Kadry i płace 2022
obowiązki
pracodawców, rozliczanie świadczeń pracowniczych,
dokumentacja kadrowa, podatkowa i ZUS
Praktyczny przewodnik
kompleksowo przedstawia problematykę kadrowo-płacową – od
zatrudnienia, poprzez wyliczenie poszczególnych
składników wynagrodzenia, umowy cywilnoprawne, po zwolnienie
z pracy.
Zawiera
wszystko, co potrzebne przy rozliczaniu wynagrodzeń
pracowników:
- omówienie
wszystkich nowości w rozliczeniach pracowniczych na 2022 rok,
- szczegółowe
przykłady liczbowe oparte na rzeczywistych sytuacjach i trudnych
problemach,
- bogata dokumentacja
kadrowa, podatkowa i ZUS – z przykładami wypełnienia
druków.
Autorki podpowiadają m.in.:
- jak prawidłowo zastosować
nowe przepisy;
- jak wyliczyć wynagrodzenia
w różnych sytuacjach;
- jak opodatkować
poszczególne składniki wynagrodzeń i innych świadczeń
pracowniczych;
- jakie dokumenty należy
sporządzić przy zatrudnianiu pracownika i przy jego zwolnieniu;
- jak rozliczyć osoby
pracujące na umowę-zlecenie i o dzieło.
Najważniejsze nowości w wydaniu na 2022 r.:
Zmiany w rozliczaniu
wynagrodzeń po Polskim Ładzie,
w tym:
1. Zmiany w rozliczaniu wynagrodzeń po Polskim Ładzie, w tym:
nowy
wzór listy płac
– propozycja budowy listy płac;
zmiany
w skali podatkowej
– nowy próg dochodu, zmiany w rozliczaniu kwoty
wolnej od podatku (warunki uwzględniania kwoty zmniejszającej podatek,
nowy wzór oświadczenia PIT-2);
nowa
ulga dla pracowników, tzw. „ulga dla klasy
średniej”, w tym:
- obowiązki
pracodawców dotyczące stosowania nowej ulgi, rodzaje
przychodów objętych zwolnieniem,
- miesięczna i roczna wysokość
przychodu pracownika – zasady naliczania ulgi,
- wypłata wynagrodzenia kilka
razy w miesiącu – sposób kalkulacji ulgi dla klasy
średniej,
- prawo do ulgi przy wypłatach
w jednym miesiącu wynagrodzenia za pracę, zasiłków z
ubezpieczenia społecznego, przychodów z umowy-zlecenia i
innych płatności dla pracowników,
- wniosek pracownika o
niestosowanie ulgi dla klasy średniej – warunki i
konsekwencje dla pracodawcy;
obliczanie
zaliczki na podatek dochodowy i składki na ubezpieczenie zdrowotne przy
niskich dochodach –
zmiany w zasadach rozliczenia, konieczność wyliczenia hipotetycznej
zaliczki na podatek dochodowy zgodnie z zasadami obowiązującymi na
dzień 31 grudnia 2021 r.;
nowe
zwolnienia podatkowe
– obowiązki dla pracodawców związane z
wprowadzeniem nowych ulg:
- ulga na powrót
– dla podatników, którzy przenieśli
rezydencję podatkową do Polski,
- ulga dla rodziców
co najmniej 4 dzieci – zasady stosowania,
- ulga dla seniorów
– zwolnienie z podatku dochodowego przychodów
osób po 60/65 roku życia;
rozliczanie
umów cywilnoprawnych (zlecenie, o dzieło) po zmianach w
podatku dochodowym
– konsekwencje braku odliczenia składki na ubezpieczenie
zdrowotne, obliczanie zaliczki na podatek od umów
cywilnoprawnych;
zmiany
w zasadach rozliczania ryczałtu za używanie służbowego samochodu do
celów prywatnych;
w formie wkładki aktualizacyjnej –
nowe zasady rozliczania
zaliczki na podatek
obowiązujące od 8 stycznia 2022 r. – konsekwencje po
rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 7 stycznia 2022 r. w
sprawie przedłużenia terminów poboru i przekazania przez
niektórych płatników zaliczek na podatek
dochodowy od osób fizycznych (Dz.U. poz. 28), w tym:
- rodzaje
przychodów objęte zmienionymi zasadami rozliczania zaliczek,
- zasady ustalania zaliczki na
podatek według reguł obowiązujących w 2021 r. i 2022 r. –
ustalenie różnic ujemnych,
- warunki i zasady ustalania
zaliczki na podatek dochodowy w wynagrodzeniu pracownika za bieżący
miesiąc.
