanie go w pracy urzędów lokalnych    174
5.2. Wprowadzanie dodatkowych nazw miejscowości w języku kaszubskim i stosowanie go w pracy urzędów lokalnych    199
5.4. Wprowadzanie dodatkowych nazw miejscowości w języku białoruskim i stosowanie go w pracy urzędów lokalnych    217
5.5. Wprowadzanie dodatkowych nazw miejscowości w języku litewskim i stosowanie go w pracy urzędów lokalnych     224
5.6. Wprowadzanie dodatkowych nazw miejscowości w języku łemkowskim 228

Podsumowanie 233
Rozdział 6. Nazwy a granice etniczne na poziomie lokalnym . Przykład gmin z dodatkowymi nazwami miejscowości w języku niemieckim i kaszubskim   237
6.1. Przykład wprowadzania dodatkowych nazw w języku niemieckim i języka pomocniczego w wybranej gminie województwa opolskiego (gmina Tarnów Opolski) 239
6.1.1. Wprowadzenie 239
6.1.2. Język niemiecki jako język pomocniczy w urzędzie gminy 241
6.1.3. Dodatkowe nazwy miejscowości w języku niemieckim 242
6.2. Przykład wprowadzania dodatkowych nazw w języku kaszubskim i języka pomocniczego w wybranej gminie województwa pomorskiego (gmina Parchowo) 252
6.2.1. Wprowadzenie 252
6.2.2. Język kaszubski jako język pomocniczy 253
6.2.3. Dodatkowe nazwy miejscowości w języku kaszubskim 254
Podsumowanie 268
Zakończenie 271
1. Podsumowanie analiz   271
2. Dodatkowe nazewnictwo miejscowości w językach mniejszości narodowych i językach regionalnych w państwach Unii Europejskiej (próba spojrzenia porównawczego) 279
3. Dodatkowe nazewnictwo miejscowości w językach mniejszości w krajach Grupy Wyszehradzkiej (Czechy, Słowacja, Węgry) 286
Podsumowanie 290
Bibliografia 293

Aneksy 329
Aneks 1. Scenariusze wywiadów 329
Aneks 2. Lista i oznaczenia przeprowadzonych wywiadów 339
Aneks 3. Przykład listu w sprawie wywiadu 342
Aneks 4a. Lista i oznaczenia wywiadów prowadzonych w gminie Tarnów Opolski (województwo opolskie) 343
Aneks 4b. Lista i oznaczenia wywiadów prowadzonych w gminie Parchowo (województwo pomorskie) 344

Indeks osób   346

353 strony, B5, oprawa twarda

Po otrzymaniu zamówienia poinformujemy pocztą e-mail lub telefonicznie,
czy wybrany tytuł polskojęzyczny lub anglojęzyczny jest aktualnie na półce księgarni.