2.
Zmiany
związane z nowelizacją ustawy o świadczeniach pieniężnych z
ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, w tym: zmiany w zasiłkach
chorobowych od 1 stycznia
2022 r.:
- nowy sposób
obliczania okresu zasiłkowego – prawo do zasiłku chorobowego
od 1 stycznia 2022 r.,
- zmiany w ustalaniu podstawy
wymiaru zasiłku chorobowego po przerwie w niezdolności do pracy,
- skrócenie okresu
pobierania zasiłku chorobowego po ustaniu tytułu do ubezpieczeń,
- zmiana wysokości zasiłku
chorobowego należnego w czasie pobytu w szpitalu;
b. zmiany w zakresie
dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.
Publikacja polecana zarówno osobom rozpoczynającym karierę
zawodową w dziale płacowym czy finansowym, jak i doświadczonym
pracownikom tych działów.
Wykaz
skrótów
11
Wstęp
13
Rozdział I
NAWIĄZANIE
STOSUNKU PRACY
1. Charakterystyka i zasady nawiązania stosunku
pracy
. 16
1.1. Istota stosunku
pracy
16
1.2. Wykonywanie pracy poza siedzibą pracodawcy – telepraca i
praca zdalna 22
1.3. Zanim dojdzie do podpisania umowy o
pracę
27
1.4. Zawarcie umowy o
pracę
29
2. Obowiązki pracodawcy wobec nowo
zatrudnionych
. 32
2.1. Badania
profilaktyczne
. 32
2.2. Zapoznanie z aktami prawa wewnętrznego oraz przepisami
RODO . 34
2.3. Dokumentacja
pracownicza
39
2.4. Bezpieczeństwo i higiena
pracy
47
2.5. Ustalenie stażu pracy nowo zatrudnionego
pracownika
49
2.6. Obowiązki w zakresie ubezpieczeń społecznych, ubezpieczenia
zdrowotnego oraz podatku
dochodowego
50
2.7. Obowiązki informacyjne zakładu pracy wobec
komornika
54
3. Sankcje za naruszenie prawa
pracy
. 55
3.1. Odpowiedzialność
pracodawcy
55
3.2. Odpowiedzialność osoby prowadzącej sprawy
kadrowe
58
3.3. Upoważnienie pracownika do przetwarzania danych
osobowych .
59
4. Ochrona danych osobowych – stosowanie RODO w sprawach
pracowniczych 60
5. Przykład – przyjęcie pracownika do
pracy
. 67
6. Inne formy angażowania
pracowników
. 78
6.1. Zatrudnianie
młodocianych
78
6.2. Praktyka
absolwencka
. 84
Rozdział II
WYNAGRODZENIE
ZE STOSUNKU PRACY
1. Wynagrodzenie za pracę i zasady jego
ustalania
90
1.1. Istota wynagrodzenia i jego elementy
składowe
. 90
1.2. Termin i sposób wypłaty
wynagrodzenia
. 92
1.3. Ochrona wynagrodzenia za
pracę
. 93
1.4. Wynagrodzenie
minimalne
93
2. Czas pracy i jego
ewidencja
96
2.1. Normy i wymiar czasu
pracy
96
2.2. Systemy czasu
pracy
104
2.3. Ewidencja czasu
pracy
108
2.4. Praca w dni świąteczne i w porze
nocnej
113
2.5. Czas pracy kadry
kierowniczej
118
2.6. Odpoczynek i przerwy w
pracy
. 119
3. Praca w godzinach
nadliczbowych
. 124
3.1. Istota pracy w godzinach
nadliczbowych
124
3.2. Ustalenie przekroczenia norm czasu
pracy
. 125
3.3. Rekompensata za pracę w godzinach
nadliczbowych
. 129
Rozdział III
ROZLICZANIE
I DOKUMENTOWANIE WYNAGRODZEŃ
1. Procedura naliczania
wynagrodzenia
. 138
1.1. Ustalenie przychodu
pracownika
138
1.2. Składki na ubezpieczenia społeczne finansowane przez
pracownika 139
1.3. Składka na ubezpieczenie
zdrowotne
145
1.4. Zaliczka na podatek dochodowy od osób fizycznych
– rozliczenie z urzędem
skarbowym
147
1.5. Wpłaty na pracownicze plany kapitałowe
(PPK)
192
1.6. Pozostałe potrącenia obowiązkowe z
wynagrodzeń
202
1.7. Wynagrodzenie w walucie
obcej
. 211
2. Składki finansowane przez
pracodawcę
214
2.1. Składki na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe i
wypadkowe) . 214
2.2. Składki na fundusze pozaubezpieczeniowe (FP, FS, FGŚP,
FEP)
221
3. Dokumentacja związana z wynagrodzeniem
pracownika
233
3.1. Dokumentacja i opłacanie składek
ZUS
233
3.2. Dokumentacja
wynagrodzeń
. 238
3.3. Przechowywanie dokumentacji
wynagrodzeń
. 243
4. Przykład miesięcznego rozliczenia
wynagrodzeń
246
5. Wynagrodzenie pracownika delegowanego za
granicę
. 259
5.1. Zasady delegowania pracowników za
granicę
. 259
5.2. Zasady opodatkowania wynagrodzenia za pracę w przypadku
oddelegowania za
granicę
261
5.3. Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym od
przychodów z pracy uzyskanych za
granicą
266
Rozdział IV
WYNAGRODZENIE
ZA CZAS NIEWYKONYWANIA PRACY
1. Urlop
wypoczynkowy
274
1.1. Nabycie prawa, wymiar i zasady udzielania
urlopu
275
1.2. Wynagrodzenie za czas
urlopu
284
1.3. Ekwiwalent za niewykorzystany
urlop
. 291
2. Inne dni wolne od
pracy
296
2.1. Urlopy
okolicznościowe
. 296
2.2. Urlop
bezpłatny
302
2.3. Urlop
wychowawczy
. 303
3. Wynagrodzenie za czas niezdolności do
pracy
310
3.1. Ustalanie prawa do wynagrodzenia lub zasiłku
chorobowego
310
3.2. Zasady obliczania wynagrodzenia (i zasiłku) za czas niezdolności
do pracy 316
3.3. Zasady obliczania wynagrodzenia za przepracowaną część
miesiąca 329
3.4. Ujęcie składkowe i podatkowe świadczeń za czas
choroby
332
4. Przykłady obliczania wynagrodzenia za czas niewykonywania
pracy . 335
Rozdział V
ŚWIADCZENIA
SPOŁECZNE I SOCJALNE PRZYSŁUGUJĄCE PRACOWNIKOM
1. Świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i
macierzyństwa . 350
1.1. Świadczenia związane z chorobą
ubezpieczonego
. 353
1.2. Świadczenia z ubezpieczenia chorobowego związane z opieką nad
dzieckiem lub innym członkiem
rodziny
370
1.3. Przykłady obliczania zasiłków z ubezpieczenia
społecznego
. 396
2. Świadczenia z ubezpieczenia
wypadkowego
. 412
3. Pozostałe świadczenia z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych
. 414
3.1. Świadczenie
przedemerytalne
414
3.2. Zasiłek
pogrzebowy
416
3.3. Renta
rodzinna
418
4. Świadczenia socjalne zagwarantowane w Kodeksie
pracy
418
4.1. Odszkodowania i rekompensaty z tytułu utraty
pracy
418
4.2. Odprawy rentowe i
emerytalne
. 420
4.3. Odprawa
pośmiertna
. 422
4.4. Ujęcie składkowe i podatkowe odpraw, odszkodowań,
rekompensat 423
Rozdział VI
ROCZNE
ROZLICZENIE Z URZĘDEM SKARBOWYM W ZAKRESIE PODATKU DOCHODOWEGO
1. Deklaracja roczna o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy
(PIT-4R) 426
2. Informacja roczna o dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek
dochodowy
(PIT-11)
426
3. Roczne rozliczenie podatku
dochodowego
431
4. Przykłady rocznego rozliczenia podatku dochodowego od
osób fizycznych . 433
Rozdział VII
OCHRONA
STOSUNKU PRACY. ROZWIĄZANIE I WYGAŚNIĘCIE UMOWY O PRACĘ
1. Ustanie stosunku
pracy
. 442
1.1. Ochrona stosunku pracy przed
zwolnieniem
. 442
1.2. Wypowiedzenie stosunku
pracy
. 447
1.3. Wygaśnięcie umowy o
pracę
. 453
2. Obowiązki pracodawcy związane z rozwiązaniem umowy o
pracę
459
2.1. Obowiązki wynikające z przepisów prawa
pracy
459
2.2. Obowiązki związane z rozliczeniami
publicznoprawnymi
465
2.3. Pomoc pracodawcy w sprawach
emerytalno-rentowych
. 467
2.4. Przykład – zwolnienie pracownika z
pracy
. 468
3. Upadłość lub likwidacja zakładu
pracy
480
3.1. Obowiązki pracodawcy w przypadku likwidacji
zakładu
. 480
3.2. Uprawnienia pracowników zlikwidowanego
pracodawcy
485
3.3. Przywrócenie do
pracy
488
Rozdział VIII
POZAPŁACOWE
ŚWIADCZENIA PRACOWNICZE
1. Podróże służbowe
pracowników
492
1.1. Krajowe podróże
służbowe
495
1.2. Zagraniczne podróże
służbowe
. 505
1.3. Ujęcie składkowe i podatkowe podróży
służbowych
. 510
2. Ryczałty i ekwiwalenty za używanie prywatnego samochodu do
celów służbowych . 513
2.1. Ryczałt za
samochód
. 514
2.2. Ekwiwalent za rzeczywiście przejechane
kilometry
515
2.3. Ujęcie składkowe i podatkowe ryczałtów i
ekwiwalentów samochodowych 516
3. Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych
(ZFŚS)
519
3.1. Istota i cel tworzenia
funduszu
519
3.2. Podmioty tworzące
fundusz
. 523
3.3. Źródła i zasady tworzenia
funduszu
. 524
3.4. Ujęcie składkowe i podatkowe w zakresie
ZFŚS
529
3.5. Świadczenie
urlopowe
531
4. Świadczenia związane z bezpieczeństwem i higieną
pracy
. 532
5. Pozostałe świadczenia
pracownicze
536
5.1. Posiłki i napoje
profilaktyczne
536
5.2. Podnoszenie kwalifikacji
zawodowych
. 537
5.3. Ubiór
służbowy
543
5.4. Artykuły spożywcze na potrzeby
pracowników
544
5.5. Inne świadczenia rzeczowe, nieodpłatne lub częściowo nieodpłatne
udzielane
pracownikom
. 544
5.6. Ujęcie składkowe i podatkowe pozostałych świadczeń
pracowniczych . 549
Rozdział IX
ROZLICZENIE
I DOKUMENTACJA WYNAGRODZEŃ OSÓB ZATRUDNIONYCH NA PODSTAWIE
UMÓW CYWILNOPRAWNYCH
1. Charakterystyka umów
cywilnoprawnych
554
2. Zasady podlegania umów cywilnoprawnych ubezpieczeniom
społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu oraz wypłatom na
PPK
. 578
2.1.
Umowa-zlecenie
578
2.2. Umowa o
dzieło
585
2.3. Zasady podlegania i rozliczania składek osób mających
ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu wykonywania pracy na
podstawie umowy-zlecenia . 587
3. Rozliczenia z urzędem skarbowym i ZUS z tytułu umów
cywilnoprawnych . 591
3.1. Podatek dochodowy i składki na ubezpieczenia społeczne i
ubezpieczenie zdrowotne od
umów-zleceń
. 591
3.2. Podatek dochodowy i składki na ubezpieczenia społeczne i
ubezpieczenie zdrowotne od umów o
dzieło
599
4. Rozliczenie płatnika z tytułu umów cywilnoprawnych
zawartych z własnym
pracownikiem
603
5. Świadczenia z ubezpieczenia społecznego dla
zleceniobiorców
606
5.1. Warunki uzyskania
świadczeń
606
5.2. Zasady ustalania podstaw wymiaru zasiłków
chorobowych
. 609
6. Koszty podróży służbowej
zleceniobiorcy
. 612
7. Przykłady rozliczania i dokumentowania wynagrodzeń osób
zatrudnionych
na podstawie umowy-zlecenia i umowy o
dzieło
. 612
Wykaz aktów
prawnych
. 629
632
strony, B5, oprawa miękka